10. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Sayfa 198-199-200 Cevapları Düşler Yayınları

7. ÜNİTE DEĞERLENDİRME ÇALIŞMALARI

A. Aşağıdaki cümlelerin bildirdiği yargılar doğruysa yay ayraç içine “D”, yanlışsa “Y” yazınız.

1. (D) Anı türünün ilk örneği, Antik Yunan sanatçısı Ksenophon’un “Anabasis” adlı eseridir.
2. (Y) Edebî bir tür olarak Servetifünun Dönemi’nde ilk örnekleri görülen anı, önceleri gazetelerde yayımlanırken zamanla kitap hâlinde yayımlanmıştır.
3. (Y) Anı, günü gününe tutulan notlardan ve yaşanan olaylardan yararlanılarak sıcağı sıcağına kaleme alınır.
4. (Y) Servetifünun yazarlarından Ahmet Rasim, anılarım “Kırk Yıl” ve “Saray ve Ötesi” adlarıyla yayımlamıştır.
5. (D) Anılar, iddia ve ispat kaygısı güdülmeden yazılır.

B. Aşağıdaki cümlelerdeki noktalı yerlere uygun kelimeleri yazınız.

1. Anılar, tarihsel araştırmalara kaynaklık edebilir.
2. Türk edebiyatında 8. yüzyıla ait Orhun Âbideleri anı türünün ilk örneği olarak kabul edilir.
3. Gazavatname ve sefaretnameler anının divan edebiyatındaki örneklerinden sayılır.
4. Tanzimat Dönemi’nde anı türündeki ilk eser Âkif Paşa’nın yazmış olduğu Tabsıra adlı kitaptır.
5. Anı türündeki metinlerde içtenlik ve doğallık ön plandadır.

C. Aşağıdaki çoktan seçmeli soruları cevaplandırınız.

1. Aşağıdakilerden hangisi anı türüyle ilgili değildir?

A) Yaşanmış bir konunun anlatılması
B) Önemli olay ve konuların aktarılması
C) İddia ve ispat kaygısı güdülmemesi
D) Olayların birinci kişi ağzından anlatılması
E) Bilimsel bir niteliğe sahip olması
Cevap: E

2. Bir kimsenin yaşadığı dönemde tanık olduğu ya da yaşadığı ilginç olayları, bunlarla ilgili gözlem ve bilgilerini aktarmak amacıyla yazdığı, öğretici bir niteliğe sahip olan yazı türüdür. Bu cümlede tanıtılan metin türü aşağıdakilerden hangisidir?

A) Günlük B) Deneme C) Gezi yazısı D) Anı E) Makale
Cevap: D

3. Aşağıda verilen yazar – eser eşleştirmelerinden hangisi yanlıştır?

A) Babür Şah – Babürname
B) Âkif Paşa – Tabsıra
C) Namık Kemal – Kırk Yıl
D) Hüseyin Cahit Yalçın – Edebî Hatıralar
E) Ahmet Rasim – Eşkal-i Zaman
Cevap: C

4. Aşağıdakilerden hangisi bir ünlem cümlesidir?

A) Ne kadar da değişmişsin
B) Havalar soğuyacak
C) Bizi de çağırmadılar
D) Akşamüstü birlikte gideriz
E) Bana da bir kilo alır mısın
Cevap: A

5. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir imla yanlışı vardır?

A) Yıllarca seyrettiğimiz bu oluşumların şimdi bir ahtapot gibi sardığını, boğacağını nereden bilebilirdik.
B) Eylemlerimizin yanı sıra sözlerimizin de tutarlı olması gerektiğini o gün daha iyi anladık.
C) Atardamar tıkanıklığı şüphesiyle başka bir hastaneye sevk edilmiş hastalar karşıladı beni orada.
D) İpotekli arsayı satmak isteyenler polis tarafından kıskıvrak yakalandı, haberiyle irkildi.
E) Evi alt üst eden misafir çocukları ev sahibinin sinirlerini tepesine çıkardı.
Cevap: E

6. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde imla yanlışı yoktur?

