2015-2016 Dil ve Anlatım 9. Sınıf 1. Dönem 1. yazılı Soruları

1. A) Aşağıdaki noktalı yerlere uygun kelimeleri yazınız. (25 puan)

1) Bir moda dergisinde yer alan elbise ve takı fotoğrafları dildışı göstergelerden………………………

2) ………………..anlam alışverişidir.

3) Karahanlı dönemi eserleri şunlardır?……………… ………………………… ………………………… ………………………… ……

4) Destansı hikayelerden oluşan “Dede Korkut Kitabı” ……………………………………..ile yazılmıştır.

5) 15. yy. sonlarından 20.yy. başlarına kadar Anadolu, Kırım, Irak, Suriye, Adalar, Rumeli ve Kuzey Afrika’da kullanılan Türk yazı diline……………………………………………..adı verilir.

1. B) Aşağıdaki testleri cevaplayın? (10 puan)

1) Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ayrı yazılması gereken “de” bitişik yazılmıştır?

1. A) Bursa’da birçok akrabam var.
2. B) Duvarda ki resmi kim yaptı?
3. C) Emeklilik ikramiyesiyle evden sonra arabada almışlar.
4. D) Her gece periler uyur odamda.
5. E) Karanlık avluda döner bir çıkrık

2) Gelmiş geçmişle gelecek iç içe

Bu darağacı keser dalı ömrü uzasın diye

Bu bir kültür hazinesidir

Çilesiz çabasız elbet gelmez dile

Bu dörtlükte, aşağıdaki ses olaylarından hangisi yoktur?

1. A) Ünlü düşmesi B) Ünsüz yumuşaması
2. C) Ünlü daralması D) Kaynaştırma E) Ulama

C)Aşağıdaki cümlelerin karşısına yargılar doğru ise “D”, yanlış ise “Y” yazınız. (10 puan)

1) ( ) İletişim türlerinden birisi arabayla iletişimdir.

2) ( ) Ateş ve öksürük hastalığın göstergesidir.

3) ( )Çekimli fiiller cümlede yüklem göreviyle kullanılır.” Cümlesi dil ötesi işleviyle kullanılmıştır.

4) ( )Fransızca Latince’den doğan dillerden birisi değildir.

5) ( ) Boğumlama kusurlarından birisi tutukluktur.

D)Aşağıdaki kavramları ilgili olanlarla eşleştiriniz. (10 puan)

Öğrencilerimiz yazı dili

Kitap konuşma dili

Sooora argo

Özbekçe ağız

Konya dili şive

E)Aşağıdaki soruları cevaplandırınız? (45 puan)

1) “Postacının bize ulaştırdığı bir mektup örneği” üzerinde iletişimin ögelerini gösteriniz.

2) Kökeni bakımından diller kaç gruba ayrılır? Türkçe hangi dil grubuna girmektedir?

3) Bir telefon görüşmesinde muhatabına “Sana sesleniyorum, orada mısın? Bak beni dinle?” gibi iletiler gönderiyor ve “Dostum, hey kardeş!” gibi hitap cümleleri kullanıyorsa dili daha çok hangi işlevde kullanır?

4) “yiyecek, kaybettim,aklımdan,yaktı,sıcac ık” kelimelerinde görülen ses olaylarını açıklayınız.

5) Şivenin tanımını yaparak, iki tane örnek veriniz.

6) Aşağıdaki kelimelerin büyük ve küçük sesli uyumuna uyup uymadıklarını gösteriniz.

BÜU K Ü U

yürüyordu       uymaz uymaz

göstermelik

ayakkabı

gelincik

anlattıklarımın

geliyor

7)Tabloda verilen kelimelerde yazım yanlışı yapılmıştır. Kelimelerin doğru şeklini ve yanlış yazılış sebebini tabloya yazınız.

Yanlış yazılmış kelimeler       Kelimelerin doğru yazımı       Yanlış yazılış sebebi

) Aşağıdaki noktalı yerlere uygun kelimeleri yazınız. (25 puan)

1) Bir moda dergisinde yer alan elbise ve takı fotoğrafları dildışı göstergelerden görsel gösterge (ikon)dur.

