Edebî akımlara göre roman türleri ve örnekleri

1. Klasik Roman: Biçim kusursuzluğuna, akla ve sağduyuya dayanan romanlardır.

• Mademe de La Fayette “Princesse de Cleves” adlı romanıyla klasiklerin roman alanındaki temsilcisidir.

2. Romantik Roman: Romantik akıma uygun olarak duygu ve hayallerin, dünyanın geçiciliğine bağlı olarak din duygusunun ön planda olduğu romanlardır. Yazar, olaya, kahramanların kişiliklerine, betimlemelere üçüncü şahıslar olarak dışarıdan müdahalelerde bulunur.

• Namık Kemal’in “İntibah yahut Ali Bey’in Sergüzeşti”,
• Victor Hugo’nun “Sefiller ve Notre Dame’ın Kamburu”,
• A. Dumas Pere’nin “Üç Silahşörler, Monte Kristo Kontu”,
• A. Dumas Fils’in “Kamelyalı Kadın”,
• Lamartine’nin “Greziella”,
• Goethe’in “Genç Werther’in Acıları, Faust” romanları gibi.

3. Realist (Gerçekçi) Roman: Gerçekçi akıma uygun olarak gözlem ve deneyimin duygu ve hayalden daha ön planda olduğu akımdır. Yazar 3. şahıs olarak romana müdahalede bulunmaz.

• Realist roman Stendhal’e göre “Yol boyunca gezdirilen bir ayna”dır. Balzac, G. Flaubert, Tolstoy, Charles Dickens, J. Steinbeck, Ernest Hemingway, Turganyev ve Stendhal’in romanları bu akımın özelliklerini taşır.
• Bizdeki ilk başarılı örneği, Recaizade Mahmut Ekrem’in “Araba Sevdası”dır.

4. Natüralist (Doğalcı) Roman: Bilimsel araştırmalara bağlı kalarak kahramanlarını gözlemlerle seçen romanlardır. Gözlemle yetinmeyip deneye başvururlar. Üslup ikinci plana atılmıştır, kahramanlar bulundukları mahalli çevrenin diliyle konuşurlar. Yazarlar; bir bilim adamı, bir doktor edasındadır, aynı sebeplerin aynı sonuçları verdiğini söyleyen bilimsel ilkeye (determinizme) sıkı sıkıya bağlıdırlar.

• Emile Zola ve Maupassant romanları doğalcı romanlardır. Nabizade Nazım’ın “Karabibik” adlı romanı edebiyatımızda bu akımın etkilerinin görüldüğü ilk romandır.

5. Diğer Türler: Estetik Roman, İzlenimsel Roman, Dışavurumcu Roman, Sürrealist Roman ve Yeni Roman

Edebî Akımlara Göre Roman Türleri ve Örnekleri

• Klasik Roman --> La Princesse De Cleves (La Pıranses Dö Kılev) (Madame De La Fayatte) (Madam Dö La Fayet)
• Romantik Roman --> İntibah (Namık Kemal)
• Realist Roman --> Aşk-ı Memnu (Halit Ziya Uşaklıgil)
• Natüralist Roman --> Zehra (Nabizade Nazım)
• Modern Roman --> Aylak Adam (Yusuf Atılgan)
• Postmodern Roman --> Benim Adım Kırmızı (Orhan Pamuk)