10. Sınıf Öğün Türk Dili ve Edebiyatı Sayfa 92 Cevapları

Hazırlık Çalışmaları

1. Türklerin dünya görüşlerini, yaşantılarını, duygularını, düşüncelerini doğal bir dille anlatan; doğa, aşk, kahramanlık, cesaret, binicilik, at sevgisi, askerlik, ölüm gibi temaları olan şiirlerden bildiklerinizi sınıfta arkadaşlarınızla paylaşınız.

Cevap: Kahramanlık ve ölüm temaları anlamında bu şiiri arkadaşlarınızla paylaşabilirsiniz.

Alp Er Tunga derler bir kağan vardı,
Ona yeryüzü dar, gökyüzü dardı.
Tuğ yapmıştı gökyüzüne güneşi,
Bilgelikte dahi yoktu bir eşi.

Gök-Türk, Uygur, Karluk ve Karahanlı,
Daha nice Türkler, adları şanlı,
Onu özlerine ata saydılar,
Utkusunu dört bucağa yaydılar.
•••••
Uçmağa varınca ol ulu kağan,
Yıkıldı üstlerine gök kurıkan…
Anca kanlı yaş döküp yoğladılar…
Çığrışıp ağladılar… ağladılar

2. Edebiyat türleri içinde ilk doğan tür olan şiir, sözlü edebiyatın anlatımında nasıl bir rol oynar? Sınıf ortamında tartışınız.

Cevap: Edebiyat türleri içinde ilk doğan tür olan şiir, sözlü edebiyatın anlatımında da önemli bir rol oynar. Sözlü edebiyat döneminde sığır, şölen, yuğ adı verilen dinsel törenlerde şaman, kam, baksı, ozan gibi dini liderler  kopuz çalarak koşuklar, yırlar (türkü) ve sagular söylemiştir. Bu şiirlerde aşk, doğa, yiğitlik temalarının yanında ölen bir kişinin kahramanlıklarını, başarılarını, erdemlerini; kalanların acısını ve duyulan üzüntüyü dile getirmişlerdir. Kuşaktan kuşağa aktarılan bu şiirlerde sözlü dönemin zihniyetini, o dönem insanlarının yaşam tarzlarını, hayata bakışları ve inançlarını görmemiz mümkündür.

3. İnsanlar, duygularını neden daha çok şiirle ifade ederler?

Cevap: Bir şair, malzemesi, hamuru, mayası dil olan bir sanatçıdır. insan yaşamında beşikten mezara kadar, ninniden başlayarak biz şiirin içindeyiz, söylenen, dinlenen şarkılar, türkülerle. Aynı zamanda dilin kendi öğeleriyle. Bu yüzden insanları en çok etkileyebilen ifade tarzı şiir olduğu için insanlar duygularını şiirler ifade eder.