10. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Sayfa 210-211-212 Cevapları Düşler Yayıncılık

8. ÜNİTE DEĞERLENDİRME ÇALIŞMALARI

A. Aşağıdaki cümlelerin bildirdiği yargılar doğruysa yay ayraç içine “D”, yanlışsa “Y” yazınız.

1. (D) Haber yazılırken hangi tekniğin kullanılacağı genellikle muhabir tarafından belirlenir.
2. (D) Gazetenin ya da haber kuruluşunun yayın politikası, haberin içeriği, haberin kaplayacağı alan ya da süre haber yazımında seçilen tekniğin belirlenmesinde etkili olur.
3. (Y) Haber kaynakları; resmî ve özel haber kaynakları olmak üzere ikiye ayrılır.
4. (Y) 5N 1K unsurlarından “K” konunun karşılığıdır.

B. Aşağıdaki cümlelerde noktalı yerlere uygun kelimeleri yazınız.

1. Haberin giriş bölümünde olay birkaç cümle ile özetlenir Gelişme bölümünde gerekli ayrıntılar verilir Sonuç bölümünde ise olayın etkisi anlatılır.
2. Haber yazıları Güncel olaylarla ilgili olmalı, toplumun büyük bir kesimini ilgilendirmelidir.
3. Haber yazısını kaleme alan kişiye muhabir denir.
4. Genel ağ haberciliğinin en önemli avantajı haberin çok çabuk güncellenebilmesidir.
5. Teknolojinin hızla gelişmesi ile sözlü ve yazılı basın kaynakları içeriklerini genel ağa taşımıştır.

C. Aşağıdaki çoktan seçmeli soruları cevaplandırınız.

1. Belli bir zaman ve mekânda gerçekleşmiş olayları, merak duygusunu giderecek düzeyde ayrıntılı ve anlaşılır bir dille aktaran metinlerdir. Bu cümlede tanıtılan tür aşağıdakilerden hangisidir?

A) Mektup B) Deneme C) Günlük
D) Haber metni E) Gezi yazısı
Cevap: D

2. Aşağıdakilerden hangisi haberin temel niteliklerinden biri değildir?

A) Belgelere dayanma
B) İnandırıcılık
C) Açık ve anlaşılır olma
D) Tarafsızlık
E) Öznel olma
Cevap: E

3. Yetkili kişilerin açıklamalarına dayanan haberlere….denir. Bu cümlede boş bırakılan yere aşağıdakiler- den hangisi getirilmelidir?

A) Resmî haber B) E-posta C) Özel haber
D) Ajans haberi E) Blog
Cevap: A

4. Aşağıdakilerden hangisi 5N 1K sorularından biri değildir?

A) Ne zaman? B) Nerede?
C) Ne? D) Kaçıncı? E) Nasıl?
Cevap: D

5. Aşağıdakilerden hangisi diğerlerine göre da- haz az haber niteliği taşır?

A) Şiddetli fırtına ve yağmur
B) Yurt dışından gelen bir devlet başkanı
C) Bir sporcunun Türkiye rekoru kırması
D) Bir yaşında yürümeye başlayan çocuk
E) Sağlık alanında bir buluş
Cevap: D

6. Aşağıdakilerden hangisi ters piramit tekniği ile ilgili değildir?

A) Üst ve alt başlıkların belirlenmesi
B) Özetleyici bir giriş yapılması
C) Ayrıntıların aktarılması
D) Metinde olayların geçmişine yer verilmesi
E) Haber kaynağının açıklanması
Cevap: E

7. “Haber metninden daha büyük harfli puntolarla dizilen, sıralamada genellikle başlıktan sonra gelen haber.” aşağıdakilerden hangisidir?

