Lirik şiir nedir, özellikleri nelerdir

Lirik Şiir: İçten gelen duyguların, coşkun bir dille anlatıldığı şiir türüne denir. Lirik şiir akıldan çok, hayal gücüne, duygusallığa hitap eder.

“Gönlünü Şirin’in aşkı sarınca,
Yol almış hayatın ufuklarınca;
O hızla dağları Ferhat yarınca,
Başlamış akmaya çoban çeşmesi.”
Faruk Nafiz Çamlıbel, Han Duvarları

Şairin ruhunda uyanan ve kabaran heyecanları içli bir dille anlatan duygu yüklü şiirlere lirik şiir deniliyor. Edebi türlerin en sanatsal, katışıksız ve yoğunu olarak dikkat çekiyor. Şiir, insanın duygularına, kalbine seslenip, iç dünyasını yansıtıyor.

Lirik şiirin konuları; aşk, sevgi, sevinç, hüzün, ölüm, ayrılık, özlem gibi duygulardır. İnsanlar arasındaki karşılıklı etkileşimleri ve ilişkilere değinmiyor. Sadece insanın iç dünyasına hitap ediyor.

Lirik şiir özellikleri nelerdir

• Ayrılık, aşk, hasret, sevinç, hüzün gibi duygusal konuları ele alır. Ele alınan konular coşkulu, içten ve heyecanlı bir şekilde yansıtılır.
• Eski Yunan edebiyatında kullanılan Lyra (lir) denilen sazdan ismini almıştır.
• Kişinin duygularına ve iç dünyasına hitap eder.
• Avrupa’da “romantik” şiirle birlikte gelişim göstermiştir.
• Lirik şiir adını, Yunan edebiyatında Lir adı verilen sazdan almıştır.
• Lirik şiirin amacı duyguları ön plana çıkarmak ve coşkulu bir biçimde anlatmaktadır.
• Romantik şiirle Avrupa'da gelişim gösteren Lirik şiir kişinin iç dünyasına ve duygularına hitap etmektedir.
• Kişisel ve içe dönük olmasından dolayı destana benzetilen Lirik şiir efsane, öykü ve masal gibi konuları ele alabilmektedir.
• Şair lirik şiir vasıtasıyla çeşitli konulardaki duygularını, coşkulu bir dille şiire aktarır.
• Hümanizm düşüncesinin doğuşu lirik şiir özellikleri arasında gösterilebilir.

Lirik şiir örnekleri

Lirik şiir, insanın yüreğine seslenen, duygulandıran, okunduğunda bir coşku oluşturan şiir türüdür. Yunan edebiyatında şairler coşkulu, heyecanlı ve hüzünlü şiirlerini Lyra (Lir) adı verilen çalgıyla seslendirdikleri için bu tür şiirlere lirik şiir denilmiştir.

Lirik şiirin belli bir düzeni ve kuralı bulunmuyor. Yani Türk edebiyatındaki gazel, rubai, terkib-i bendlerde olduğu gibi kafiye örgüleri, nazım birimleri ve ölçü sistemleri yoktur. Sadece duyguları serbest olarak yansıtmak için kullanılıyor.

Lirik şiir, Avrupa’da Romantizm akımıyla kendini hissettirmiş Türk edebiyatında ise koşuk, gazel ve koşmalarla kendini göstermiştir. Divan edebiyatında gazel, şarkı, mersiye ve murabba; halk edebiyatında da koşma, ağıt, türkü ve semaileri bu türe örnek olarak verilebilir. Karacaoğlan, Yunus Emre, Âşık Veysel, Faruk Nafiz, Necip Fazıl, Nazım Hikmet, Ahmet Haşim gibi şairler lirik şiirin önemli temsilcileridir.

Örnek;
“Açılan bir gülsün sen yaprak yaprak,

Ben aşkımla bahar getirdim sana;

Tozlu yollarından geçtiğim uzak

İklimden şarkılar getirdim sana.
Ahmet Muhip Dıranas” Şiirde aşk duygusuna yer verilmiş.

“Dağda dolaşırken yakma kandili

Fersiz gözlerimi dağlama gurbet.

Ne söylemez, akan suların dili

Sessizlik içinde çağlama gurbet.
Necip Fazıl Kısakürek” bu şiirde de ayrılık duygusuna yer verilmiştir.