12. Sınıf Ders Kitabı Edebiyat Sayfa 63-64-65 Cevapları Ordinat Yayınları

Metni Anlama ve Çözümleme

1. Aşağıdaki cümlelerde geçen altı çizili kelime gruplarının anlamını bağlamdan hareketle tahmin ediniz. Tahminlerinizi “TDK Atasözleri ve Deyimler Sözlüğü”nden kontrol ediniz.

Konuştukça ağzından bal damlıyor sanırsınız. Tren şefi ile anında ahbap olmuş. Şeftren bu yakışıklı, kravatlı, ağzı laf yapan adamı hayran hayran dinliyor.

ağzından bal damlıyor tahminim: Bence güzel konuşan insanlar ağzından tatlı sözler çıkanlar için kullanılmaktadır.

ağzından bal damlıyor TDK karşılığı: Ağzından bal damlamak deyimi çok tatlı, çok güzel ve insanın içine okşayan cümleler kurmak anlamına gelir.

ağzı laf yapan tahminim: Kolayca iletişim kurabilen insanları konuşmasıyla etkileyebilen anlamındadır.

ağzı laf yapan TDK karşılığı: Kolay konuşma yeteneği olmak. İnandırıcı söz söyleme yeteneği olmak.

*****

• Sokaklarda in cin top oynuyor.

in cin top oynuyor tahminim: Etrafta kimsenin olmaması durumudur.

in cin top oynuyor TDK karşılığı: Kimsesiz, ıssız, sessiz yer. Ortalıkta hiç kimse, canlı yok.

*****

• Hangi işin ucundan tutsam becerebileceğime inanıyorum artık.

işin ucundan tutsam tahminim: Bir işe yaramak amacıyla eyleme geçmek olabilir.

işin ucundan tutsam TDK karşılığı: Bir şeyle meşgul olmak, katkı sağlamak, yardımcı olmak.

*****

2. “Uzun Hikâye” adlı metindeki kişilerin karakter özelliklerini karşılarına yazınız.

• Cevap:

Ali: Münire’ye âşık olur ve birlikte kaçıp yakalanmamak için şehir şehir dolaşırlar.

Mustafa: Ali ve Münire’nin oğludur.

Münire: Ali’nin karısıdır. İkinci çocuğuna hamileyken sancılanıp ölür.

Feride: Mustafa’nın gittikleri köyde çok kitap okuyan ve aşık olduğu kadın.
Şeftren: Tren şefi. Tren istasyonunda onlara yardımı dokunan biri.

3. “Uzun Hikâye” adlı metindeki olay örgüsünü sırasıyla boş bırakılan bölümlere yazınız.

• Ali ve Münire’nin birbirini sevmesi ve ailesinin Münire’yi başka biriyle evlendirmek istemesi

• Ali, Münire’ye aşık olur lakin Münire’nin ailesi bu evliliğe izin vermeyeceklerini bildikleri için, Ali ile Münire onlara evlilikten bahsetmezler ve kaçarlar.
• Ali ve Münire şehir, kasaba fark etmezsizin dolaşırlar. Mustafa adında bir evlatları olur. Münire ikinci çocuğuna bebeği ile birlikte ölür.
• O günden sonra Mustafa ve Ali için tren yolculukları yeniden başlar. Baba oğul yine yollara düşerler ve bir kasabaya yerleşip bir kitapçı açarlar.
•Mustafa burada savcının kızına aşık olur fakat savcı tarafından hor görülür. Savcı Ali’yi tutuklatır ve hapishaneden çıkmaması için elinden geleni yapar.
•Mustafa hem babasından hem de sevdiği kızdan uzak düşmüş, tek kalmıştır. Mustafa babasını son kez ziyarete gidip planını anlatır, babasının daktilosunu da alır.
• Babası ile vedalaşır. Mustafa da babası gibi sevdiği kızı kaçırır ve tren yolculuğuna başlar.
• Böylelikle yeni, uzun bir hikaye yaşanmaya başlar.