2) İLETİŞİM anlam alışverişidir.

3) Karahanlı dönemi eserleri:KUTADGU BİLİG, DİVANI LÜGATİ’T-TÜRK, ATABETÜ’L-HAKAYIK, DİVAN-I HİKMET.

4) Destansı hikayelerden oluşan “Dede Korkut Kitabı” ESKİ ANADOLU TÜRKÇESİ ile yazılmıştır.

5) 15. yy. sonlarından 20.yy. başlarına kadar Anadolu, Kırım, Irak, Suriye, Adalar, Rumeli ve Kuzey Afrika’da kullanılan Türk yazı diline OSMANLI TÜRKÇESİ adı verilir.

1. B) Aşağıdaki testleri cevaplayın? (10 puan)

1) Doğru cevap D şıkkıdır.

2) Doğru cevap C şıkkıdır.

C)Aşağıdaki cümlelerin karşısına yargılar doğru ise “D”, yanlış ise “Y” yazınız. (10 puan)

1) ( Y ) İletişim türlerinden birisi arabayla iletişimdir.

2) ( D )Ateş ve öksürük hastalığın göstergesidir.

3) ( D ) Çekimli fiiller cümlede yüklem göreviyle kullanılır.” cümlesi dil ötesi işleviyle kullanılmıştır.

4) ( Y ) Fransızca Latince’den doğan dillerden birisi değildir.

5) ( D )Boğumlama kusurlarından birisi tutukluktur.

D)Aşağıdaki kavramları ilgili olanlarla eşleştiriniz. (10 puan)

Ööörencilerimiz → konuşma dili

Kitap → yazı dili

Sooora → konuşma dili

Özbekçe → şive

Konya dili → ağıc

E)Aşağıdaki soruları cevaplandırınız? (45 puan)

1) “Postacının bize ulaştırdığı bir mektup örneği” üzerinde iletişimin ögelerini gösteriniz.

Gönderici → ileti → alıcı → kanal

↓ ↓ ↓ ↓

Mektubu yazan Mektup Biz Posta

2) Kökeni bakımından diller kaç gruba ayrılır? Türkçe hangi dil grubuna girmektedir? (10 puan)

Kökeni bakımından Hint-Avrupa, Sami-Hami, Çin-Tibet,Bantu, Ural-Altay dil ailesi gruplarına ayrılır. Türkçe Ural-Altay dil ailesinin Altay koluna girer.

3) Kanalı Kontrol işlevinde.

4) yiyecek (y-e-yecek) → ünlü daralması

kaybettim (kay-ı-p ettim) → hece düşmesi, sessez yumuşaması, ünsüz benzeşmesi

aklımdan (ak-ı-lımdan) → hece düşmesi

yaktı (yakt(d) ı) → ünsüz benzeşmesi

sıcacık (sıcak(k) cık) → ünsüz düşmesi

5) Şive: Bir dilin bilinen tarihi gelişimi içinde ses ve biçim ayrılıkları göstermiş koluna ‘şive’ denir.

Örnek: Azeri Türkçesi, ,Kazak Türkçesi .

6) BÜU K Ü U

yürüyordu       uymaz uymaz

göstermelik uyar         uymaz

ayakkabı uyar uyar

gelincik uyar   uyar

anlattıklarımın uyar    uyar

geliyor uymaz uymaz

7)Tabloda verilen kelimelerde yazım yanlışı yapılmıştır. Kelimelerin doğru şeklini ve yanlış yazılış sebebini tabloya yazınız.

Yanlış yazılmış kelimeler       Kelimelerin doğru yazımı       Yanlış yazılış sebebi

biliyoruzki       biliyoruz ki      Bağlaç olan ki ayrı yazılır.

yirmibir           yirmi bir          Sayılar daima ayrı yazılır.

üst teğmen      üstteğmen       Üst sözüyle yapılan birleşik kelimeler bitişik yazılır.

hasta hane       hastahane        Hane sözüyle yapılan birleşik kelimeler bitişik yazılır.

koşakoşa         koşa koşa        İkilemeler ayrı yazılır.