Evinizde paketlemede, temizlik, gıda ve içecek ambalajlarında; eşya, araç ve gereçlerde hangi tür plastik kullanılmaktadır

Plastik ambalajlar

Plastiklerin sağlığa zararlı olduğu bilinen bir gerçek. Ancak bu ürünlerin gıda sektöründe kullanımı oldukça yaygındır. Plastik kaplarda sunulan gıdalar, sağlığı tehdit eder hale gelse de bazı plastik maddeler sağlıklı veya güvenilir kabul edilmektedir.

Plastik ürünlerin üzerinde veya altında aşağıdaki işaretlerden biri bulunmaktadır. Bu kodlar o plastiğin hangi maddeden imal edildiğini ve güvenli olup olmadığını göstermektedir. Eğer bu işaretlerden herhangi biri görülmezse hangi maddelerden imal edildiği ve sağlıklı olup olmayacağı da bilinemeyeceğinden o plastik ambalajın içinde sunulan gıdalardan da uzak durulmalıdır.

Bu kodları açıklamadan önce BPA maddesinden bahsetmekte fayda var. Plastikte Bisphenol A (diğer adıyla BPA) maddesi sağlık için ciddi bir tehlike arz etmektedir. İki fenol ve polikarbonat moleküllerinin birleşimi sonucu ortaya çıkan bir kimyasaldır. Sert plastiklerin içinde ayrıca gıda ve içecek ambalajlarında bulunur. BPA bir endokrin engelleyicidir ki bu da doğal hormonların fonksiyonuna, hareketine, transferine, salgısına ve üretimine müdahale eden bir maddedir. Bu nedenle yapılan araştırmalarda elde edilen bulgular BPA’nın insan sağlığını tehdit ettiği sonucunu ortaya çıkarmıştır. Bisphenol A maddesinden korunmak için plastik içeren besinlerin mikrodalga fırına sokulmaması, plastik içeren maddelerin sıcak suyla temas ettirilmemesi, bulaşık makinesinde yıkanmaması ve sert deterjanlarla yıkanmaması gerekir.

Plastik ambalajlarda bulunan işaretler;

PETE veya PET(1)

Polietilen tereftalat, (PET, PETE, PETP) polyester ailesine ait termoplastik bir malzemedir. En önemli kullanım avantajı, tamamen geri dönüşebilir olmasıdır. Polietilen dünyada en çok kullanılan plastik hammadde olup, hemen herkesin günlük hayatında yer almaktadır. PET şişeler su, sıvı yemeklik yağ, gazlı içecekler, ilaç gibi ürünlerin ambalajı olarak kullanılır. Dondurulmamalı, bulaşık makinesinde yıkanmamalı ve mikrodalga fırında kullanılmamalıdır. Tekrar kullanılmaya elverişli değildir. Bu kurala uyulduğu sürece zararlı olmadığı kabul edilmektedir.

HDPE(2)

HDPE(High Density Polyetylene), petrolden elde edilen, yüksek yoğunluklu polietilen malzemedir. Suya, kimyasal maddelere direnci iyidir. HDPE ambalajlar, kokusuz olup gıda ile direkt temas etmesi tüm dünyada kabul görmüştür. Süt, sıvı deterjan, kozmetik alanlardaki maddelerin ambalajlanmasında kullanılır. Gıdalarla kullanımının güvenli olduğu kabul edilir. BPA içermez. Bulaşık makinesinde yıkanabilir, mikrodalga fırında kullanılabilir.

PVC veya V(3)

PVC dünyada polietilen ve polipropilenden sonraki üçüncü en yaygın kullanılan plastik hammaddedir. Bu ambalajlar, 60 °C üzerindeki sıvı ürünlerin ambalajlanmasında kullanılır. Sulama işlerinde kullanılan plastik boru yapımında elektrik ve telefon kablolarında, ev eşyasında, oyuncak, montaj sanayinde, yiyecek sanayinde, paketleme işlerinde, otomobil sektöründe yaygın olarak kullanılmaktadır.Gıdalarla kullanılmamalıdır. İçindeki zararlı maddeleri gıdalara sızdırır. Zararlıdır, yaşam alanlarından uzak tutulmalıdır.

LDPE(4)

LDPE(Low Density Polyethylene), düşük yoğunluklu polietilen, petrolden meydana gelen bir termoplastiktir. Polietilenin ilk türüdür. Deterjan ambalajları, torba – çantalar, temizlik ürünleri vb. kullanım alanları bulunmaktadır. Gıdalarla birlikte kullanılabilir. Bulaşık makinesinde yıkanabilir.

PP(5)

Polipropilen dünyadaki en yaygın ikinci plastik ham maddedir. Maliyet avantajı, sağlamlığı, kolay kalıba girmesi nedeniyle tercih edilir. PP şişe ve kavanozlar evde kullanılan kimyevi maddelerin; deterjan, şampuan, güzellik kremleri, meyve suları, şuruplar ve ilaçların ambalajlanmasında kullanılır. Ayrıca; sterilize edilebilen sağlık malzemesi, deterjan kutularının kapakları, margarin kapları, sentetik elyaf, boru, profil, ince levha, şişe, balık ağı, halat, çuval, çeşitli ev ve mutfak eşyası ve benzeri ürünlerin yapımında da kullanılmaktadır. En güvenli plastik türü olarak kabul edilir. Zararsızdır.

PS(6)

Diğer hammaddelerle kıyaslandığında daha sert ve mükemmel derecede şeffaftır. Sıcak içecekler(çay, kahve vb.) için kullanılan köpük bardakları, piknik eşyaları; kaşık, çatal, bıçak, tabak, bardak, kırtasiye ürünleri, CD kutusu, elektrikli eşyalar vb. malzemelerde kullanılabilmektedir. Köpüklü sıcak içecek bardağı, et, balık ve peynir ambalajı, tek kullanımlık çatal bıçak takımı ve bazı yoğurt kapları polistirenin kullanıldığı mutfak gereçleridir. Bu kaplardan vinil benzen olarak da bilinen stiren açığa çıkıyor. Şüpheli kanserojen olarak bilinen stiren kimyasalı sindirim, böbrek ve solunum sistemi için zararlıdır.

Diğer(7)

İlk 6 maddenin dışında kalan tüm plastikler olarak ifade edilebilir. Bu maddelerin içeriğinde yukarıda bahsi geçen BPA maddesi bulunabilmektedir. Yemek saklama kapları ve bazı pet şişelerde kullanılabilmektedir. Zararlıdır.