A) Tanpınar, zaman kırıntıları şiirinde, zamanı doğa üstü bir güç olarak işliyor.
B) TDK’nın yapmış olduğu bu çalışma önemli bir ihtiyacı gidermiş oldu.
C) Romanda olaylar İç Anadolu’nun Doğusunda küçük bir kasabada geçiyor.
D) Yazar, bu eserinde uzun yıllar derliyerek elde ettiği masallara da yer vermiş.
E) Onun şiirlerinde zengin bir içerik ve etkileyici bir ahenk okuyucuyu hemen sarar.
Cevap: E

7. Aşağıdakilerden hangisi virgülün görevlerinden değildir?

A) Bir olayın başlangıcını ve bitimini gösteren tarihler arasında kullanılır.
B) Sıralı cümleleri ayırmada kullanılır.
C) Görevdeş kelimeleri ayırmada kullanılır.
D) Yükleme uzak düşmüş özneyi belirgin kılmak için kullanılır.
E) Ara sözlerin başında ve sonunda kullanılır.
Cevap: A

8. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde, virgül “Bir çocuk bir de kadın, annesi mi ne, arkamda oturuyorlar.” cümlesindeki göreviyle kullanılmıştır?

A) Gözleri, uykusuz bir geceden sonra şişmişti.
B) Küçük Ağa, hep susuyor, hep düşünüyordu.
C) Bu yaz Antalya’ya, Akdeniz’in incisine, gidiyoruz.
D) Ahmet, dürüst, çalışkan, zeki bir insandı.
E) Çocuklar ders çalışıyor, babaları gazete okuyordu.
Cevap: C

9. I. Defter-i Amal
II. Ömer’in Çocukluğu
III. Zoraki Diplomat
IV. Kırk Yıl
V. Edebî Hatıralar

Numaralanmış eserler yazıldıkları döneme göre grupladığında hangisi dışta kalır?

A) I B) II C) III D) IV E) V
Cevap: C

10. Babam muhasebecilikte, defterdarlıkta dolaşır olduğu için Erzurum’da doğmuş, Kastamonu’da yürümüş, İşkodra’da mektebe başlamış, sonra bir aralık Boğaziçi’nde aile ocağımız olan Va- niköyü’nde zaman geçirdikten sonra Şam Rüştiyesinde (ortaokulunda) ilk tahsilimi yapmıştım. Vaniköyü’ndeki yalımızın yerinde şimdi başka yalının bahçesi var; orasını ne zaman görsem çocukluğumun üç senesini geçirdiğim bu asude köyün eski şekli gözümün önüne gelir. Vapur iskelesi ta öte başta, Kandilli Lisesi’nin altına tesadüf eden açıklık yerdeydi ve iskeleden sonra İstanbul tarafına doğru sırayla çok büyük yalılar diziliydi. Baştaki Serkâtip Mustafa Paşa yalısının rıhtımları hâlâ orada duruyor. Bu parçayla ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A) Kişisel hayatı konu alan bir metinden alınmıştır.
B) Benzetmelerden yararlanılmıştır.
C) Betimlemelere yer verilmiştir.
D) Biyografik içerikli bilgiler verilmiştir.
E) Kişisel deneyimlerden söz edilmiştir.
Cevap: B

11. Aşağıdaki cümlelerin hangisinin sonuna soru işareti (?) getirilemez?

A) Neden diye sorup durma artık
B) Yarın bizimle siz de geleceksiniz değil mi
C) Bu kaçıncı hatanız
D) Nereye doğru gidiyorsun
E) Benim bunu bildiğimden haberi var mı
Cevap: A

12. Aşağıdaki cümlelerin hangisinin sonuna ünlem işareti (!) getirilmelidir?

A) Dünden bugüne sağlığında bir değişiklik yok
B) Size neler neler söylemiş
C) Senin de bizimle gelmeni bekliyorduk
D) Dünya varmış, oh be
E) Aman dileyene kılıç çekilmez
Cevap: D

13. Aşağıdakilerden hangisinde virgül (,) yanlış kullanılmıştır?

A) Bir gün, pek beğendiğim bir şiirimi, zarfa koyup postaladım.
B) İnce yapılı, seninle kalbi çarpan bir duygu adamıydı öğretmenimiz.
C) Problemler verir, çözenlerin adlarını yazardı.
D) Bir tiyatro, manzum bir tiyatro yazmak en büyük arzusu idi.
E) Halit Ziya da, kendisini pek yeni tanımış.
Cevap: E

Ç. Aşağıdaki soruları cevaplandırınız.

