9. Sınıf Pasifik Kimya Sayfa 198 Cevapları

ÖĞRENDİKLERİMİZİ UYGULAYALIM

1- Hava kirliliğinin nedenleri nelerdir?

• Kalitesiz yakıt kullanımı
• Egzoz gazları
• Soba ya da kalorifer gibi ısıtıcıların, uygun koşullarda yakılmaması
• Olumsuz hava koşulları
• Doğaya zararlı kozmetik kullanımı
• Sanayi tesislerinin yanlış konumlanması nedeniyle ortaya çıkan hava kirliliği
• Trafikten kaynaklanan hava kirliliği

2- Hava kirliliğinin çevreye etkileri nelerdir?
Cevap: Hava kirliliğinin, başta insan sağlığı olmak üzere görüş mesafesi, materyaller, bitkiler ve hayvan sağlığı üzerinde olumsuz etkileri vardır. Katı yakıtlar ve akaryakıt gibi karbonlu maddelerin tam yanmamasından meydana gelen katı ve sıvı parçacıkların bir gaz karışımı olan duman, hava kirliliğinin bir çeşitlidir ve görüş uzaklığını azaltıcı bir etkiye sahiptir. Hava kirliliğinin, sanatsal ve mimari yapılar üzerinde tahrip edici ve bozucu etkisi vardır. Bitkiler üzerinde ise öldürücü ve büyümelerini engelleyici olabilmektedir. Bu nedenle hava kirliliği hem canlıların sağlığı açısından, hem de ekonomik yönden zarar vericidir.

3- Bir şehrin üzerinde gri renkte bir pus tabakası oluşmuşsa buradaki hava kirliliğinin nedeni ne olabilir?
Cevap: Bir şehrin üzerinde gri renkte bir pus tabakası oluşmuşsa kalitesiz yakıt kullanımı, egzoz gazları, soba ya da kalorifer gibi ısıtıcıların, uygun koşullarda yakılmaması neden olabilir.

4- Sera etkisi nedir? Nasıl oluşur? Etkileri nelerdir?
Cevap: Karbon dioksit (CO2), Metan (CH4), Nitröz Oksit (N2O), Hidroflorür karbonlar (HFCs), Perfloro karbonlar (PFCs), Sülfürhekza florid (SF6) gibi gazlarından oluşan ve atmosferde ısı tutma özelliğine sahip bileşiklere sera gazı denir. Güneşten gelen ışın ve ışıklar atmosferden filitrelenerek geçer yer küreyi ısıtır yer küredeki ısı kaybıda atmosfer tarafından engellenir atmosferin ısıyı geçirme ve tutma özelliğine sera gazı etkisi denir. Sera gazı oluşumuna etki eden azot ve kükürt gibi gazlar, yağmurların yağmasıyla asit meydana getirir. Asit yağmurları bu şekilde oluşur. Atmosferde kızıl ötesi ışınları absorbe edebilen gaz bileşimlerine sera gazı diyebiliriz. Bu, sera gazının atmosferdeki ısıyı tutması ve hapsetmesi anlamına gelir. Bu şekilde sera gazları atmosferdeki sıcaklığı artırırlar ve sera gazı etkisi ile küresel ısınmaya ve dolayısıyla iklim değişikliğine neden olurlar.

5- Atmosferde ozon azalımı ile hava kirliliği arasında nasıl bir ilişki vardır?
Cevap: CFC gazları yüksek enerjili güneş ışınları ile karşılaştıklarında ozon moleküllerini parçalarlar. Parçalanan ozon atomları nedeniyle stratosfer tabakası içerisindeki ozonun yoğunluğu azalır ve güneş radyasyonunun zararlı yedi etkilerinin yeryüzüne kadar ulaşmasına neden olur.

6- Asit yağmuru nasıl oluşur?
Cevap: Atmosfer tabakasına yayılmış olan azotdioksit ve kükürtdioksit gazlarının geçirdikleri kimyasal tepkimeler sonucunda sülfirik asit ve nitrik asit oluşumu gerçekleşir. Bulutlarda meydana gelen yoğuşma sürecinde emilimi sağlanır ve gaz bulutları su damlaları haline dönüşür. Bu su damlaları kar, yağmur gibi doğa olayları ile yeryüzüne düşer. Bu durum toprağın asit seviyesini yükseltir. Tatlı su kaynaklarında kimyasal dengeyi bozar.

7- Hava kirliliğini önlemek için neler yapılabilir?

• Yakıt tüketimi azaltılmalı,
• Temiz enerji kaynakları ve kaliteli yakıtlar kullanılmalı,
• Yakıtlar soba ve kaloriferlerde tekniğine uygun yakılmalı,
• Binalarda ve evlerde ısı yalıtımına gidilmeli,
• Kalorifer ve soba bacaları her sezon başında mutlaka temizlenmeli.
• Egzoz gazı emisyon ölçümü zamanında yapılmalı,
• Araçların bakım ve onarımları zamanında yapılmalı,
• Temiz yakıt kullanılmalı,
• Araçların muayeneleri periyodik olarak yapılmalı,
• Araç kapasitelerinin üzerinde yolcu ve yük taşınmamalı,
• Benzinli taşıtlarda katalitik konvertör takılmalı,
• Toplu taşımaya önem verilmeli
• Egzoz gazı emisyon ölçümü zamanında yapılmalı,
• Araçların bakım ve onarımları zamanında yapılmalı,
• Temiz yakıt kullanılmalı,
• Araçların muayeneleri periyodik olarak yapılmalı,
• Araç kapasitelerinin üzerinde yolcu ve yük taşınmamalı,
• Benzinli taşıtlarda katalitik konvertör takılmalı,
• Toplu taşımaya önem verilmeli

8- Suyu kirleten etmenler nelerdir?

