İbrahim Şinasi kimdir, hayatı, edebi kişiliği ve eserleri

İbrahim Şinasi kısa hayatı
İstanbul’da doğdu. Ortaöğrenimini tamamladıktan sonra Tophane Müşirliği Kaleminde devlet hizmetine girdi. Arapça, Frasça ve Fransızca öğrendi. Devlet bursuyla Paris'e gitti. Burada dil ve edebiyat dallarında görgü ve bilgisini artırdı, dönemin ünlü yazarları ile tanışma olanağı buldu.
Ülkeye döndükten sonra Agâh Efendi ile birlikte ilk özel Türkçe gazete olan Tercüman-ı Ahval’i çıkardı. Lamartine (Lamartin) ve La Fontaine (Lafonten) vb. ünlü Fransız şairlerinden şiirler çevirdi. Yazılarında Türkçenin sadeleşmesini savundu. Gazetesinde yeni bir yazı ve haber dilinin ilk örneklerini verdi. Sade, anlaşılır bir yazma tarzını başlattı. Modern tiyatronun ilk örneğini verdi. Noktalama işaretlerini de ilk kez o kullandı. Şiirlerini aruz ölçüsü ile yazmasına karşın Türkçe kelimeler kullanarak kendisinden sonra gelenlere bu alanda da öncülük etti.

Şinasi’nin Edebi kişiliği

İlk kez Batı etkisinde eserler yazmaya başlamıştır. Türk edebiyatında önemli bir dönem olan Tanzimat döneminin de kurucuları arasında yer almaktadır. Batı edebiyatı yolunda eserler vermeye başlayarak bu yeniliklerin öncüsü olmuştur. Eserlerini klasisizm akımından etkilenerek yazmıştır. Yazmış olduğu şiirler didaktik bir şiir anlayışı benimsemiştir. Aynı zamanda şiirlerinde ölçü olarak aruz ölçüsü kullanmıştır. Tasvir-i Efkar adlı gazeteyi de çıkarmıştır. Şinasi atasözleri üzerinde ilk incelemeyi yapmış olan bir şairdir.

19. yüzyıl Türk edebiyatının önde gelen sanatçılarından biri olan Şinasi, özellikle Batı edebiyatından yeni değer yargılarının bize tanıtılmasında ve kazandırılmasında emeği geçen bir sanatçıdır.
Edebiyatımızın değişmesinde, yeni kimlik arayışında ve yeni edebi türlerle zenginleşmesinde onun attığı ilk adımlar önemli rol oynamıştır.
Öncelikle şunu bilmeliyiz: Şinasi, Türk şiirinin divan geleneği çizgisinden ayrılmasında şekilden muhtevaya kadar uzanan yenilikler ve değişiklikler yapmıştır.
Şinasi, çeviri şiirlerle Batı dünyasının düşünce tarzından örnekler verirken özellikle Fransız şiirinin bizde tanınmasına öncü olmuştur.
Ayrıca gazeteci Şinasi bu mesleği yeni yetişen kuşaklara sevdirirken hem hayata geçirdiği iki gazete ile hem de bu gazetelerde kaleme aldığı yazılar ile edebiyatımızın ufkunu açmıştır.
Gazete vasıtası ile yeni nesir edebiyatımızın oluşumuna büyük katkıda bulunmuş; fikri ve eğitici yanı ağır basan bir nesir tarzı yerleştirmeye çalışmıştır.
İlk yerli oyunumuz Şinasi’nin kaleminden çıkmıştır. Batılı bir yeni edebî türü Türk okuyucusuna sunarken kendi yerli hayatımızın güzelliklerinden de yararlanmayı göz ardı etmemiş böylece okuyucu bu yeni edebî türde kendi hayatından bazı değerleri bulurken tiyatroya da kolaylıkla ısınmıştır.
Türkçenin kaygısını taşıyan bir sanatçı olarak Şinasi, şiir dilinden gazete diline tiyatrodan fikrî yazılarına kadar her türde “safî Türkçe” görüşünü uygulamaya çalışmıştır.
Bu dil sevgisi ve tutkusu onun Türk dilinin değerlerini bilinçli bir şekilde araştırmaya yöneltmiş ve halk arasından derlediği atasözlerini bir kitapta toplarken Türkçenin söz varlığını bir sözlükte bir araya getirmeyi amaçlamıştır.
Makale yazarı olarak Şinasi, günlük hayatın içinden haber verme ilkesini başarıyla örneklemiştir.
Bütün bu gayretlerinin özünde halka hizmet, halkı bilgilendirmek, aydınlatmak ve eğitmek kaygısını güden Şinasi, Tanzimat’ın getirmeye çalıştığı değer yargıları ölçüsünde edebiyatta mahalllileşme ilkesini de başarıyla uygulamış bir sanatçıdır.
Akılcılık, adalet, kanun, medeniyet, Batı dünyası, millet, devlet, vatan kavramları Şinasi’nin eserlerindeki ana başlıklardır.