Fıkıh, içtihat, kıyas, maslahat, beyan kelimelerinin terim anlamları

Fıkıh, içtihat, kıyas, maslahat, beyan kelimelerinin terimleri ve anlamları

Fıkıh, İslâm ibadet ve hukuk ilmidir. Fıkıh, Kuran-ı Kerim’de de kullanılan, Arapça kökenli bir kelimedir. Bu sözcüğün yalın anlamı “Bir şeyin özüne inmek ve bu şeyin tüm inceliklerini kavramak” manasındadır. Kuran’da kullanılan hali ile de keskin bir idrak düzeyini ve ince bir kavrama zekasını belirtmektedir. Bu kapsamda fakih de bir şeyi iyi bilen kimse anlamına gelmektedir.

içtihat, Nassın lafız ve mânasından hareketle, nassın bulunmadığında da çeşitli istinbat metotları kullanılarak şer‘î hüküm hakkında zannî bilgiye ulaşma çabasının genel adıdır.

Kıyas, Bilinenden hareketle bilinmeyene ulaşmayı ifade eden mantık, fıkıh ve dil bilimi terimidir.

Maslahat, Şer‘î hükümlerin içerdiği veya akıl ve tecrübe yoluyla belirlenmekle beraber bunlarla uyum içinde olan faydalar anlamında fıkıh ve usûl-i fıkıh terimi.

Beyan, Belâgat ilminin bir anlamı değişik yollarla ifade etmenin usul ve kaidelerinden bahseden dalıdır.