Türk Dil Kurumunun ilk sözlük çalışması ne zaman ve nasıl başlamıştır

Türk Dil Kurumunun ilk sözlük çalışması 1945 yılındadır. Türkçenin söz varlığını ortaya koyacak bir sözlük hazırlanması düşüncesi, Türk Dili Tetkik Cemiyeti’nin 12 Temmuz 1932 günü kuruluşuyla birlikte gündemde yer almaya başlamıştır.

Aydınların, öğrencilerin, halkın yararlanacağı bir güncel Türkçe Sözlük hazırlanmasına 1936 yılında başlandı. 1939 yılında çalışmalar hızlandırıldı ve sözlüğü hazırlama görevi Dr. Mehmet Ali Ağakay’a verildi. Dr. Ağakay’ın hazırladığı, dil uzmanlarınca da incelenen Türkçe Sözlük’ün ilk baskısı 1945 yılında yapıldı. İçinde 25.574 madde başı ve 6.530 madde içi olmak üzere 32.104 söz varlığı bulunuyordu. Güncel Türkçe Sözlük’ün Dr. Mehmet Ali Ağakay tarafından hazırlanmış geliştirilmiş yeni baskıları 1955, 1959 ve 1966 yıllarında yayımlandı. Beşinci baskıdan (1974) itibaren sözlüğü bir kurul hazırlamaya başladı. Geliştirilmiş altıncı (1974) ve yedinci (1983) baskılar da dernek döneminde gerçekleştirildi. Yedinci baskıda söz varlığı sayısı 59.727’ye yükselmişti.

Türk Dil Kurumu, Türk Dili Tetkik Cemiyeti adıyla 12 Temmuz 1932’de Atatürk’ün talimatıyla kurulmuştur. Cemiyetin kurucuları, hepsi de milletvekili ve dönemin tanınmış edebiyatçıları olan Sâmih Rif’at, Ruşen Eşref, Celâl Sâhir ve Yakup Kadri’dir. Kurumun ilk başkanı Sâmih Rif’at’tır. Türk Dili Tetkik Cemiyetinin amacı, “Türk dilinin öz güzelliğini ve zenginliğini meydana çıkarmak, onu yeryüzü dilleri arasında değerine yaraşır yüksekliğe eriştirmek” olarak tespit edilmiştir.