8. Sınıf Tutku Yayıncılık Fen Bilimleri Mevsimleri Oluşumu Cevapları

8. Sınıf Fen Bilimleri Ders Kitabı Tutku Yayıncılık 1. Ünite Mevsimler ve İklim Sayfa 17, 18, 19 , 20, 21, 22, 23, 24 Mevsimleri Oluşumu Etkinlik Soruları ve Cevapları

8 Sınıf Tutku Yayıncılık Fen Bilimleri Ders Kitabı Sayfa 17 Cevabı

* İklim nedir?

Cevabı: Hava yuvarı olaylarının, yeryüzünün herhangi bir yerinde ortaklaşa olarak gerçekleştirdikleri etkilerin uzun yılların ortalamasına dayanan durumu.

* Mevsim düzeninin bozulması iklimleri nasıl etkiler?

Cevabı:  Bir bölgenin iklimi çeşitli etkiler sonucu zamanla değişiklik gösterebilir. İklimde meydana gelen değişikliklerin tümüne iklim değişikliği adı verilir. Örneğin, geçmişte kışın nehirlerin ve göllerin donması sıkça gözlemlenirken günümüzde bu olaylar daha az yaşanmaktadır. Doğrudan veya dolaylı olarak atmosferin bileşimini bozan insan faaliyetleri sonucunda Dünya genelinde küresel iklim değişiklikleri yaşanmaktadır.

İklim değişikliği nedeniyle hava sıcaklıklarında her yıl 1-3 derece arasında sıcaklık artışı gözlemlenebilir. Bu artışlar su kaynaklarının azalmasına, kuraklık, çölleşme ve erozyona neden olur. Ayrıca bu durum buzulların erimesiyle deniz seviyesini yükselerek tarım ve turizm alanlarının sular altında bırakır. Sonuçta iklim değişikliği çığ, sel ve taşkın gibi doğa olaylarında artışa, insan ve hayvan sağlığı üzerinde olumsuz etkilere neden olur.

8 Sınıf Tutku Yayıncılık Fen Bilimleri Ders Kitabı Sayfa 18 Cevabı

Aşağıdaki görsellerde hangi mevsimlerin olduğunu belirtiniz. Mevsim nedir? Mevsim oluşumunu etkileyen faktörler nelerdir? Yorumlayınız.

Cevabı: Bu görsellerde ilkbahar yaz sonbahar ve kış mevsimleri görülmektedir.  Mevsim Nedir? Yılın, Güneş’ten ısı, ışık alma süresi ve dolayısıyla iklim koşulları yönünden farklılık gösteren, yaklaşık üçer ay olarak kabul edilen, ilkbahar, yaz, sonbahar ve kış olarak adlandırılan dört bölümünden her biri. Dünya’nın eksen eğikliği ve Güneş etrafındaki hareketi mevsimlerin oluşumuna neden olur. Mevsimlerin başlangıcı olarak dört önemli tarih bulunmaktadır. Bunlar, 21 Haziran-21 Aralık (gün dönümü) ve 21 Mart-23 Eylül (gece-gündüz eşitliği) tarihleridir. Güneş’ten gelen ısı ve ışık enerjisinin mevsime olan etkisini belirleyen yardımcı faktör yeryüzünün ısıyı soğurma oranıdır. Yeryüzünden olan yansıma miktarı düşük olan alanlar, daha fazla enerji soğuran alanlardır. Çöller Güneş’ten gelen ışınların yaklaşık %25’ini yansıtmaktadır, bu yüksek soğurma oranı nedeniyle çöller fazla ısınmaktadır. Kutuplarda bulunan buz kütleleri ise zaten küçük açılarla gelen Güneş ışınlarını etkin olarak yansıttığı için kutuplar daha soğuk olur.

Bu bölümü tamamladığınızda mevsimlerin oluşumunda Dünya’nın hareketlerinin, konumunun ve birim yüzeye düşen ışığın etkisini kavrayacaksınız.

