Adlaşmış sıfat fiil nedir ve fiilimsi midir, adlaşmış sıfat fiil örnekleri

İsim soylu kelimeleri miktar, yoğunluk, renk ve biçim bakımından niteleyen sözcüklere sıfat denir. Sıfatlar ek aldığında cümle içerisinde adlaşmış sıfat fiil olarak kullanılabilir. Örneğin: ''Yorulan kişiler ara verebilir.'' cümlesinde yorulan kelimesi sıfattır. ''Yorulanlar ara verebilir'' cümlesinde ise yorulanlar sözcüğü adlaşmış sıfat fiil olarak kullanılmıştır.

Bir kelimenin cümle içinde adlaşmış sıfat fiil olarak kullanılabilmesi için o kelimenin fiil soylu olması gerekir.

Örnekler:

• Tüketmek - Tükenen
• Bilmek - Bildiren
• Öğretmek - Öğreten
• Sormak - Soran

Adlaşmış sıfat fiil nedir ve fiilimsi midir

Tamlamalarda sıfat olarak kullanılan kelimenin nitelediği sözcüğü yutmasına adlaşmış sıfat fiil denir. Örneğin ''geçmiş günlerim'' bir sıfat tamlamasıdır. Bu tamlaman ''geçmişim'' şeklinde kullanılırsa adlaşmış sıfat fiil olur.

Her adlaşmış fiil bir fiilimsidir çünkü cümle içerisinde yüklem olarak kullanılmaz.

Örnek cümleler:

1- Geçmişimi unutup ileriye bakmak istiyorum.
Yukarıdaki cümlenin yüklemi ''istiyorum'' kelimesidir. Geçmişim ise ''geçmek'' eyleminden türetildiği için fiilimsidir.

2- Öğretmen konuşan öğrencileri ikaz etti. (Konuşan - Sıfat)
Öğretmen konuşanları ikaz etti.(Konuşanlar - Fiilimsi)

3 - Gururuna yenik düşen kişiler, karşısındaki insanları hakir görürle.
(Yenik Düşen - Sıfat) (Gururuna yenik düşenler - Fiilimsi)

Örnek Cümleler

1- Sabreden derviş muradına ermiş. (Sabreden kelimesi dervişin niteliklerinden biri olduğu için sıfattır.)
2- Sabredenler er ya da geç muradına erer. (Sabreden kelimesi çoğul eki -ler getirilmiş ve kelime adlaşmış sıfat fiil olarak kullanılmıştır.)

3- Bence gelecekten haber verdiğini iddia eden herkes birer şarlatandır. (Gelecekten - Adlaşmış fiil sıfat) (İddia eden - Sıfat)

Olumlu cümlelerde adlaşmış - sıfat fiiller

1- Bu roman ''geçmişimden'' izler taşıyor.
2- Tam olarak ne yapmaya ''çalıştığını'' hiçbir zaman anlamadım.
3- Sen elinden ''gelen'' her şeyi yaptın.
4- Zamanı gelince arkamdan ''konuşanlarla'' tek tek hesaplaşacağım.
5- ''Görünmez'' kaza diye buna derler.
6- Zamanın değerini ''bilmeyenler'' yaşlandıklarında büyük pişmanlık yaşarlar.
7- ''Sevdiğim'' kim bilir şimdi nerelerdesin?
8- Bu dünyada kötülük yapmaktan zevk ''alan'' çok insan var.

Not: Bir cümlede birden fazla adlaşmış fiil-sıfat yer alabilir.

Örnek cümleler:

1- Kitabımı ''tenkit edenlere'' de ''beğenenlere'' de teşekkür ederim.
2- Bence zulme ses ''çıkarmayanlar'' da en az ''zulmedenler'' kadar suçlu.
3- Sana bu iftirayı ''atanlar'', umarım bir gün ''yaptıklarından'' utanırlar.

Olumsuz cümlelerde adlaşmış sıfat fiiller

1- Kaza ''geliyorum'' demez.
2- Sana ''acımayanlara'' sen de merhamet etmemelisin.
3- Bu ''yaşananlardan'' sonra onunla tekrar görüşebileceğimi zannetmiyorum.
4- Bundan sonra başına ''gelenleri'' her önüne gelene anlatmamalısın.