1. Anı türü ile tarihî araştırmalar arasında nasıl bir ilişki vardır?

Cevap: Anı türü, yazılı veya sözlü olarak bir kişinin yaşadıklarını anlatan bir tür yazıdır. Tarihî araştırmalar ise, geçmişte yaşanan olayları, o dönemlerde yaşayan insanları ve o dönemlerde meydana gelen değişiklikleri inceleyen araştırmalardır. Bu iki tür arasında bir ilişki vardır, çünkü anılar genellikle bir kişinin yaşadıklarını ve gördüklerini anlatır ve bu bilgiler tarihî araştırmaların yapılmasına yardımcı olabilir. Örneğin, bir kişinin yaşadığı dönemde meydana gelen bir olayı anlatan anılar, tarihçilere o dönem hakkında bilgi veren önemli kaynaklar olabilir. Ancak, anıların doğruluğu ve objektifliği bazen sorgulanabilir ve tarihî araştırmaların yapılması sırasında başka kaynaklar da kullanılması gerekebilir.

2. Anı ile günlük türü arasındaki farklılıklar nelerdir?

Anı türü, bir kişinin yaşadıklarını anlatan yazılardır. Bu tür yazılar genellikle bir kişinin hayatının belli bir döneminde yaşadıklarını anlatır ve bu dönemle ilgili anılarını paylaşır. Anılar, yaşanan olayların detaylı anlatımını içerir ve genellikle bir kişinin düşüncelerini, duygularını ve etkilenimlerini de yansıtır.

Günlük türü ise, bir kişinin günlük yaşamında yaşadıklarını anlatan yazılardır. Bu tür yazılar genellikle bir kişinin günlük olarak yaptıklarını, gördüklerini ve düşündüklerini anlatır. Günlükler, bir kişinin günlük yaşamında yaşadıklarının kronolojik bir sırasına göre düzenlenir ve genellikle daha kısa ve özet bir şekilde yazılır.

Anı türü ile günlük türü arasında en önemli fark, anlatılan olayların zamanıdır. Anılar genellikle bir kişinin hayatının belli bir döneminde yaşadıklarını anlatırken, günlükler günlük olarak yaşanan olayları anlatır. Anılar daha detaylı ve uzun olabilirken, günlükler daha kısa ve özet bir şekilde yazılır. Ayrıca, anılar genellikle bir kişinin düşüncelerini, duygularını ve etkilenimlerini de içerirken, günlükler genellikle sadece olayları anlatır ve düşünceleri paylaşmaz.

3. Anı, insanın hangi ihtiyaçlarını karşılayan bir türdür?

Anı türü, insanların birçok ihtiyacını karşılayabilen bir türdür. Öncelikle, anılar insanların geçmişte yaşadıklarını hatırlamaya ve anlatmaya ihtiyaç duydukları bir türdür. Geçmişte yaşanılan olayları anlatmak, insanların kendi yaşamları hakkında düşünmelerine ve yorumlamalarına yardımcı olabilir. Bu sayede, insanlar geçmişteki yaşamlarının anlamını ve önemini daha iyi anlayabilirler.

Anılar ayrıca insanların geçmişteki olayları ve dönemleri daha iyi anlamaya ihtiyaç duydukları bir türdür. Geçmişteki olaylar ve dönemler hakkında detaylı bilgi edinmek, insanların geçmişteki toplumları ve kültürleri daha iyi anlamalarına yardımcı olabilir. Bu sayede, insanlar geçmişteki toplumlar ve kültürler hakkında daha fazla bilgi edinebilir ve bu bilgiler sayesinde geçmişteki olayların etkilerini ve anlamlarını daha iyi anlayabilirler.

Anılar ayrıca insanların kendilerini ifade etme ihtiyaçlarını da karşılayan bir türdür. Anılar, bir kişinin düşüncelerini, duygularını ve etkilenimlerini paylaştığı bir türdür. Bu sayede, insanlar kendilerini daha iyi ifade edebilir ve düşüncelerini ve duygularını paylaşarak kendilerini daha rahat hissedebilirler.

Sonuç olarak, anılar insanların geçmişteki olayları hatırlamaya, geçmişteki toplumlar ve kültürleri anlamaya ve kendilerini ifade etme ihtiyaçlarını karşılayan önemli bir türdür.

D. Aşağıda verilen sanatçıları ve eserleri doğru bir şekilde eşleştiriniz.

Sanatçı Eser
1. Ahmet Rasim b. Eşkal-i Zaman
2. Tosltoy a. İtiraflarım
3. Ahmet İhsan Tokgöz c. Ah Beyoğlu Vah Beyoğlu
4. Salah Birsel ç. Matbuat Hatıralarım