11. Sınıf Meb Edebiyat Ders Kitabı Sayfa 56-63 Cevapları

11. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Sayfa 56 Cevapları – Hazırlık

Soru 1: Yunus Emre’nin “Bir ben vardır bende, benden içeri.” sözü ile verilen görselden yararlanarak insanın iç dünyası hakkındaki düşüncelerinizi açıklayınız.
Cevap: Yunus Emre’nin bu sözü, insanın dışarıdan görünen yüzünün ötesinde derin bir iç dünyası olduğunu anlatır. Görsel de insanın kendi içinde saklı, keşfedilmeyi bekleyen duygularını ve düşüncelerini hatırlatır.

Soru 2: Dilin imkânları, bir insanın kendi iç dünyasını ve duygularını bir başkasına eksiksiz aktarabilmesi bakımından sizce yeterli midir? Niçin?
Cevap: Dil, çoğu zaman duyguları aktarmada faydalıdır fakat insanın iç dünyasını tam olarak yansıtmakta yetersiz kalır. Çünkü bazı duygular kelimelerin ötesinde, anlatılamayacak kadar derindir.

11. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Sayfa 59 – Metni Anlama ve Çözümleme Cevapları

Soru 1: Hikâye kahramanının ruh hâli hakkında neler söylenebilir? Açıklayınız.
Cevap: Kahraman, geçmiş ile şimdi arasında sıkışmış, yalnız, huzursuz ve pişmanlık duyan bir ruh hâline sahiptir. İçsel çatışmalarla boğuşmaktadır.

Soru 2: Metindeki bakış açısını bularak bu bakış açısının hangi hikâye türleri için uygun olabileceğini gerekçeleriyle birlikte belirtiniz.
Cevap: Metinde kahraman bakış açısı kullanılmıştır. Bu bakış açısı, bireyin iç dünyasını anlatan hikâyeler için uygundur; çünkü kahramanın duygu ve düşünceleri doğrudan verilmiştir.

Soru 3: Hikâyedeki temel çatışma nedir?
Cevap: Temel çatışma, kahramanın iç huzuru bulma isteği ile günlük hayatın sıkıntıları arasındadır.

Soru 4: Metinden bireyin iç dünyasını yansıtan ifadeleri tespit ediniz.
Cevap: “Ömrünü, ömrünü ne yaptın?”, “Her şey bana yabancı oluvermişti.”, “Geçmiş yıllar karşıma dikiliyor ve benden hesabını soruyordu.” gibi ifadeler kahramanın iç dünyasını yansıtır.

Ders Dışı Etkinlik

Etkinlik İsmi: Ahmet Hamdi Tanpınar’ın Eserlerinde Rüya Motifi ve Sembolizm
Kazanım: Metnin üslup özelliklerini belirler.
Amacı: Ahmet Hamdi Tanpınar’ın eserlerindeki rüya motifinin eserin oluşumuna katkısını kavrama.
Yöntem-Teknik: Araştırma

Soru: Rüya, insanın iç dünyasına aralanan bir tür kapı olması bakımından Ahmet Hamdi Tanpınar’ın eserlerinde sıkça kullanılan bir unsurdur. Sanatçının eserlerindeki rüya motifi ve eserlerine yansıyan sembolizm etkisi hakkında bir araştırma yaparak ulaştığınız sonuçları sınıfta paylaşınız.

Cevap: Ahmet Hamdi Tanpınar’ın eserlerinde rüya, bireyin iç dünyasını açığa çıkaran önemli bir motiftir. Rüyalar aracılığıyla kahramanların bilinçaltı, özlemleri ve pişmanlıkları ortaya çıkar. Tanpınar’da rüya, geçmiş ile şimdi arasında köprü kurar ve zamanın akışını sembolik bir biçimde yansıtır. Huzur ve Saatleri Ayarlama Enstitüsü eserlerinde rüya sahneleri, karakterlerin ruh hâllerini derinleştirir. Eserlerindeki sembolizm, rüyaların gerçek ile hayal arasında gidip gelen imgelerle verilmesinde görülür. Böylece rüya, yalnız bireysel değil, aynı zamanda toplumsal anlamlar da taşıyan bir sembol hâline gelir.

11. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Sayfa 61 – Sıra Sizde ve Kalemin İzinden Cevapları

Sıra Sizde

Soru 1: Aşağıda verilen cümlenin öğelerini alttaki yazma alanlarına yazınız.
Cümle: “Bisküvi, çikolata, kâğıtlı şeker, zeytinyağı, sabun yapımevleriyle küçük tamir atölyelerinin yan yana odalarda bulunduğu, sefertasına benzeyen hanlardan birinin genzi tıkayan pis havası içinde ekmeğini küçücük pedalıyla kazanmaya çalışan bir arkadaşı görmeye gitmiştim.”

• Dolaylı tümleç: Bisküvi, çikolata, kâğıtlı şeker, zeytinyağı, sabun yapımevleriyle küçük tamir atölyelerinin yan yana odalarda bulunduğu, sefertasına benzeyen hanlardan birinin genzi tıkayan pis havası içinde
• Dolaylı tümleç: ekmeğini küçücük pedalıyla kazanmaya çalışan bir arkadaşı
• Yüklem: görmeye gitmiştim

Soru 2: Aşağıda verilen metindeki yay ayraçların içine, uygun noktalama işaretlerini yazınız.

