Emevi Devleti Dönemi (661-750)

Emevi Devleti’nin kurucusu Muaviye’dir. Emeviler döneminde devletin merkezi Şam’a taşındı. Muaviye, Müslümanlar arasındaki karışıklıklardan dolayı duran fetih hareketlerini tekrar başlattı. Bizans İmparatorluğu’nun başkenti olan İstanbul’u kuşatmasına rağmen alamadı.

İspanya, Cezayir ve Fas’ın alınmasıyla İslamiyet buralara yayıldı. İlk İslam parası basıldı ve Arapça resmî dil olarak kabul edildi. Emeviler, Arap milliyetçiliği yaparak Arap olmayan Müslümanları Mevali (azatlı köle) olarak gördü ve onlara kötü davrandı. Bu durum o dönemlerde İslamiyet’in hızla yayılmasını engelledi. Abbasi ailesinin halifeliği ele geçirmesiyle Emevi Devleti son buldu. Abbasilerden kaçan Emevi halifesi İspanya’ya sığındı. Buradaki Müslümanlar onun halifeliğini kabul ederek Endülüs Emevi Devleti’ni kurdular. Bu devlet döneminde İspanya’da bilim, sanat ve kültür alanında önemli çalışmalar yapılarak birçok cami, medrese ve kütüphane açıldı.

Muaviye soyundan gelen Emeviler, Şam kentini kendilerine kültür, sanat, ticaret ve siyaset merkezi yapmışlar, onlar döneminde Şam, İslamiyet'in önemli bir merkezi hâline gelmiştir. Müslümanlar arasındaki mezhep tartışmalarına son veren Muaviye ile birlikte karşımıza bağımsız bir devlet olarak çıkmışlardır.

 Emevi Devleti Tarihi

 Emevi Devleti'nin tarih sahnesine çıkışı Dört Halife Dönemi'nin ardından 661 yılında Hz. Ali'nin öldürülmesi sonrası olmuştur. Emevi Devleti ile birlikte İslam dininin merkezi Mekke'den Şam'a taşınmış, halifelik babadan oğula geçen bir sisteme dönüşmüştür. Muaviye'nin ölümünden sonra başa geçen oğlu Yezid, İslamiyet'i yaymak amacıyla askerî seferler düzenlemiş, bu dönemde Kuzey Afrika'nın fethi tamamlanmıştır. Arapçayı resmî devlet dili olarak kabul eden Emeviler, Arap ırkından olmayanlara karşı ağır vergiler getiren Mevali adı verilen politikayı izlemişlerdir.

 Emevi Devleti Kuruluşu

 Devlet, Hz. Ömer Dönemi'nde Şam vilayetinde valilik yapmış olan Muaviye Ebî Süfyan tarafından 661 yılında kurulmuştur.Devlet, Abdülmelik ve oğlu Velid gibi başarılı halifeler yetiştirmiş İslam İmparatorluğunu kuran ilk Arap hanedanlığı olarak kabul edilmektedir. Devlet,kuruluşunun ardından Muaviye ve ardından başa geçen oğlu Yezid Dönemi'nde Türkistan, Buhara ve Harzem bölgelerini ele geçirerek sınırlarını Hindistan'a kadar ulaştırmıştır.

 Emevi Devleti Kurucusu

 Devletin kurucusu 668 yılında büyük İstanbul Kuşatması'nı gerçekleştiren Muaviye'dir. İstanbul'un surlarla çevrili olmasından dolayı kuşatma başarısızlıkla sonuçlanmıştır, Muaviye Dönemi'nin önemli siyasal gelişmelerinden biri de Dört Halife Devri'nde halifelerin seçimle göreve getirilme olayının son bulmasıdır.

 Emevi Devleti Hükümdarları

 *Bir Arap teşkilatı yapısıyla oluşturulan devletin kurucusu ve ilk halifesi Muaviye'dir.

 *Muaviye'nin ölümünün ardından önce oğlu I.Yezid ardından da diğer oğlu II. Muaviye başa geçmiştir.

 *Abdülmelik Dönemi'nde devletin yaşamış olduğu iç karışıklıklara son verilmiş, başarılı bir halife olarak tanınan Abdülmelik hükümetin otoritesini ve devletin birliğini yoğun uğraşlar neticesinde yeniden kurmuştur. Bu dönem, Emevilerin en parlak dönemi olarak kabul edilmektedir. Orta Asya, Hindistan ve Afrika üzerine fetihler düzenlenmiştir.

 *Devletin bir diğer önemli halifesi Ömer Abdülaziz'dir. Adil bir düzen oluşturmaya çalışan Abdülaziz İslamî birliği barış yoluyla kurmaya çalışmıştır.

 *Abdülaziz'in ölümünün ardından başa II. Yezid ve sonrasında da Hişam geçmiştir. Paraya ve mala mülke önem veren Hişam Dönemi'nde devlet hazinesi zenginleşmiştir.

 Emevi Devleti Sınırları

 Merkezi Şam olan devletin sınırları, Kuzey Afrika ardından da Doğru Roma üzerine yapılan fetihlerle kuzeyde Anadolu ve Kafkasya içlerine, doğuda ise Maveraünnehir'e kadar ulaşmıştır.

 Emevi Devleti Yıkılışı

 Emevi Devleti'nin yıkılışındaki en büyük etken, mezhep çatışmaları olmuştur. İç huzursuzluğa sebep olan bu tartışmalar halife Hişam'ın ölümünden sonra artış göstermiştir. Devlet içinde isyan eden bir grup bir süre sonra Abbasilerin egemenliği altına girmiştir. Emevi Hanedanlığı tarihte Büyük Zap Savaşı olarak bilinen savaşta Horasan Valisi yönetiminde bir mücadele gerçekleştirse de bu direniş başarılı olamamış ve savaş Emevi Devleti'nin sonunu getirmiştir.

 Devletin yıkılışında uyguladıkları Mevali politikası doğrultusunda yönetime Emevi soyundan olmayanları getirmemeleri, Şiilerin halifeliği elde etmek adına yaptıkları direnişler, çok geniş sınırlara ulaşarak merkezi otoriteyi korumak da zorlanmaları etkili olmuştur. Ayrıca bu dönemde yaşanan Hz. Hüseyin'in kanlı bir şekilde şehit edildiği Kerbela olayı tarihte acı bir vaka olarak yerini almıştır.