A) Lejant B) Madalyon C) Manşet D) Spot E) Sürmanşet
Cevap: D

8. Amerikan Uzay ve Havacılık Dairesi NASA, “Perseverance” adlı keşif aracının Mars yüzeyine başarılı şekilde indiğini duyurdu. 7 ayda 470 milyon kilometre yol katederek Mars’a ulaşan Perseverance, Mars’ın Jezero Kraterine indi. NASA tarafından canlı yayımlanan iniş misyonu sorunsuz gerçekleşti. Mesafe dolayısıyla Mars yüzeyine ilk dokunuşun görüntüleri yaklaşık 11 dakikalık gecikme ile yayını seyredenlere ulaştırılabildi. 30 Temmuz 2020’de fırlatılan uzay aracı, yaklaşık 470 milyon kilometrelik bir yolculuktan sonra öngörülen tarihte Kızıl Gezegen’e ulaşmayı başardı. Bu parçada 5N lK’den hangisinin cevabı yoktur?

A) Nasıl? B) Niçin? C) Nerede? D) Ne zaman? E) Kim?
Cevap: B

9. Aşağıdakilerden hangisi bir haber spikerinde bulunması gereken özellikler arasında değildir?

A) Yerinde vurgular yapması
B) Kelimeleri doğru telaffuz etmesi
C) Edebî cümleler kurması
D) Anlaşılır bir dille konuşması
E) Dinleyicilere değer verdiğini hissettirmesi
Cevap: C

10. Türkçe, Türklerin izledikleri göç yollarına paralel olarak dünyada geniş bir coğrafyada konuşulmaktadır. Bu cümle ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A) Kurallı bir cümledir.
B) Sıralı yapılıdır.
C) Fiil cümlesidir.
D) Yüklemi türemiş yapılıdır.
E) Sıfat tamlaması kullanılmıştır.
Cevap: B

11. Aşağıdakilerden hangisi sıralı cümledir?

A) Senin sesin gün doğmadan tan yerine yükselir.
B) Senin sesin taşları ve mermerleri işler.
C) Senin sesin bir şiirdir, en güzel şarkıdır.
D) Senin sesindir diyarlardan diyarlara giden.
E) Senin sesin karşılar doğanları ve büyüyenleri.
Cevap: C

12. Güz zamanıydı. Harman kalkmış, saman süpürülmüştü köyde. Kağnı tekerleri yolların toprağını ezip un etmişti. Çok toz çıkıyordu. Cipin her yanı; lastiği, tentesi, mikası bombozdu. Karşıdan bakınca cip olduğu zor anlaşılıyordu. Yeşili filan görünmüyordu. Bu metinde aşağıdaki cümle türlerinden hangisi yoktur?

A) Girişik birleşik yapılı cümle B) Fiil cümlesi
C) Bağlı cümle D) Basit yapılı cümle E) Kurallı cümle
Cevap: C

13. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde imla yanlışı vardır?

A) Bugün Pazar ve ben ilk kez yaşadığımı fark ediyorum.
B) Karlı yollara düşmüş yetim bir çocuktur bu yürek.
C) Akşam, ağaçsız bir boşluğa kıpkızıl inmekte.
D) Yine her şey yerinde işte, her şey tastamam.
E) Çocukluk günlerimin paslı sazıyla kırıyorum yalnızlığı.
Cevap: A

14. Bu bahçede üzümleri toplanmış asmalar bize küsmüş gibi duruyor( ) Sessiz korkulukların geniş kenarlı şapkaları tepelerinde sallanıyor( ) Sonlarını bekleyen bitkilerin kaygılı dünyası( ) Kenarlarda yemyeşil dikenler( ) toprakta belli belirsiz bir hüzün soluğu( ) Bu parçada boş bırakılan yerlere, aşağıda- kilerin hangisinde verilen noktalama işaretleri sırasıyla getirilmelidir?

A) (;) (…) (…) (…) (…) B) (.) (.) (…) (,) (…) C) (,) (…) (,) (…) (.)
D) (.) (…) (,) (.) (…) E) (:) (.) (:) (…) (!)
Cevap: B

15. (I) Teknoloji ilerledikçe “Nerede o eski günler?” diye iç çekmeye devam ediyoruz. (II) Gelişen teknoloji ve dijitalleşme hayatımızı kolaylaştırıyor; birçok şeye özlem duymamıza neden oluyor. (III) Geçmişe olan özlem artıyor ve hayat, geçmişi hatırlattıkça o döneme ait güzel anılara yolculuk yapıyoruz. (IV) Nostalji, insana iyi geliyor. (V) Eskiye ait bir eşya gördüğümüz zaman yüzümüzde oluşan tebessümü çoğu zaman fark etmiyoruz. Bu parçada numaralanmış cümlelerden hangisinde noktalama yanlışı vardır?

