İdgam-ı Mütecaniseyn nedir

Mütecaniseyn sözlükte “benzer veya aynı türden iki şey” anlamına gelir.
Mahreçleri bir, sıfatları farklı olan harflerin birincisi sakin, ikincisi harekeli olarak gelmesiyle birinci harfin ikinci harfe katılarak okunmasına idgam-ı mütecaniseyn denir.

İdgâm-i mütecâniseyn ne zaman olur

Mahreçleri bir, sıfatları (sedaları) ayrı olan iki harf yan yana geldiği zaman, sakin olan birinci ikinci harfde idgâm edilip şeddeli gibi okunduğu vakit (Tecvîd hükmü) idgâm-i mütecâniseyn olur.

Mahreçleri bir, sıfatları farklı olan bu harfler üç grupta toplanır:
İdgam her bir grubun kendi içinde gerçekleşir. Sakin olan birinci harf, harekeli olan ikinci harfe katılarak şeddeli okunur.

• ث ذ ظ
• ت د ط
• م ب

Örnek: إِذْ هَمَّتْ طَائِفَتَانِ
Bu örnekte:
• Birinci kelimenin sonunda cezimli te ( تْ ) harfi vardır.
• İkinci kelimenin ilk harfi de harekeli tı/ta ( طَ ) harfidir.
• Bu durumda mahreçleri aynı, sıfatları farklı olan harf gruplarından te ( ت ) ile tı/ta ( ط ) harfleri bir araya geldiği için idgam-ı mütecaniseyn olur.
• Cezimli harf harekeli harfe katılarak şeddeli tı/ta ( إِذْ هَمَّطَّائِفَتَانِ ) şeklinde okunur. Te ( ت ) sesi çıkarılmaz.

Örnek: يَا بُنََّ ارْكَبْ مَعَنَا
Bu örnekte:
• Birinci kelimenin sonunda sakin "ba" ( بْ) harfi vardır.
• İkinci kelimenin başında ise harekeli "mim" ( مَ) harfi vardır.
• Bu durumda birici harf ikinci harfe katılır ve idgam yapılılarak okunur.
• "Ba" ve "mim" harfinin bir araya gelmesiyle oluşan idgam çeşidi Kur'an'ı Kerim'de sadece Hûd suresinin 42. ayetinde geçmektedir.