10. Sınıf Fizik Ders Kitabı Sayfa 234 Cevapları Ekoyay Yayıncılık

Bölüm Değerlendirmesi

Kelimeleri Kullanınız

Her kelimeyi ayrı bir cümlede kullanınız: odak noktası, asal eksen, gerçek görüntü ve sanal görüntü.

Görselde çukur aynanın odak noktası F, merkezi M’dir.
Merceğin tam orta noktasında ve asal ekseni üzerindeki noktaya optik merkez denir.
Fonda yer alan çizgilere bardakların önünden bakıldığında çizgiler gerçek görüntüsünden farklı görülür.
Sanal görüntünün boyu daima cisimden büyüktür

Kendi cümlelerinizle düzlem ayna, çukur ayna ve tümsek aynayı tanımlayınız ve bu aynalardaki görüntü oluşumu hakkında kısa bilgi veriniz.

Düzlem ayna: Yansıtıcı yüzeyi düzlem olan aynalara düzlem ayna denir. Cisimden gelen ışınlar aynada yansıdıktan sonra yansıyan ışınların ya da uzantılarının kesişmesi sonucunda görüntü oluşur. Yansıyan ışınların kendilerinin kesişmesi sonucu oluşan görüntüye gerçek görüntü, uzantılarının kesişmesi sonucu oluşan görüntüye de sanal (zahirî) görüntü denir. Düzlem aynanın önüne konulan bütün cisimlerin görüntüsü sanal olarak oluşur.

Çukur ayna: İç yüzeyi yansıtıcı yüzey olarak kullanılan küresel aynalara çukur ayna denir. Çukur aynanın merkezi ile odak noktası arasına yerleştirilirse görüntü ters, gerçek ve merkezden ötede oluşur. Oluşan görüntünün boyu cismin boyundan büyüktür. Çukur aynada merkezde bulunan bir cismin görüntüsü yine merkezde, ters ve gerçektir. Boyu ise cismin boyuna eşittir.

Tümsek ayna: Dış yüzeyi yansıtıcı yüzey olarak kullanılan küresel aynalara tümsek ayna denir. Tümsek aynaya gelen ışınlar her zaman birbirlerinden uzaklaşarak yansırlar. Bu nedenle tümsek aynalarda her zaman sanal görüntü meydana gelir. Tümsek ayna tarafından oluşturulan görüntü, cisme göre düz ve daha küçük olan bir sanal görüntüdür.

Açıklayınız

1. Bir çukur aynayı dikkate alınız. Bir cismin bu çukur aynadaki görüntüsü daima ters ve gerçek midir? Cevabınızı açıklayınız.
Cevap: Hayır. Cisim odak ile tepe noktası arasındaysa görüntü sanal olur. Düz olur.

2. Bir cisim, bir çukur aynanın odak ile tepe noktası arasındadır. Bu cisim aynaya yaklaşırsa görüntüsü nasıl değişir?
Cevap: Görüntü sanaldır. Boyu artar.

3. Bir kitabın sayfalarının pürüzsüz ve parlak olmasından ziyade pürüzlü olması istenir? Neden?
Cevap: Çünkü dağınık yansıma olur.

4. Kuru yol, ıslak yola göre ışığı daha fazla dağınık yansıtır. Yandaki şekle bakarak ıslak yolun kuru yola göre geceleri şoföre neden daha fazla karanlık geldiğini açıklayınız.
Cevap: Şekilden de görüldüğü gibi kuru yolda her tarafa yansıma söz konusudur. Islak yolda ise yansıyan ışınlar sadece belli doğrultuda olur.