Tartışmacı anlatım nedir, özellikleri nelerdir

Manzum eserlerde değil de daha çok düz yazılarda tartışmacı anlatıma rastlamak mümkündür. Özellikle makale yazımında, denemelerde ve fıkra tarzı düşünceyi aktaran yazılarda tartışmacı anlatıma sıklıkla rastlanılabilir.

Anlatım türü olarak oldukça yalın ve süssüz bir dil kullanılan tartışmacı anlatımda genellikle diyaloglar yer alır, diyalogların yer almadığı tartışmacı anlatım örneklerinde ise bir konu üzerinde yoğun bir şekilde görüş ve fikir ifade edilir, gerektiğindeyse bunların savunması da yapılır. Bir yazar hem kendi görüşünü anlatmak için hem de kendi görüşünü savunmak için tartışmacı anlatım tekniğinden faydalanabilir.

Tarihe dönüp bakıldığı zaman tartışmacı anlatımın birçok örneğini kişiler arasında görmek mümkündür. Fakat bunun için her zaman tarihe bakmaya gerek yoktur. Akşamları televizyondaki tartışma programların birçok insan görmekte ve izlemektedir. Bu tartışmaların gerçekleştiği programlarda alanında uzman kişiler çıkar ve sanat, tarih, politika, edebiyat, gazetecilik gibi konularda fikir belirtirler. Birbiri ile devamlı diyalog halinde olan bu uzman kimseler program boyunca aslında bir tartışmacı anlatım örneği sergilemektedirler.

Tartışmacı anlatım örnekleri

Tartışmacı anlatımı öğrenirken bu alandaki örnekleri incelemek ve üzerine okumak konuyu hem daha iyi anlamayı hem de daha iyi içselleştirmeyi sağlayacaktır.

Edebiyat tarihimize damgasını vurmuş en önemli olaylardan biri, iki saygıdeğer isim olan Recaizade Mahmut Ekrem ile Muallim Naci arasında geçmiş olan "zemzeme" ile "demdeme" tartışmasıdır. Bu, Türk edebiyatı bazı dönemlerde bu gibi kalem mücadelelerine tanık olmuştur. İşte yazarların bu tür eserlerde kullandığı dil yoğun bir tartışmacı anlatım örneği içermekte olduğundan, tartışmacı anlatımı öğretirken kullanılabilecek iyi birer örnektirler aynı zamanda.

Tartışmacı anlatım biçimi özellikleri

• Dil, “göndergesel” işlevde kullanılır.
• Düşünce ve duygular kısa ve kesin ifadelerle dile getirilir.
• Tartışmacı anlatımda okurla sohbet ediyormuş gibi bir dil kullanılır. Yazar düşüncelerini soru cevaplarla ortaya koymaya çalışır.
• Açıklayıcı anlatımda bir düşünce verilir. Tartışmacı anlatımda ise düşünceye okurun inandırılmasına çalışılır.
• Dil ve ifade sade, gösterişsiz ve pürüzsüzdür.
• Gereksiz ifadelere yer verilmez.
• Karmaşık ve anlaşılması güç cümleler kullanılmaz.
• Ses akışını bozan, söylenmesi güç sesler ve kelimeler yoktur.
• Savunulan ve karşı çıkılan görüşlere yer verilir.
• İki farklı bakış açısının olduğu konular bu türde işlenmeye daha elverişlidir.
• Fıkra, deneme, makale, röportaj gibi öğretici metinlerde kullanılır.
• Yeteneğe, bilgi ve deneyime göre yöntem belirlenir.
• Eleştirici bir bakış açısı kullanılır.