8 Sınıf Tutku Yayıncılık Fen Bilimleri Ders Kitabı Sayfa 19 Cevabı

El fenerini çalıştırdığınızda oluşan ışık ışınlarını topun yüzeyine dik gelecek şekilde tutunuz. Aydınlanan yüzeyi kalem ile işaretleyerek belirleyiniz.
• Işık ışınlarını bu sefer diğer topa eğik gelecek şekilde tutunuz. Aydınlanan yüzeyi kalem ile işaretleyerek belirleyiniz.
• Kalem ile karton üzerine elips bir yörünge çiziniz.
• İspirto ocağını kibrit yardımıyla yakarak çizmiş olduğunuz yörüngenin merkezine şekildeki gibi yerleştiriniz.
• Dünya modelini yörünge üzerinde hareket ettiriniz.
Neler Gözlemlediniz?
• Toplardan hangisinde aydınlanan bölge daha fazladır? Neden?

• Güneş ışınlarının dünya üzerindeki bir noktaya geliş açısı, neden yıl boyunca değişir? Bu durumun mevsimlerin oluşumu ile bir ilişkisi var mıdır? Açıklayınız.

Cevabı: Dünya küresel bir şekle sahip olduğundan güneş ışınları her yere aynı açı ile gelmez. Ekvator çevresi Dünyanın şekline bağlı olarak genellikle güneş ışınlarını dik ve dike yakın açılarla alır. Ancak Ekvatordan kutuplara gidildikçe güneş ışınlarının geliş açısı daralır ve alınan enerji miktarı düşer. Sonuç olarak Ekvatordan kutuplara doğru sıcaklık değerleri giderek azalır. Bu duruma enlem etkisi denir. Dünyanın güneş etrafında dönmesi sonucu mevsimler oluşur. Dönme hızına bağlı olarak hava sıcaklığı da değişiklik gösterir. Güneşten her dönemde farklı ısı alınır. 21 Marttan 23 Eylüle kadar geçen zamanda kuzey yarım küre güneye oranla güneşe daha yakındır ve güneşin sıcaklığını daha fazla alır.

8 Sınıf Tutku Yayıncılık Fen Bilimleri Ders Kitabı Sayfa 24 Cevabı

1) Siz de çeşitli malzemeler yardımıyla Dünya’nın dönme ekseninin eğikliğini dikkate alarak Güneş etrafındaki dolanma hareketine ait bir model oluşturunuz. Hazırladığınız modelin resmini aşağıdaki boşluğa çiziniz.

2) Türkiye’de kış mevsiminin yaşandığı sırada Avustralya’daki akrabasını arayan Tuğba, Avustralya’da yaz mevsiminin yaşandığını öğrendiğinde şaşırdı. O anda, orada olmayı hayal etti.
Aynı zaman diliminde, Dünya’nın farklı yerlerinde farklı mevsimlerin yaşanmasının nedenlerini aşağıdaki noktalı yerlere yazınız.

Cevabı:  Dünya, Güneş sistemi gezegenlerinden bir tanesidir. Dünya ve diğer gezegenler belirli yörüngelerde Güneş etrafında dönmektedirler. Dünya, kendi etrafında ve Güneş etrafında dönmektedir. Ay ise kendi etrafında ve Dünya etrafında dönmektedir. Her bir durumun belirli bir sonucu bulunmaktadır. Bu olaylar gün dönümü, ay, yıl zamanının hesaplanması, mevsimlerin oluşumu gibi olaylara yol açmaktadır. Dünya, geoit şeklindedir. Dünya, belirli bir eksen eğikliğine sahiptir. Dünya yaklaşık 23° olacak şekilde eğik bir biçimde durmaktadır.Bu doğrultuda yaz aylarında Güneş ışınları Kuzey Yarım Kure’ye daha dik gelmekteyken, Kış ayları olarak bildiğimiz aylarda ise Güney Yarım Küre’ye daha dik gelmektedirler. Bu doğrultuda bir yarım kürede kış yaşanırken, bir diğerinde ise yaz yaşanmaktadır.