12. Sınıf Meb Türk Dili ve Edebiyatı Sayfa 32-35 Cevapları

1. Ünite Ölçme ve Değerlendirme Çalışmaları

A- Aşağıdaki cümlelerde boş bırakılan yerlere doğru kelimeyi/kelimeleri yazınız.

1. Öğretici metinlerde amaç okuyucuya bilgi vermek olduğu için bu metinlerde kelimeler genellikle gerçek anlamlarıyla kullanılır.
2. Hikâye, roman gibi edebî türlerde kahramanların ruhsal çözümlemesi yapılırken. psikoloji ve psikiyatri bilimlerinden yararlanılır.
3. Kaşgarlı Mahmut’un yazdığı Divanü Lügâti’t-Türk adlı eser, Türk dilinin ilk sözlüğü kabul edilir.
4. Teknoloji, Genel Ağ, sosyal medya, toplumsal değişim gibi unsurlar yazı ve konuşma dilini etkiler.
5. Türk Dil Kurumunun; Derleme Sözlüğü, Türkçe Sözlük, Tarama Sözlüğü, Deyimler Sözlüğü, Yazım Kılavuzu gibi pek çok sözlük çalışması vardır.

B- Aşağıda numaralar ile verilen yazar isimlerini harf ile verilen eser isimleri ile eşleştirerek harfleri numaraların yanındaki yay ayraçların içine yazınız.

(ç) 1. Ali Şir Nevaî --> ç) Muhâkemetü’l-Lugateyn
(c) 2. Ahmet Vefik Paşa --> c) Lehce-i Osmani
(d) 3. Şemsettin Sami --> d) Kamus-ı Türki
(b) 4. Kıpçak Türkleri --> b) Codex Cumanicus
(a) 5. Zemahşeri --> a) Mukaddimetü’l-Edeb

C) Aşağıdaki açık uçlu soruların cevabını ilgili alana yazınız.

Konfüçyüs: “Bir ülkeyi yönetme görevini bana verseler, hiç kuşkusuz dili gözden geçirmekle işe başlarım.” diyor. “Çünkü dil yetersizse sözcükler anlaşmayı sağlayamaz, düşünce anlatılamaz. Ödevler gereğince yapılamaz; töre, kültür bozulur. Töre, kültür bozulursa hukuk yanlış yola sapar. Bu durumda şaşkınlığa kapılan halk; ne yapacağını, işin nereye varacağını kestiremez. İşte bunun içindir ki hiçbir şey dil kadar önemli değildir.”

Konfüçyüs’ün bu görüşüne katılıyor musunuz? Düşüncelerinizi nedenleriyle birlikte kısaca yazınız.

Cevap: Çünkü dil toplumu bir arada tutan en önemli varlıktır. Dili olmazsa bir toplum bir arada kalamaz. Bu da onun dağılmasını parçalanmasını kolaylaştırır. Dil bozulursa her şey bozulacağı için de düşmanlar ilk dile savaş açarlar. Bu yüzden dilimize sahip çıkmamız gerekmektedir.

Aşağıdaki kutucuklarda “Giriş” ünitesi ile ilgili 8-14. soruların cevapları bulunmaktadır. Buna göre kutucuklarda yer alan harfleri boş bırakılan yerlere yazarak soruları cevaplayınız. (Soruların birden fazla cevabı olabileceğini göz önünde bulundurunuz.)

8. Yukarıda harf ile gösterilen kutucuklardan hangisi ya da hangileri edebiyatın yararlandığı bilimlerdir? (A, B, G, İ)
9. Yukarıda harf ile gösterilen kutucuklardan hangisi ya da hangileri dilimizin Batılı anlamdaki ilk sözlüğüdür? (Ç)
10. Yukarıda harf ile gösterilen kutucuklardan hangisi ya da hangileri bireylerin iç dünyalarını anlatmayı amaçlayan romancının yararlanacağı bilimlerdir? (C,H)
11. Yukarıda harf ile gösterilen kutucuklardan hangisi ya da hangileri Türk dilinin ilk sözlüğüdür? (D)
12. Yukarıda harf ile gösterilen kutucuklardan hangisi ya da hangileri dilin değişimine veya gelişimine katkı sağlayan unsurlardandır? (Ğ, İ)
13. Yukarıda harf ile gösterilen kutucuklardan hangisi ya da hangileri psikoloji, psikiyatri, felsefe ve edebiyatı birbirine yaklaştıran ortak unsurlardır? (E, F)
14. Yukarıda harf ile gösterilen kutucuklardan hangisi ya da hangileri edebî bir eserde yararlanılabilecek kavramlardır? (C, E, F, H)

16. Okuduğunuz metinde yazar, dildeki kelime değişimini bir ağacın yapraklarının dökülüp yenilenmesine benzetmiştir. Bu ifade biçiminin metnin anlatımına nasıl bir katkı sağladığını aşağıda boş bırakılan yere yazınız.

Yaşamdaki doğal gelişmeler ve değişiklikler dile yansır.
Toplumsal ve siyasal gelişmeler dili etkiler, dile yeni sözcükler girer.
İletişim araçlarının gelişmesiyle diller arasında yoğun bir sözcük alışverişi olmuştur.

17. Metinde gerçek, yan ve mecaz anlamlı kelime veya kelime gruplarına örnekler bulunuz. Bulduğunuz örnekleri aşağıda boş bırakılan yere yazınız.

