Falih Rıfkı Atay hayatı, eserleri, biyografisi

Siyasal makale ve fıkra dışında; anı, söyleşi, gezi yazısı türünde yazdığı ürünlerle tanınır. Öğretmenlik, gazetecilik ve milletvekilliği yap­mıştır.

Falih Rıfkı Atay, mütareke yıllarında birkaç arkadaşıyla birlikte çıkardıkları “Akşam” gazetesinde Kurtuluş Savaşı’nı destekleyen yazılar yazmıştır. Sonradan Ankara’ya geçmiş, Atatürk’ün yakınındaki gazetecilerden biri olmuştur. İkinci Meşrutiyet ve Cumhuriyet sürecini yakın­dan izlemiş, olayları ve insanları bir sanatçı duyarlı­lığı ile yansımıştır. Dilin özleşmesi, kendi benliğini bulması için ça­lışmalarda bulunmuştur. Falih Rıfkı, Yalın ve akıcı diliyle düz­yazı alanında önemli yapıtlar yazmıştır.

Kısa Hayatı

Falih Rıfkı Atay 1894 yılında İstanbul'da doğdu. 1971 yılında ise ine doğduğu şehir olan İstanbul'da hayata gözlerini yumdu. Gazeteci ve yazar kimliği ile edebiyatımızda önemli bir yere sahiptir. Eğitim hayatı sonrasında Tanin Gazetesinde yazarlığa başladı.

Birinci dünya savaşında Suriye Cephesinde bulundu. Kurtuluş yılları döneminde milli mücadeleye karşı olanlara karşı çok sert yazılar kaleme aldı. Bunun neticesinde Divan-ı Harbe verildi. Fakat İnönü zaferinin ardından serbest bırakıldı. Anadolu'ya geçerek burada milletvekilliği yaptı. Daha sonra kendi kurduğu dünya gazetesinde hayatının sonuna kadar çalıştı. Atatürk ilke ve inkılaplarına ve ayrıca batı ilkelerine çok bağlı birisidir.

Yazılarında kullandığı üslup ve dil okuyucuda zevk oluşturan bir hal aldı. Yazılarının herkesin anlayacağı şekilde duru ve fikir bakımından yoğun yazdı. Atatürk ile yakından tanışması inkılap ve devrimlerde onun yanında olması edebiyat anlayışında belirleyici bir yere sahiptir. Yapılan inkılaplarıda bu ışık çerçevesinde değerlendirmiştir. Onun için Atatürk ilke ve inkılaplarına büyük bir inançla bağlıdır.

Evliya çelebi ile başlayan gezi yazısı kültürüne önemli bir soluk aldırmıştır. Gezip gördüğü yerleri yalın bir dille tarihi ve coğrafi özellikleri göz önüne alarak anlatmıştır. Eserlerinde gözlem göçünün ne kadar gelişmiş olduğunu görmek mümkündür. Çankaya kitabı anı türünde yazdığı en önemli kitaplarından birisidir. Gazeteci kimliği ile halkın sorunlarına eğilen bilinçli bir gazeteci olmuştur.

Falih Rıfkı Atay Edebî Kişiliği:

• İzmir’in kurtuluşundan sonra tanıştığı Mustafa Kemal’in dostluğunu kazandı ve bu döneme ilişkin anılarını “Atatürk’ün Bana Anlattıkları”, “Çankaya” ve “Atatürk Ne İdi?” adlı kitaplarda topladı.
• Atatürk’ün çok yakınında bulunması ve önemli olaylara tanıklık etmesi yapıtlarına ayrı bir önem kazandırdı. 1923’te TBMM’ye girdi ve aralıksız 27 yıl milletvekilliği yaptı.
• Sağlam, çekici anlatımı ve duru Türkçesiyle basının en usta kalemlerinden oldu.
• Türkçeyi süssüz, sanatsız ama etkin kullandı.
• Siyasi konuları işleyen fıkra ve başyazılarıyla tanındı.
• Falih Rıfkı Atay, gezi yazılarını ve anılarını topladığı kitaplarıyla Cumhuriyet döneminde bu türlerin ilk özgün örneklerini verdi.

Falih Rıfkı Atay Başlıca Eserleri:

• Anı: Ateş ve Güneş (Suriye ve Filistin savaş anıları), Zeytindağı, Atatürk’ün Bana Anlattıkları, Mustafa Kemal’in Mütareke Defteri, Çankaya, Batış Yılları, Atatürk’ün Hatıraları, Atatürk Ne idi?
• Gezi: Faşist Roma, Kemalist Tiran, Kaybolmuş Makedonya, Deniz Aşırı, Yeni Rusya, Moskova-Roma, Bizim Akdeniz, Taymis Kıyıları, Tuna Kıyıları, Hind, Yolcu Defteri, Gezerek Gördüklerim
• Fıkra: Eski Saat, Niçin Kurtulmamak, İnanç, Kurtuluş, Pazar Konuşmaları, Bayrak
• İnceleme: Başveren İnkılapçı, Atatürkçülük Nedir, Londra Konferansı Mektuptan, Türk Kanadı, Kanat Vuruşu
• Monografi: Babamız Atatürk (çocuklar için)