II. Mehmet’in sözlerinden hareketle İstanbul’un fethinin sebepleri

Siyasi: Osmanlının güvenliği ve geleceği için Bizans’ın tehdit oluşturması
Askeri: İstanbul’un fethiyle iki kıta arasında Osmanlı ordusunun rahatça ilerleyebilecek olması.

Ekonomik: Boğazların tam anlamıyla hakimiyet altına alınması ticaretin de kontrol altına alınmasını sağlayacağı için
Dini: Gaza ve cihat atalarımız gibi bizim de temel vazifemizdir anlayışı vardır. Ayrıca Hz. Muhammed’in İstanbul’u alan fatih ne büyük bir kumandandır sözünü söylemesi.

Gaza ve cihat, atalarımız gibi bizim de temel vazifemizdir. Memleketimizin tam ortasında yer alan ve toprak bütünlüğümüzü bozan Bizans, devletimizin düşmanlarını korumakta ve onları bize karşı kışkırtmaktadır. Osmanlı Devleti’nin güvenliği ve geleceği için bu şehrin fethi zorunlu olmuştur. Boğazların tam anlamıyla kontrolü ve Karadeniz ticaretinin hâkimiyeti için İstanbul’u mutlaka almalıyım. İstanbul’un fethiyle ordumuzun iki kıta arasında geçişi de kolaylaşacaktır. Peygamberimiz Hz. Muhammed’in “İstanbul mutlaka fethedilecektir. Onu fetheden komutan ne güzel komutan, o ordu ne güzel ordudur.” müjdesine de mazhar olmak isterim. II. Mehmet (Minyatür, Kıyafetü’l- İnsaniyye fi Şemaili’l-Osmaniyye, Seyyid Lokman, 1579)

Siyasi sebepler: Osmanlı, fetihten önce İstanbul'un doğusuna ve batısına çoktan hükmetmeye başlamıştı. Yani İstanbul, Osmanlının toprak bütünlüğünü bozmaktaydı. Bununla beraber Selçuklunun yıkılmasından sonra ortaya çıkan Türk beylikleri hala daha Anadolu'da birlik oluşturamamıştı. Karamanoğulları beyliği hala daha kendini Selçuklunun devamı olarak görmekteydi. Dolayısıyla İstanbul'un fethedilmesi Anadolu'daki gerçek gücün ortaya çıktığını göstermekteydi.

Askeri sebepler: Osmanlı'nın Doğu Avrupa seferleri sırasında ve Anadolu'daki Türk beylikleriyle olan mücadelesi sırasında her zaman geride Bizans ile sorunlar yaşamaktaydı. İstanbul'un fethedilmesi ve devamında Bizans'ın sonlandırılmasıyla topraklar güvenli hale gelmiştir.

Ekonomik sebepler: İstanbul'un boğazlara hakim bir şehir olması ekonomik olarak şehre güç katmaktadır. Osmanlı bunu elde etmesiyle aynı güce sahip olmuştur.

Dini sebepler: İstanbul'un fethi Hz. Muhammed'in tüm Müslümanlara vasiyeti olmuştur. Bu uğurda İstanbul'u fethetmeye çalışan birçok İslam ordusu olmuştur. Dolayısıyla fethin manevi bir önemi de vardır.