• İnsanların suyu yanlış kullanması ve su kirliliği hakkında yeterli bilgi sahibi olmaması,
• Fabrika, suya dökülen yanlış maddeler gibi kimyasal kirlilikler,
• Atmosferin temiz olmamasından kaynaklı olarak suya geçen kirlilikler,
• Toprak erozyonu sonucunda oluşan kirlilikler,
• Tarımsal faaliyetler ve tarımsal ilaçların suyla karışması,
• Radyoaktif atıkların bilinçsiz kullanılması,
• Biyolojik ve fizyolojik kirlilikler,
• Suda yaşayan canlıların kontrolsüz artışı veya azalışı,
• Küresel ısınma,
• Şehirleşme esnasında suların yanlış şekilde kullanılması,
• Yağmurların kirli olması,
• İnsanlar tarafından su kaynaklarına atılan çöpler ve bu çöplerin temizlenmemesi,
• Depolama alanlarında yaşanan sızıntılar,
• Zehirli atıkların bilinçsiz gömülmesi ve suya karışması,

9- Çevre mühendisi olsaydınız endüstriyel atıkların oluşturduğu su kirliliğini nasıl giderirdiniz?

• Bacalara filtre kullanıp, zararlı gaz salınımı azaltılmalı.
• Enerji tüketimini azaltmak için A+ elektrikli aletler kullanılmalı.
• Endüstriyel Atıklar geri dönüşüme gönderilmeli, doğaya atılmamalı.
• Egzoz salınımını azaltmalı, toplu taşıma teşvik edilmeli.
• Çöplerimizi doğaya atmamalı.
• Deodorant, parfüm gibi ozon tabakasını delen ürünlerden uzak durmalı.
• Ağaç sayısını arttırmalı, naylon poşet kullanımını azaltmalıyız.

10- Toprak kirliliğini oluşturan etmenler nelerdir?

• Ev, iş yeri, hastane ve sanayi atıkları
• Radyoaktif atıklar Hava kirliliği sonucu oluşan asit yağmurları
• Gereksiz yere ve aşırı miktarda yapay gübre, tarım ilacı vb. kullanılması.
• Tarımda gereksiz ya da aşırı hormon kullanımı Suların kirlenmesi.
• Su kirliliği toprak kirliliğine neden olurken, toprak kirliliği de özellikle yer altı sularının kirlenmesine neden olur

11- Piller gelişigüzel çevreye atılmamalıdır. Neden?
Cevap: Pillerin çevreye rastgele atılmasının zararları bulunmaktadır. Piller kimyasal atıklar olarak çevreye olumsuz etkiler yapmaktadır Piller çevrenin kirlenmesine ve canlılık faaliyetlerinin yavaşlamasına, bitmesine neden olmaktadır. Pillerin içerdiği maddeler radyoaktif maddelerdir. Yarılanma süreleri çok uzundur. Doğaya karışmazlar. Karışana kadar binlerce sene geçebilir.

12- Plastikler neden toprak kirliliğine yol açar?
Cevap: Toprağın plastiği emme yeteneği olmadığı için çok uzun süre boyunca toprakta kalan plastik, bünyesindeki zehirli, zararlı kimyasalları toprağa salar. Zaman içerisinde topraktaki canlılar ve çürütücüler tarafından bu plastik atıklar sindirilmeye çalışılır. Bu durumda topraktaki canlılar da aynı olumsuz etkilere maruz kalır, hayatlarını kaybeder ve bu toprak dengesinin, hatta su dengesinin bozulmasına kadar ulaşır. Plastik poşetlerin hammaddesi petrol türevli olduğu için çözünürken doğaya bıraktığı olumsuz etkiler çözünmesi için gereken 1000 yıllık süreçten bile çok daha sonra devam etmektedir.

13- Kirli sular süzme ile temizlenebilir mi? Neden?
Cevap: Kirli sular süzme ile temizlenebilir. Musluklarımızdan akan sular aslında baraj göllerinde biriken sulardır. Hepimiz baraj göllerindeki suların ne kadar kirli olduğunu biliriz. Bu kirli sular evimize gelmeden önce su arıtma tesislerinde bazı işlemlere tabi tutulurlar. Bu işlemler sırasıyla çökelme, süzme, dinlendirme ve klorlamadır. Süzme aşamasında kum ve karbon filtreleri kullanılır.

14- Atmosferde ozonun azalmasına yol açan etkenler nelerdir?

• Kullanılan sprey, deodorant ve parfümler ozon tabakasına zarar vererek azalmasına neden olur.
• Sanayileşme ile birlikte bacalardan çıkan gazların atmosfere zarar vermesi ile ozon tabakasının azalmasına sebep olur.
• Çevresel olarak kirliliğin artması sonucu atmosfere zarar vererek ozon tabakasının azalmasına sebep olur.
• Ormanların yok olması ile birlikte havanın temizliğinin yetersiz olması ozon tabakasının azalmasına sebep olur.
• Teknoloji ile birlikte çevreye atılan atıklar ve daha çok kimyasallar ile doğaya daha fazla zarar vermektedir.