Allah’ın isim ve sıfatları

Allah’ın İsimleri ve Anlamları

Tirmizî ve İbn Mâce’nin rivayet ettikleri bir hadiste bu doksan dokuz isim tek tek sayılmıştır. (Tirmizî, “Da‘avât”, 82; İbn Mâce, “Duâ”, 10) Bu isimler şunlardır:

• Allah,
• Rahmân (esirgeyen),
• Rahîm (bağışlayan),
• Melik (buyrukları tutulan),
• Kuddûs (noksanlıklardan arınmış),
• Selâm (yaratıklarını selâmette kılan),
• Mü’min (inananları güvenlikte kılan),
• Müheymin (hükmü altına alan),
• Azîz (ulu, galip),
• Cebbâr (dilediğini zorla yaptırma gücüne sahip olan),
• Mütekebbir (yegâne büyük),
• Hâlik (yaratıcı), Bârî (eksiksiz yaratan),
• Musavvir (her şeye şekil veren),
• Gaffâr (günahları örtücü, mağfireti bol),
• Kahhâr (isyankârları kahreden),
• Vehhâb  (karşılıksız veren),
• Rezzâk (rızıklandıran),
• Fettâh  (hayır kapılarını açan),
• Alîm (her şeyi bilen),
• Kabız (ruhları kabzeden, can alan),
• Bâsıt (rızkı genişleten, ömürleri uzatan),
• Hâfıd (kâfirleri alçaltan),
• Râfi‘ (müminleri yükselten),
• Muiz (yücelten, aziz kılan),
• Müzil (değersiz kılan),
• Semî‘ (işiten),
• Basîr (gören),
• Hakem (hükmedici, iyiyi kötüden ayırt edici),
• Adl (adaletli),
• Latîf (kullarına lutfeden),
• Habîr (her şeyden haberdar),
• Halîm (yumuşaklık sahibi),
• Azîm (azametli olan),
• Gafûr (çok affedici),
• Şekûr (az amele bile  çok sevap veren),
• Alî (yüce, yüceltici),
• Kebîr (büyük),
• Hafîz (koruyucu),
• Muhît (kuşatan),
• Rezzâk (rızıklarını yaratıcı),
• Hasîb (hesaba çeken),
• Celîl (yücelik sıfatları bulunan),
• Kerîm (çok cömert),
• Rakýb (gözeten),
• Mücîb (duaları kabul eden),
• Vâsi‘ (ilmi ve rahmeti geniş),
• Hakîm (hikmet sahibi),
• Vedûd (müminleri seven),
• Mecîd (şerefi yüksek),
• Bâis (öldükten sonra dirilten ve peygamber gönderen),
• Şehîd (her şeye şahit olan),
• Hak (hakkın kendisi),
• Vekîl (kulların işlerini yerine getiren),
• Kavî (güçlü, kuvvetli),
• Metîn (güçlü, kudretli),
• Velî (müminlere dost ve yardımcı),
• Hamîd (övgüye lâyık),
• Muhsî (her şeyi sayan, bilen),
• Mübdî (her şeyi yokluktan çıkaran),
• Muîd (öldürüp yeniden dirilten),
• Muhyî (hayat veren, dirilten),
• Mümît (öldüren),
• Hay (diri),
• Kayyûm (her şeyi ayakta tutan),
• Vâcid (istediğini istediği anda bulan),
• Mâcid (şanı yüce ve keremi çok),
• Vâhid (bir),
• Samed (muhtaç olmayan),
• Kadir (kudret sahibi),
• Muktedir (her şeye gücü yeten),
• Mukaddim (istediğini öne alan),
• Muahhir (geri bırakan),
• Evvel (başlangıcı olmayan),
• Âhir (sonu olmayan),
• Zâhir (varlığı açık olan),
• Bâtın (zât ve mahiyeti gizli olan),
• Vâlî (sahip),
• Müteâlî (noksanlıklardan yüce),
• Ber (iyiliği çok),
• Tevvâb (tövbeleri kabul edici),
• Müntakim (âsilerden intikam alan),
• Afüv (affedici),
• Raûf (şefkati çok),
• Mâlikü’l-mülk (mülkün gerçek sahibi),
• Zü’l-celâli ve’l-ikrâm (ululuk ve ikram sahibi),
• Muksit (adaletli),
• Câmi‘ (birbirine zıt şeyleri bir araya getirebilen),
• Ganî (zengin, kimseye muhtaç olmayan),
• Muğnî (dilediğini muhtaç olmaktan kurtaran),
• Mâni‘ (istediği şeylere engel olan),
• Zâr (dilediğini zarara sokan),
• Nâfi‘ (dilediğine fayda veren),
• Nûr (aydınlatan),
• Hâdî (hidayete erdiren),
• Bedî‘ (çok güzel yaratan),
• Bâki (varlığı sürekli olan),
• Vâris (mülkün gerçek sahibi),
• Reşîd (yol gösterici),
• Sabûr (çok sabırlı).

