Geriatri nedir

Her türlü dahili hastalığı olanlar (şeker, tansiyon, kolesterol yüksekliği, guatr, böbrek hastalığı, mide- barsak hastalıkları, kan hastalıkları, kemik erimesi gibi), özellikle birden fazla hastalığı bulunan, çok sayıda ilaç kullanan, ilaçlarının düzenlenmesi gereken, beslenme bozukluğu olan, unutkanlık, uykusuzluk, sık düşme, idrar kaçırma gibi şikayetleri olan hastalar geriatri bölümünden en çok faydayı görenlerdir. Açıklanamayan ama araştırılması gereken bir şikayeti olan (kilo kaybı, kansızlık, kan tetkiklerinde bir bozukluk gibi) hastalar da yine geriatri bölümünde tetkik ve tedavi edilebilirler. Sadece hastaların değil sağlıklı yaşlanmak isteyenlerin de geriatri bölümüne başvurması önerilmektedir. Geriatri bölümünde hastaya sağlıklı yaşlanma konusunda önerilerde bulunulur. Bireyin yaşam tarzında değişiklik yapabilmesi için rehberlik yapılır. Her yıl yapılması gereken tetkikler, taramalar (kanser, kemik erimesi gibi) yapılabilir. Koruyucu aşılar konusunda bilgi verilir. Dolayısıyla sağlık kontrolünden geçmek isteyen yaşlı bireyler de geriatri bölümüne başvurabilirler. Spesifik hastalıkları için hastalar en çok fayda görecekleri ilgili branşlara (örneğin nöroloji, psikiyatri, fizik tedavi, üroloji gibi) yönlendirilir. Yaşlılarda sık görülen ancak özel olarak sorgulanmaz ise gözden rahatlıkla kaçabilen depresyon, erken evre demans (bunama), idrar kaçırma (inkontinans), uyku bozuklukları, beslenme bozukluğu, kas erimesi (sarkopeni) gibi hastalıkların tedavisi ve önlenmesi için oldukça etkili bir bölümdür. Geriatri bçlümünde hastanın tıbbi, sosyal ve günlük yaşam öyküsü alındıktan sonra genel- kapsamlı bir fizik muayene yapılır. Yaşlının yaşam şartları, kaygı- korku- beklentileri, bağımsızlık durumu değerlendirilir. Bu değerlendirmeleri yaparken sıklıkla yaşlılar için özel olarak düzenlenmiş testler kullanılır. Çünkü, zihin, beden ve ruh sağlığı bir bütündür ve birbirlerini etkilemektedirler.

Geriatri hangi hastalıklara bakar

Geriatri bölümüne 65 yaş ve üzerindeki tüm bireyler başvurabilir. Her türlü dahili hastalığı olanlar (şeker, tansiyon, kolesterol yüksekliği, guatr, böbrek hastalığı, mide- barsak hastalıkları, kan hastalıkları, kemik erimesi gibi), özellikle birden fazla hastalığı bulunan, çok sayıda ilaç kullanan, ilaçlarının düzenlenmesi gereken, beslenme bozukluğu olan, unutkanlık, uykusuzluk, sık düşme, idrar kaçırma gibi şikayetleri olan hastalar geriatri bölümünden en çok faydayı görenlerdir. Açıklanamayan ama araştırılması gereken bir şikayeti olan (kilo kaybı, kansızlık, kan tetkiklerinde bir bozukluk gibi) hastalar da yine geriatri bölümünde tetkik ve tedavi edilebilirler. Sadece hastaların değil sağlıklı yaşlanmak isteyenlerin de geriatri bölümüne başvurması tavsiye edilmektedir.

Yaşlılarda sık görülen ancak özel olarak tetkik edilmezse gözden rahatlıkla kaçabilen depresyon, erken evre demans (bunama), idrar kaçırma (inkontinans), uyku bozuklukları, beslenme bozukluğu, kas erimesi (sarkopeni) gibi hastalıkların tedavisi ve önlenmesi için oldukça etkili bir bölümdür.

Neden ‘geriatri’ diye ayrı bir bölüme ihtiyaç duyulmuştur?

Dünyada ve Türkiye de yaşam süresi uzumakta ve yaşlı nüfus giderek artmaktadır. Bu yaş grubunun ihtiyaçları ve özellikleri daha iyi anlaşılmaya başlanmaktadır. Pek çok hastalığın sıklığı yaşla birlikte artar. Örneğin şeker, tansiyon, kalp - damar hastalıkları, kemik erimesi, depresyon, bunama, kanser gibi hastalıklar yaşlılarda daha sık görülür. Bu hastalıkların göstergeleri hasta ve yakınları tarafından yaşlılığa bağlı şikayet gibi algılanabilir ve bu durum bazı hastalıkların tanısının gecikmesine neden olabilir. Aynı zamanda yaşlı hastaların hastalık belirtileri gençlerden farklı olabilir. Örneğin bilinç bulanıklığı ve genel durum bozukluğu ile doktora başvuran bir yaşlı hastada altta yatan neden bir idrar yolu enfeksiyonu çıkabilir. Beslenme bozukluğu nedeni ile getirilen bir hastada sebep depresyon olabilir. Yani yaşlı hastada hastalık sinsi seyredebilir ya da alıştığımız/beklediğimiz bulguların dışında (atipik) bulgu verebilir.

Yaşlı hastalar ilaç yan etkileri ve ilaçların birbiriyle etkileşimleri konusunda da gençlerden daha hassastır. Seçilecek ilaçlar, ilaç dozları, tedavi hedefleri yaşlı hastada gençlerden farklıdır. Karşımızda genel durumu hızlı değişebilen ve kırılgan bir grup vardır. Ayrıca bu yaş grubunda tedavilerin; yaşlının performansı, beklenen yaşam süresi ve yaşam şartları göz önünde bulundurularak kişiye özel planlanması gerekmektedir. Sıklıkla sürekli takip gerektiren, kronik dediğimiz hastalıklara karşı karşıya olduğumuz için hasta- hasta yakını ve doktor iş birliği daha da önem kazanmaktadır. İşbirliği sağlandığında tedavi başarısı ve tedaviye uyum da artar.

Özetle geriatri bölümünün üç temel hedefi vardır. Bunlar;  sağlıklı yaşlanma ve yaşlının mevcut sağlığını koruma, hastalığını tedavi etme, mümkünse yaşam kalitesini iyileştirmektir.