9. Sınıf Öğün Türk Dili ve Edebiyatı Sayfa 134-135 Cevapları

Metni Anlama ve Çözümleme

1. Küçük Ağa romanının olay örgüsünü belirleyiniz.

Dünya Savaşı bitmiş, Osmanlı Devleti yenilmiş ve ordumuz dağılmıştır. Salih, Arabistan cephesinde sağ kolunu, sağ yanağını ve sağ kulağını bırakmış olarak Akşehir’e döner. Onu Rum olan çocukluk arkadaşı Niko karşılar, onunla çok iyi ilgilenir. Amacı onu kendine bağlamak, çocukluk ve gençlik yıllarında kendisinden üstün gördüğü Salih’i ezip ondan intikam almaktır. Onu meyhaneye götürür, sabahlara kadar içerler.

Bu sıralarda Akşehir’e “padişaha bağlılığı sağlamlaştırmak ve sarsılan imanı takviye etmek” için 18 yaşındaki İstanbullu Hoca gönderilmiştir. Hoca padişaha bağlılığından dolayı Kuvayi Milliyecilere karşıdır. Onu Akşehir’e İngilizlerle işbirliği yapan politikacılar göndermiştir. Gerçek bir vatanperver olan Hoca bu entrikalardan habersiz, samimi bir şekilde padişaha bağlılığı savunmakta, anlattıklarıyla Akşehir halkını da etkilemektedir. Adana, Antep, Maraş, Konya Kuvayi Milliye’ye katılır ama Akşehir İstanbullu Hoca’dan dolayı direnmektedir.

Çolak Salih hakkında “vur emri” çıkarılan İstanbullu Hoca’yı tanımakta ve sevmektedir. Onu Kuvayi Milliye’ye çekmek için izin alır.

Çakırsaraylı çetesinden ayrılıp kendisi çete kuran İstanbullu Hoca, Çolak Salih’in yardımıyla doğruyu görür. Birlikte Çerkez Ethem’in kuvvetlerine katılırlar. Çerkez Ethem Kuvayi Milliyecileri saf dışı bırakıp kendisi öne geçmeyi planlar.

İstanbullu Hoca Kuvayi Milliyecilere bunu haber vermek için Çolak Salih’i Akşehir’e gönderir. Salih dönüşte İstanbullu Hoca’nın bebeğinden de haber getirecektir.

2. Küçük Ağa romanından alınan metnin olay örgüsünün aynı kurguyla yaşanması mümkün müdür? Açıklayınız.
Cevap: Evet mümkündür. Çünkü bizce bu anlatılanlar gerçek yaşamdan dinlenilerek oluşturulmuştur. Sonuçta kurgu olsa da yine de gerçekte bu tür olayların yaşanma ihtimali yüksektir denilebilir.

3. Küçük Ağa romanından alınan metnin temel çatışmasının hangi tema etrafında oluştuğunu aşağıdaki tabloda gösteriniz.
Cevap: Eserdeki en önemli çatışmayı, Milli Mücadele yıllarındaki işgalciler, hilafet yanlıları, kuvacılar (Kuvayımilliye taraftarları), çeteler, kendi çıkarlarına hizmet eden eşkıyalar, Çerkez Ethem taraftarları ve Milli Mücadele hareketine kayıtsız kalan insanlar ile Milli Mücadele’nin yanında yer alan insanların çatışması oluşturur.

4. Sizce Küçük Ağa tip midir, karakter midir? Nedeniyle birlikte açıklayınız.
Cevap: Karakterdir. Çünkü roman ilerledikçe değişiklikler gösterir. Örneğin önce din adamı olarak hilafeti savunur. Sonra çetecilere, oradan Kuvayımilliye hareketine, en son merkezi Ankara’da olan düzenli ordu birliklerine katılır.

5. Metindeki karşılaşmaları belirleyiniz.
Cevap: Özellikle Küçük Ağa’nın bir çok farklı kesimle yaşadığı karşılaşmaları sayabiliriz.

6. Küçük Ağa metninin bakış açısı hakkında bilgi veriniz.
Cevap: Bu metinde hakim bakış açısı vardır. Anlatıcı bütün olaylara hakimdir. Her şey okura en ince ayrıntısına kadar sunulmaktadır.

7. Romandaki değer yargılarının günümüzde de geçerli olup olmadığını tartışınız.
Cevap: Kurtuluş Savaşı’nı sırasında vatan ve millet sevgisi, bağımsızlık duygusu gibi konuların önemini ortaya koymaktadır. Bu değer yargıları günümüzde de önemini korumaktadır.

8. Sizce Küçük Ağa tip midir, karakter midir? Nedeniyle birlikte açıklayınız.
Cevap: Karakterdir. Çünkü roman ilerledikçe değişiklikler gösterir. Örneğin önce din adamı olarak hilafeti savunur. Sonra çetecilere, oradan Kuvayı milliye hareketine, en son merkezi Ankara’da olan düzenli ordu birliklerine katılır.

9. Romandaki değer yargılarının günümüzde de geçerli olup olmadığını tartışınız.
Cevap: Kurtuluş Savaşı’nı sırasında vatan ve millet sevgisi, bağımsızlık duygusu gibi konuların önemini ortaya koymaktadır. Bu değer yargıları günümüzde de önemini korumaktadır.

