Cüz’î irâde nedir

Cüz’î irâde: Allah (c.c.) tarafından insanlara verilmiş olan irâde anlamına gelir. Allah’ın kendi külli iradesinin küçük bir numunesi olarak insanlara verdiği az bir seçme hakkıdır. Kul iradesiyle ister Allah da küllî irade ve kudretiyle kulun istediğini verir. İnsanın mesleğini, çevresini, eş ve arkadaşlarını seçmesi bu kısma girer. 

İnsanoğlunun müsbet veya menfîye, hayır veya şerre yönelik işleri yapıp yapmamaya dâir tercih kullanma salâhiyetine “cüz’î irâde” denir. “Küllî irâde” ise, yalnız Hak Teâlâ’ya mahsustur. Bu sebeple kul için mutlak hürriyet imkânsızdır. Doğmak, ölmek, ömür süresi, cinsiyet, milliyet, kâbiliyet gibi insanın müdâhale edemediği hususlar, kader-i mutlak muhtevâsına dâhildir. İnsanoğlu, zarûreten tâbî olduğu bu fiillerden mes’ûl değildir.

Cüz-i irade örnekleri:

• Hangi dine inanacağını insan belirler.
• Mesleğini insan belirler.
• Çalışıp çalışmayacağını insan belirler.
• Hangi bölümde eğitim göreceğini insan belirler.
• Kararlarını insanın kendisi verir.

Soru : Aşağıdaki fiil ve davranışların hangisi insanın cüzi iradesi içindedir?

A) Kalp atışı
B) Cinsiyeti
C) Çalışması
D) Milliyeti

Cevap : Çalışması