Allah’ın isimleri konusundaki temel dayanak vahiy olduğu için, bu isimler insanlar tarafından değiştirilemez. Âyet ve hadisler Allah’ı  nasıl isimlendirmiş ise öyle isimlendirmek gerekir.

Allah'ın zâtî sıfatlar şunlardır:

1- Vücûd; “Var olmak” demektir. Allah vardır, varlığı başkasından değil, zâtının gereğidir, varlığı zorunludur. Vücûdun zıddı olan yokluk Allah hakkında düşünülemez.

2- Kıdem;  “Ezelî olmak, başlangıcı olmamak” demektir. Hiçbir zaman düşünülemez ki, bu zamanda Allah henüz var olmamış olsu Çünkü zaman denilen şeyi de O yaratmıştır.

3- Beka;  “Varlığının sonu olmamak, ebedî olmak” demektir. Allah’ın sonu yoktur. Ezelî olanın ebedî olması da zorunludur. Bekanın zıddı olan sonu olmak (fenâ) Allah hakkında düşünülemez.

4- Muhâlefetün li’l-havâdis;  “Sonradan olan şeylere benzememek” Allah’tan başka her varlık sonradan olmuştur.  Allah,  sonradan olan şeylerin hiçbirisine hiçbir yönden benzemez. 

5- Vahdâniyyet; “Allah Teâlâ’nın zâtında, sıfatlarında ve  fiillerinde bir ve tek olması, eşi, benzeri ve ortağının bulunmaması” Vahdâniyyetin zıddı olan birden fazla olmak (taaddüd), eşi ve ortağı bulunmak (şirk), 

6- Kıyâm bi-nefsihî; “Varlığı kendiliğinden olmak, var olmak için bir başka varlığa ihtiyaç duymamak” demektir. 

Allah’ın sübûtî sıfatları nelerdir? 

1- Hayat; Hayat, “Diri ve canlı olmak” demektir. Yüce Allah diridir ve canlıdır. Her şeye, kuru ve ölü toprağa can veren O’dur. 

2- İlim; “Bilmek” demektir. Allah her şeyi bilendir. Olmuşu, olanı, olacağı, gelmişi, geçmişi, gizliyi, açığı bilir. Allah’ın bilgisi yaratıkların bilgisine benzemez, artmaz, eksilmez.

3- Semi; “İşitmek” demektir. Allah işiticidir. Gizli, açık, fısıltı halinde, yavaş sesle veya yüksek sesle ne söylenirse Allah işitir, duyar. 

4- Basar;  “Görmek” demektir. Yüce Allah her şeyi görücüdür. Hiçbir şey Allah’ın görmesinden gizli kalmaz. 

5- İrade; “Dilemek” demektir. Allah dileyicidir. Allah varlıkların konumlarını, durumlarını ve özelliklerini belirleyen varlıktır. Allah’ın dilediği olur, dilemediği olmaz.

6- Kudret;  “Gücü yetmek” demektir. Allah sonsuz bir güç ve kudret sahibidir. Kudret sıfatının zıddı olan acizlik ve güç yetirememek (acz), Allah hakkında düşünülemez. 

7- Kelâm; “Söylemek ve konuşmak” demek Allah bu sıfatı ile Peygamberlerine kitaplar indirmiş, bazı peygamberler ile de konuşmuştur. 

8- Tekvîn; “Yaratmak, yok olanı yokluktan varlığa çıkarmak” de Yüce Allah yegâne yaratıcıdır. O, ezelî ilmiyle bilip dilediği her şeyi sonsuz güç ve kudretiyle yaratmıştır.