10. Küçük Ağa romanında, romanın yazıldığı dönemin gerçekliğini yansıtan unsurları ve romanın dönemin gerçekliğiyle ilişkisini belirleyiniz.
Cevap: Romanda yer alan savaş sahneleri, çatışma sahneleri ile sonrasında köylülerin yaşadıkları diyaloglarla verilen kısımlar o dönemin gerçekliğini bizlere yansıtır. Bu da romanı bir dönem romanı yapar ve de toplumun daha fazla ilgi göstermesini sağlar.

11. Küçük Ağa metninde yer alan millî, manevi ve evrensel değerler ile sosyal, siyasi, tarihî ögeleri belirleyiniz.
Cevap: Bu romanda anlatılan Kurtuluş Savaşı’nı sırasında vatan ve millet sevgisi, bağımsızlık duygusu gibi konuların önemini ortaya koymaktadır. Barış, Savaşı’ın yıkımı gibi evrensel konular da işlenmektedir.

12. Roman kahramanlarının temsil ettikleri zümrenin mantık ve dil yapısına uygun şekilde düşünüp konuşmaları, romanı teknik bakımdan başarılı kılmış mıdır? Tartışınız.
Cevap: Kesinlikle başarılı kılmıştır. Çünkü okur o döneme ve o dönemin insanlarının yaşamlarına daha iyi odaklanabilmektedir. Bu da metni başarılı kılan bir başka yöndür.

13. Okuduğunuz metindeki açık ve örtük iletileri tespit ediniz. Metinle ilgili tespitlerinizi, eleştirilerinizi, güncellemelerinizi ve beğeninizi metne dayanarak ifade ediniz.

Açık ileti: Kurtuluş Savaşı sırasında hainlerin ve vatan fedailerinin yaşadıkları çatışmalar bir gencin yaşamı üzerinden anlatılmaktadır.

Örtük İleti: Vatanın bağımsızlığının kurtuluşunun başka her değerden önde gelmesi.

14. Okuduğunuz metnin bağlı olduğu edebî dönemi, akımı, geleneği, topluluğu; metni ve yazarın biyografisini de dikkate alarak yazar ile metin arasındaki ilişkiyi değerlendiriniz.
Cevap: Yazar Cumhuriyet sonrası dönemin ilk zamanlarında yaşadığı için o dönemleri o dönemde verilen bağımsızlık mücadelesini saf bir Türkçe ile okuru etkileyen olaylarla süsleyerek etkili bir şekilde aktarabilmiştir. Bu da sanatçının sanatını toplumun sorunlarını mücadelelerini anlatmada kullandığını bizlere göstermesi bakımından önemlidir.

15. Küçük Ağa 1984 yılında dizi film olarak çekilmiş, dizi yayımlandığı yıllarda büyük ilgi görmüştür. Bu bilgilerden hareketle televizyona uyarlanan edebî eserlerin toplum hayatına etkileri hususunda neler söyleyebilirsiniz?
Cevap: Toplumun yaşamından uyarlanan her roman elbette ki televizyonda da film olarak sergilendiğinde büyük bir ilgi ile karşılaşır. Bu da doğaldır ki bu romanda halkın yaşadığı önemli olayları kırılma noktalarını aktardığı için büyük ilgi görmüştür.

16. Sizce her roman yazarının her eseri niçin sinemaya ya da televizyona uyarlanamamaktadır?

Cevap: Hayır her roman uyarlanamaz. Bazı romanlar gerçeküstücü bir bakışla yazılır. Bu da senaryolaştırılmasını zorlaştırır. Çekimi de maliyetli olacağından ve de halkın bazı romanlara ilgisinin düşük olmasından ötürü uyarlanamaz diyebiliriz.

Etkinlik

“Ben, Celal Paşa’nın oğlu Ahmet, İstanbul’un en muhteşem konaklarından birinde doğup ve parıltılı hülya iklimlerine doğru kanat açıp uçtuktan sonra, kanatlarımın biri kırılmış olarak buraya düştüm. Otuz iki yaşında bir emekli asker, bütün geleceği geride kalmış bir sakat delikanlı, şimdi burada…”

“Anadolu halkının bir ruhu vardı; nüfuz edemedin. Bir kafası vardı; aydınlatamadın. Bir vücudu vardı; besleyemedin. Üstünde yaşadığı bir toprak vardı; işletemedin. Onu, hayvani duyguların, cehaletin, yoksulluğun ve kıtlığın elinde bıraktın. O, katı toprakla kuru göğün arasında bir yabani ot gibi bitti. Şimdi elinde orak, buraya hasada gelmişsin! Ne ektin ki ne biçeceksin.”

Yukarıdaki bölümler Yakup Kadri Karaosmanoğlu’nun Yaban adlı romanından alınmıştır. Bu bölümler ile Küçük Ağa romanını karşılaştıracak olursak her ikisinde de benzer motiflerin olduğunu görürüz. Buradan hareketle edebî eserin toplumu yansıtmadaki rolünü ve görevini tartışınız.
Cevap: Edebi eser, savunacağı tez ile okuru yönlendirebilir. Bazen bu tez bilgi verme amaçlıdır bazen de yönlendirme amaçlıdır. Bu iki romanda da dönem yansıtılmakta ve ülkemizin geçirdiği değişimleri, sorunları yansıtmaktadır.