12. Sınıf Meb Türk Dili ve Edebiyatı Sayfa 56 Cevapları

METNI ANLAMA VE ÇÖZÜMLEME

1. Okuduğunuz metinde geçen “N’olacak kırk yılda bir ziyafet.”, “Köprüden de eğlene güle döneriz.”, “Öyle dürüst, öyle kesin bir adamdı ki; ölümün sinsiliği ona hiç gölge düşürmemişti.” cümlelerinde altı çizili kelime gruplarının anlamlarını kullanıldıkları cümlenin bağlamından hareketle tahmin ediniz. Tahminlerinizi TDK’nin Türkçe Sözlük’ünden kontrol ediniz.

kırk yılda bir: çok nadir, seyrek olarak
eğlene güle: mutlu mesut
gölge düşürmemişti: olumsuz şekilde etkilememek

2. Okuduğunuz metinde geçen “Çıkıp ev sahibine haber vermeliyiz. Artık akşamları yoğurt alırken sokak kapısını hızlı çarpmasın.” ifadesi anne karakterinin hangi psikolojik özellikleri ile ilgili bilgi vermektedir?
Cevap: Bu metinde anne minik kızını düşünmektedir. Onun korkmamasını istemektedir. tedirgin bir haldedir.

3. Okuduğunuz metinde yazarın, anneye hastanedeki işe girişini anlattırırken yapacaklarını birinci çoğul şahıs kişisiyle söyletmesinin nedeni sizce ne olabilir?

mavi muşamba: masalarına mavi çiçekli muşambalarını serdiler. Bu muşamba eve babasının yaşadığı günlerdeki düzenden kalmış, ferahlığın, korkusuzluğun anısıydı.

Baba: O da ölecek gibi görünmüyordu. Öyle dürüst, öyle kesin bir adamdı ki; ölümün sinsiliği ona hiç gölge düşürmemişti. Evine hergece ekmek alıp gelen bir erkeğin yokluğu, sessizlik olup yerleşmişti odalarına.

4. Okuduğunuz metinde “mavi muşamba” kelime grubu ve “baba” figürü neyi temsil etmektedir?

Anne: Fedakar kızı için her şeyi göze alacak bir anne
Kız: Olaylar karşısında genelde sessiz ancak olayların bilincinde olan anneye bağlı bir çocuk
Ev Sahibi: olaylara pek müdahale etmez. Anneye yardımcı olmak ister.
Baba: dürüst, öyle kesin bir adamdı

5. Metindeki kahramanlar kimlerdir? Bu kahramanların belirleyici özellikleri nelerdir?
Cevap: Yoksulluk-kimsesizlik azar; hikayesinde anne ve kızın yoksul hayatlarını, çektikleri sıkıntıları, hayal ve ümitlerini tasvir ederek okuyucunun duygularını harekete geçirmeye çalışır.

6. Metnin temel çatışmasını tespit ediniz. Tespitlerinizden hareketle metnin tema ve konusunu söyleyiniz.

• Ana ve kızın kendi aralarında konuşmaları.
• Annenin hasta bakıcı olarak işe başlaması.
• Annenin işe başlaması kızı evde yalnız bırakması.
• Anne kızın hayaller kurması.
• Anne kızını parasız yatılıya bırakır.

7. Metinde olayların gerçekleşme sırasını aşağıdaki şemalara yazınız. Olayların sıralanışında akışın kırıldığı yerleri metinde gösteriniz.

• Ana ve kızın kendi aralarında konuşmaları.
• Annenin hasta bakıcı olarak işe başlaması.
• Annenin işe başlaması kızı evde yalnız bırakması.
• Anne kızın hayaller kurması.
• Anne kızını parasız yatılıya bırakır.

8. Metnin anlatımında kahramanların yaşam koşulları ile bulundukları mekân ve yaşadıkları zaman arasında bir uyum var mıdır? Açıklayınız.
Cevap: Bence vardır. Anne kızın yaşadıkları ev ile aralarında geçen diyaloglar birbirini tamamlar niteliktedir. Hayallere daldıkları yer ile olmak istedikleri yerin özellikleri de bizlere mekan anlatı uygunluğunu gösterir.

9. “Önlükler gıcır gıcır ütülü. Kızlarda tafta kurdele.” ya da “Muhtarlıkta fakirlik ilmühaberi çıkarırken…” gibi ifadeler dönemin sosyal gerçekliği ile ilgili hangi bilgileri vermektedir?
Cevap: O dönemlerde eğitim gören gençlerin resmi kıyafetlerini anlatırken aynı zaman da bizlere o dönemin dili hakkında da bilgiler verilir. Mesela fakir iseniz bunu muhtardan alacağınız ilmuhabir ile kanıtlamanız gerekmektedir.

10. “Biz nereye tayin çıkarsa oraya gideriz, di mi?
—Bu okulu kazanacakların hepsi de benim gibi yoksul çocukları mı, anne? Onu da öğrendin mi? —Öyle ya, yoksul çocukları ki, parasız yatılı için imtihan oluyorlar.
—Öyleyse ben burayı kazanırım. Üzülme. Sınavı pekiyiyle bitiririm. Artık burada, arkadaşlarım olur.”
cümlelerinde “gösterme tekniği” vardır. Gösterme tekniği, olan biten her şeyin bütün ayrıntılarıyla olduğu gibi dışardan en az müdahaleyle sergilenmesidir. Bu teknikte kişilerin konuşma ve eylemleri doğrudan sergilenir.

Okuduğunuz metinden bu anlatım tekniğine örnek olabilecek cümleler bulunuz.

Cevap: Aşağıdaki şu kısmı verebiliriz:

Tam dudaklarında bir şeyleri söylemekten vazgeçiverip. Gece yatağına girdiklerinde–beraber yatıyorlardı epeydir- yarınki derslerden birinin beden eğitimi olduğunu bile unutmuştu. Oysa beden eğitimi dersine o katılmazdı. Onun gibi katılmayanlarla, koridorlarda, hep açık kalmış alt kat musluklarının sesini dinleyerek, gölgeli ışıksız camlardan kışı, kentin yapılarını seyrederlerdi. —Şort, lastik pabuç, soket çorap beyaz olacak. Beyaz fanila bluz gerek. İki tane olursa daha iyi. Terleyince değişmek için. Yürüyüşte 23 Nisan, 29 Ekim herkes çiçek gibi olmalı, düzenli, bakımlı. Ben, yapamadık anlamam. İstedikten sonra, istemek yeter. Yardım kolundaki çocuklarımız için de düşündüklerimiz var tabii. Ama bunu daha elzem giyim eşyalarına ayırmak kararındayız. Önlükle katılacaklar. Önlükler gıcır gıcır ütülü. Kızlarda tafta kurdele. Temiz, tertemiz olmalı herkes. Her Türk çocuğunun görevidir temiz olmak. Ne diyorum size? Dişler her gün ovulmalı. Kulaklarda sarı topak kirler görürsem. Ağrıdı, akıntı yaptı anlamam, yersiniz cetveli.

11. Okuduğunuz metinde yararlanılan anlatım biçimleri ve tekniklerini aşağıdaki şemalara yazınız.
Cevap: Özellikle öyküleme ve betimleme anlatım biçimleri ile örneklendirme, karşılaştırma gibi anlatım tekniklerinden faydalanıldığını söyleyebiliriz.