A) I B) II C) III D) IV E) V
Cevap: B

Ç. Aşağıdaki soruları cevaplandırınız.

1. Bir olayın haber değeri taşıması için hangi özelliklere sahip olması gerekmektedir?

Bir olayın haber değeri taşıması için aşağıdaki özelliklere sahip olması gerekmektedir:

• Önem: Olayın toplum açısından önemi olmalıdır. Önemli olaylar, insanların günlük yaşamlarını etkileyen olaylardır.
• Yenilikçilik: Olayın yenilikçi ve ilginç olması haber değerini arttırır.
• Özgünlük: Olayın özgün ve ilginç olması haber değerini arttırır.
• Güncellik: Olayın güncel ve yeni olması haber değerini arttırır.
• Özel: Olayın özel ve özel bir yerden kaynaklanması haber değerini arttırır.
• Önemli kişiler: Olayın önemli kişilerle ilişkisi olması haber değerini arttırır.
• Önemli mekanlar: Olayın önemli mekanlarda gerçekleştiği durumlarda haber değeri daha yüksektir.
• Popülarite: Olayın popüler olması haber değerini arttırır.
• Kontroverse: Olayın kontroverse olması haber değerini arttırır.
• Kapsamlılık: Olayın geniş bir kesim tarafından ilgi çekici olması haber değerini arttırır.

2. İyi bir muhabirde bulunması gereken özellikler nelerdir?

İyi bir muhabirde bulunması gereken özellikler şunlardır:

• Objektiflik: Muhabir, olayları tarafsız bir şekilde yansıtmalıdır.
• Doğruluk: Muhabir, haberlerini doğru bir şekilde aktarmalıdır.
• Etik: Muhabir, etik kurallara uygun haberler yapmalıdır.
• Tarafsızlık: Muhabir, haberlerinde tarafsızlık ve adilik ilkelerini uygulamalıdır.
• Hızlılık: Muhabir, haberlerini en kısa sürede aktarmalıdır.
• İletişim becerileri: Muhabir, iletişim becerileri yüksek olmalıdır.
• Dil becerisi: Muhabir, dil becerisi yüksek olmalıdır.
• İnsan ilişkileri: Muhabir, insan ilişkileri kurma becerisi olmalıdır.
• Öğrenme isteği: Muhabir, sürekli öğrenmeyi amaçlamalıdır.
• Kritik düşünme: Muhabir, kritik düşünme becerisine sahip olmalıdır.

3. 5N 1K kuralına göre bir haberde cevaplandırılması gereken sorular hangileridir?

5N 1K kuralına göre bir haberde cevaplandırılması gereken sorular şunlardır:

• Ne? (What?) – Olayın ne olduğu
• Niçin? (Why?) – Olayın neden meydana geldiği
• Nasıl? (How?) – Olayın nasıl meydana geldiği
• Nerede? (Where?) – Olayın nerede meydana geldiği
• Ne zaman? (When?) – Olayın ne zaman meydana geldiği
• Kim? (Who?) – Olayın kimlerle ilgili olduğu

Bu sorulara verilen cevaplar, haber metninde yer alır ve okuyucunun olayı anlamasına yardımcı olur. 5N 1K kuralı, haber yazılarının yapısını oluşturur ve haberlerin güncel, özet, tarafsız ve anlaşılır olmasını sağlar.

D. Aşağıda verilen habercilik terimleri ile tanımları doğru bir şekilde eşleştiriniz.

Habercilik Terimi Tanım
1. Ters piramit --> Habere yönelik bilgilerin, hedef kitlenin ilgisine göre en önemliden daha az önemliye doğru sıralanması tekniğidir.
2. Tekzip --> Yalanlamadır.
3. Ajans --> Haber toplama, yayma ve üyelerine dağıtma işiyle uğraşan kuruluştur.
4. Lejant --> Bir fotoğrafın, haritanın, desenin veya karikatürün özünü anlatan yazıdır.