Gerçek Anlam: Uygarlık, araba, uçak, radyo, telefon, telsiz, bilgisayar gibi araç ve gereçler, ordu yönetimi, dünya dilleri…

Mecaz Anlam: zamanla ölür, dünyayı küçültmüş, dilimize yerleşmiş, özleşme akımı durduğu

18. “Hiçbir dil durgun, tamamlanmış bir sistem değildir. Dil tamamlanmış bir yapıt değil, sürüp giden bir etkinliktir. Her gün yeni sözcükler eklenir, zamanla bazı değişiklikler gösterir. Canlı bir organizma gibidir dil.” Kemal ATEŞ
Cevap: Evet destekliyor. İki yazara göre de dil canlı bir varlıktır, değişime ve gelişime açıktır. İki yazar da dile zamanla yeni sözcükler eklendiğini belirtmiştir. 19. Bir kelimenin ölmesi veya yeni kelime türetilmesi metinde neye bağlanmıştır? Gelişen teknolojiyle dilimizde türetilen yeni kelime var mıdır? Düşüncelerinizi boş bırakılan yere yazınız.

Bu parçadaki düşünceler, Mehmet Hengirmen’e ait metindeki düşünceleri destekliyor mu? Düşüncelerinizi metinden örnek vererek aşağıda boş bırakılan yere yazınız.
Cevap: Metne göre bir kelime eskidiğinde ve artık kullanılmadığında ölür, yeni buluşlar ve gelişmeler sonucunda da yeni sözcükler türetilir.

19. Bir kelimenin ölmesi veya yeni kelime türetilmesi metinde neye bağlanmıştır? Gelişen teknolojiyle dilimizde türetilen yeni kelime var mıdır? Düşüncelerinizi boş bırakılan yere yazınız.

Cevap: Gelişen teknolojiyle dilimizde türetilen kelimelere örnekler: özçekim, dokunmatik ekran, yüksek çözünürlüklü, genel ağ (internet), sosyal medya, derin dondurucu, indirmek(download), trollemek, etkileşimli tahta, yolbul(TDK, navigasyona Türkçe karşılık bunu bulmuş)

Ç) Aşağıdaki çoktan seçmeli soruları okuyunuz ve doğru seçeneği işaretleyiniz.

20. Romanda kişiler, belirli bir toplumsal çevre içinde ele alınır. Karakter çizme, tipleme yollarıyla verilir insan ögesi. Bu yönde de değişik tespitler ve düşünceler vardır. Sözgelimi Virginia Woolf’a göre çağdaş romancının görevi, insanın iç dünyasıyla ilgilenmektir. Dış dünyaya yönelen yazarlar gerçeği veremezler. Yapılacak iş, yeni anlatım yolları deneyerek kişilerin iç dünyasına yönelmektir. Çünkü insan yaşamının gerçekleri kişilerin içinde saklıdır.
Aşağıdaki yargılardan hangisi parçada anlatılanları destekler niteliktedir?
A) Edebiyat ile felsefenin birbirinden yararlanması kaçınılmazdır.
B) Edebiyat kişilerin iç dünyasını bütün ayrıntılarıyla anlatır.
C) Edebiyat; sosyoloji, tarih, felsefe gibi bilimlerden etkilenir.
D) Gerçekliğe ulaşmak isteyen edebî ürünler psikolojiden yararlanmalıdır.
E) Yaşamın gerçekleri, romanlarda anlatılan kişilerin dış dünyayla ilişkilerinde saklıdır.

Cevap: D

21. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde boş bırakılan yere farklı bir noktalama işareti getirilmelidir?
A) Ablası, 2018( )2019 eğitim-öğretim yılında liseyi bitiriyor.
B) Moğolca da Türkçe gibi Ural( )Altay dil ailesine mensuptur.
C) İstanbul Üniversitesi Fen( )Edebiyat Fakültesine geçen yıl başlamıştı.
D) Türkçe( )İngilizce Sözlük’ünü gramer derslerinde fazlasıyla kullanırdı.
E) Uzun ince bir yoldayım( )Gidiyorum gündüz gece, dizelerini mırıldandı.

Cevap: E

22. Edebî eserlerin bütünüyle bir fikir, felsefe veya ideoloji ile yüklü olmasını ve bunu açık bir şekilde okuyucuya iletmesini beklemek yanlıştır. Çünkü söz konusu istek ancak öğretici metinlerin yerine getirebileceği bir yükümlülüktür, edebiyatın değil. Fazla ideoloji sanat eseri içinde eritilmediği sürece sanatçıya ayak bağı olacaktır. Bununla birlikte “Fikir, düşünce, felsefe ve ideoloji edebiyatın dünyasına giremez!” gibi kesin bir kural da konamaz. Nitekim edebiyat da diğer bilimlerin yaptığı gibi başka bilimlerden faydalanır. Her türlü fikir, düşünce ve felsefi bakış; edebiyatın dünyasına yabancı kalmamak, edebî bir niteliğe bürünmek şartıyla edebiyatın içeriğinde yer alabilir.
Bu parça ile ilgili olarak aşağıda verilen yargılardan hangisi yanlıştır?
A) Parça, öğretici bir metin olduğundan yazar ile anlatıcı aynı kişidir .
B) Parçada geçen “ayak bağı” kelime grubu örtük ileti örneğidir.
C) Parçada düşünceyi geliştirme yollarından tanımlama ve örnek verme vardır.
D) Parçada bilim dallarının birbirinden yararlanabileceğinden bahsedilmiştir.
E) Parçada felsefi bir düşüncenin olduğu gibi edebiyatta yer alamayacağı vurgulanmıştır.

Cevap: C