4. Metinde zaman olgusu nasıl ilerlemektedir? Geriye dönüş tekniğinin zaman ve anlatıcı üzerindeki etkisini belirtiniz.
Cevap: Metinde zaman ortalama olarak 1940-1970 tarihleri arasında gerçekleşir. Geriye dönüşler eserde önemli yer tutar. Bazen yolculuklar çok kısa bir zaman dilimiymiş gibi anlatılır.

5. Hikâyenin adıyla metnin türü ve konusu arasında nasıl bir anlam ilişkisi vardır? Siz olsaydınız hikâyenin adını ne koyardınız? Belirtiniz.
Cevap: Bulgar göçmen bir ailenin hikâyesini anlatan kitap, daha önce hiç yerleşmemiş olan ailenin yaşadığı zorlukları ele alıyor. Aile devamlı yollardadır. Bu nedenle bu uzun yollar aslında anlatılan uzun hikayeyi temsil etmektedir. Ben olsam Bitmeyen Yolculuklar adını koyardım.

6. “Üstkurmaca, postmodern edebiyatın ana özelliklerinden biridir. Üstkurmaca kendi içinde bir kurmacadır. Kendi içinde başka bir romanı/öyküyü ya da metnin içinde başka bir metni okuyan, yazan bir karakteri anlatan; anlatım devam ederken yazarın araya girip fikirlerini belirttiği, okurla şakalaştığı ve ona kurmaca bir oyunun içinde olduklarını devamlı hatırlattığı; yazarın metnin şahıs kadrosunun içinde olduğu; metnin yazılış sürecinin anlatıldığı metinler üstkurmacadır.”

Yıldız Ecevit, Türk Romanında Postmodernist Açılımlar

Bu açıklamadan hareketle “Uzun Hikâye” adlı metinde bir üstkurmaca var mıdır? Varsa bu teknik metne nasıl yansımıştır? Belirtiniz.
Cevap: Bence bir üst kurmacadır. Çünkü oğulun hikayenin sonunda yazmaya başladığı hikaye ana hikayenin içindedir. Yani hikayeler iç içe geçmektedir. Bu da yazarın hikayeye dahil olup bir başka hikaye üretmesi okurla söyleşmesi şeklinde üst kurmacayı oluşturmaktadır.

7. “Uzun Hikâye” adlı metinde ana çatışma nedir ve kimler arasında yaşanmaktadır? Aşağıda belirtilen alanlara yazınız.

Ana çatışma: Pelvan Sülüman’ın yetim torunu Ali’nin mahallenin belalarından olan Sinemacıların kızı Münire’yi kaçırması ve yollara düşmesi ana çatışmayı oluşturur.

Çatışmanın tarafları: Çatışmanın tarafları Ali, Münire ve çocukları ile Münire’nin ailesi arasında geçeri Ayrıca gittikleri yerlerde örneğin ağır ceza hakimi ile Ali arasında da sürtüşmeler yaşanacaktır.

8. Okuduğunuz metnin temasını ve konusunu belirleyiniz. Temanın, hikâyenin yazıldığı dönemin zihniyeti ve sosyal hayatıyla ilişkisini ortaya koyan cümleleri belirleyiniz.
Cevap: Konu, Pelvan Sülüman’ın yetim torunu Ali’nin mahallenin belalarından olan Sinemacıların kızı Münire’yi kaçırması ve yollara düşmesidir. Tema olarak ise Bulgar göçmen bir ailenin hikâyesini anlatan kitap, daha önce hiç yerleşmemiş olan ailenin yaşadığı zorlukları ele alıyor.

9. Metinde yazarın kullandığı dil ve üslup akıcı mıdır? Üslubun metne olan katkısını yorumlayınız.
Cevap: Mustafa Kutlu tarafından 2000 yılında yayınlanan bu eser adı gibi hikaye türünde yazılmıştır.” Uzun Hikaye” dikkat çeken konusu ve işleyişi ile öne çıkar. Sade, akıcı ve okuru etkileyen bir üslubu vardır. Eserin başarısını oluşturan etmenlerin başında bu özellikleri gelmektedir.

10. Metinde kullanılan anlatıcı ve bakış açısı sabit midir? Olayları kahramanın gözüyle değerlendirmek sizde nasıl bir etki oluşturmuştur? Belirtiniz.
Cevap: Metinde kahraman anlatıcı ile yazar anlatıcının olduğu iç içe geçmiş anlatıcı kurgusu vardır. Olayları kahramanın gözünden okumak bizi eserin içine sürükler.

1. ETKİNLİK

“Yolculuk temasının yoğun biçimde hissedildiği Uzun Hikâye bir arayışın ve aidiyetin sorgulanmasıdır. Nereye ve kime ait olduğunu arayan insan; “doğduğu yere mi, doyduğu yere mi aittir?” sorusunu bize düşündüren ve konargöçerliğin insan psikolojisi üzerindeki etkilerini irdeleyen bir eser olarak karşımızda durmaktadır. Naif bir anlatımla sunulan hikâye, kimi zaman destanlaşarak ve vurgusunu haksızlığa karşı koyarak belirten ve bu şekilde sesini yükselten bir eserdir. Ait olma, aidiyet. Her gittikleri yerde problem yaşadıkları için mekâna dâhil ol(a)mayan, yersiz yurtsuz bir hayat yaşayan hikâye kişilerinin en büyük sıkıntısı aidiyet problemidir. Dolayısıyla, hikâyenin önem arz ettiği temel nokta da hem mekân hem de yaşam konusunda bireyin kuracağı/oluşturacağı bir dünya sorunsalıdır. Belirlenmiş, sabitlenmiş hayatlar karşısında oluşturulamayan verili dünya ve yaşam şartlarına eklemlenmiş insanların önyargılarına mahkûm edilen hayatların odağındaki Uzun Hikâye, dünyada ait olduğu yeri arayan, ancak kaderinin de oradan oraya sürüklediği insanları anlatmaktadır. Dünya içinde de olsa ait olmanın, belli değerlerle mensubiyet bağı kurmanın ve mekân içerisinde yaşayarak, varoluş şartlarını oluşturmanın hikâyesidir Uzun Hikâye.”

Bilal Can, Edebiyata Sosyolojik Bakmak

İncelediğiniz “Uzun Hikâye” adlı metinden ve hazırlık çalışmalarında yaptığınız araştırmadan hareketle yukarıdaki açıklamayı değerlendiriniz. Çıkarımlarınızı belirleyerek Mustafa Kutlu’nun hikâyelerindeki sosyal gerçekliği belirtiniz.
Cevap: Türk edebiyatında geleneğe yönelen, gelenekten ilham alarak kendine özgü hikâyeler oluşturan Mustafa Kutlu, postmodernist edebiyatın temsilcisi olmamakla birlikte, bu edebiyatın tekniklerini hikâyelerinde kullanan bir yazardır. Hikâyelerinde insanda kendiliğinden ortaya çıkmış izlenimi veren mesajlar vardır. O, taşraya değil, taşradan gelmiş biri olarak şehre bakar. Onun hikâyelerinde iç konuşmalar, diyaloglar canlıdır ve farklı metinlerden alınmış parçalarla zenginleşmiştir.

2. ETKİNLİK

Okuduğunuz “Uzun Hikâye” adlı metinle izlediğiniz “Uzun Hikâye” adlı filmi benzerlik ve farklılıkları yönüyle karşılaştırınız. Hikâye ve filmin sizde bıraktığı etkileri paylaşınız.
Cevap: Bence film kitap kadar etkileyici değildir. Kitap bana daha başarılı gibi geldi. Yazarın anlatımı bana o denli etkileyici geldi ki bunca yıl bekledikten sonra çekilen film biraz basit geldi bana. Karakterlerin hepsi de sanki arkadaşım olmuş gibi hissediyorum. O kadar içimizden, o kadar tanıdıklar ki. Bir yoksulluk hikayesi demek yeterli değil kitap için ama anlatacak kelimeleri bulmakta da ben zorlanıyorum

3. ETKİNLİK

Aşağıdaki tabloyu hikâyelerin yapı unsurlarına göre doldurunuz.