Cevap: “Kapıyı çaldım (,) arkasında biri bekliyormuş gibi çarçabuk açıldı (;) uzun boylu (,) simsiyah vakarlı bir papaz göründü (,) sordum (:) (“) Doktor burada mı (?) (”).”

Soru 3: Aşağıda verilen cümledeki yazımı yanlış kelimelerin altını çiziniz ve doğrusunu yazınız.
Cümle: “Bizde haftasonu ruhumuzu dinlendirmek için Gemliğin sahilinde günbatımını izledik.”

• Yanlış: Bizde → Doğru: Biz de
• Yanlış: haftasonu → Doğru: hafta sonu
• Yanlış: Gemliğin → Doğru: Gemlik’in
• Yanlış: günbatımını → Doğru: gün batımını

Kalemin İzinden

Soru: Aşağıdaki metni modernist, bireyin iç dünyasını esas alan, toplumcu gerçekçi veya millî-dinî duyarlılıkları yansıtan hikâye anlayışlarından birinin özelliklerine uygun şekilde tamamlayınız.

Cevap (Toplumcu Gerçekçi Anlayışla):
Murat kahveyi söylemeye giderken cebindeki bozuk paraları yokladı. Elinde kalan son kuruşlarla kardeşine süt almayı düşünüyordu. Simit alırsa eve eli boş dönecekti. Bir an durdu, kararını verdi. Kahveleri söyledi ama simidi almadı.

İhsan Usta bunu fark etti, fakat ses çıkarmadı. Çocuğun mahcup tavrından her şeyi anlamıştı. İçinde yoksulluğa karşı öfke büyüdü. Yıllardır aynı sokakta çalışan insanların değişmeyen sıkıntılarını görüyordu.

Murat kahveleri masaya koydu. Aç olmasına rağmen yüzünde hafif bir tebessüm vardı. İhsan Usta içinden “Bu çocuklar büyüyünce ya işsiz kalacak ya da ağır çalışma şartlarında yıpranıp gidecek” diye düşündü. Hayat, emeğiyle var olmaya çalışanların sessiz çığlığıydı.

11. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Sayfa 62 Cevapları – Sözlü İletişim

a. Sözlü İletişim Tür ve Tekniklerini Tanıma

Cevap (Sait Faik Abasıyanık – Havuz Başı hikâyesine göre notlar):

1- Konu ve Ana Düşünce

• Konu: Beyazıt Havuzu’nda sevdiğini bekleyen anlatıcının iç konuşmaları.
• Ana düşünce: Yalnızlık ve bekleyiş, kalabalık şehirde bile insanın iç dünyasında derinden hissedilir.

2- Olay Akışı (Seçici Dinleme ile)

• Anlatıcı havuz başında birini bekler.
• Gelmeme ihtimali, hastalık, başka kapıdan çıkma gibi düşünceler geçirir.
• Bir çift gelip cami ve Ayasofya’yı sorar.
• İstanbul’un gündelik hayatına dair kısa konuşmalar olur.
• Anlatıcı tekrar bekleyişine döner, “kışın donar mı bu su?” diye düşünür.

3- Temel Kavramlar ve Ayrıntılar

• Kavramlar: Bekleyiş, yalnızlık, iç konuşma, şehir hayatı, belirsizlik.
• Ayrıntılar: Beyazıt Havuzu, tramvay sesi, Ayasofya sorusu, Tünel’in kapalı oluşu, fıskiye.

4- Açık ve Örtük İletiler

• Açık iletiler: Anlatıcı bekler, şehirde insanlar gelip geçer.
• Örtük iletiler: İnsan, kalabalık içinde bile yalnız kalabilir; bekleyiş umutsuzluğu da beraberinde getirir.

5- Özet
Bir adam Beyazıt Havuzu’nda sevdiğini bekler. Beklerken aklına farklı senaryolar gelir. Bir çift gelir, İstanbul hakkında sorular sorar. Sohbet biter ve adam bekleyişine geri döner. Bekleyişin belirsizliği, havuzun sessizliği ile birleşir.

6- Ön Bilgilerle Değerlendirme (Eleştirel Dinleme)

• Sait Faik’in hikâyeleri durum ağırlıklıdır, olaydan çok ruh hâli öne çıkar.
• 1940’ların İstanbul’unu yansıtır.
• Anlatımdaki şiirsellik, bireyin iç dünyasını yansıtmada etkilidir.

7- Olay–Kişi–Zaman–Mekân Tutarlılığı

• Olay: Bekleyiş → tutarlı.
• Kişiler: Anlatıcı, sorular soran çift → gerçekçi.
• Zaman: Mayıs günü → tutarlı.
• Mekân: Beyazıt Meydanı → sürekli aynı mekân → uygun.

8- Verilmek İstenen Mesajın Geçerliliği

Yalnızlık ve bekleyiş, modern şehir hayatında bugün de geçerliliğini koruyan evrensel bir duygudur.

Dinle – Yorumla

Soru: Forsa hikâyesini dinleyiniz. İçerikle ilgili düşüncelerinizi arkadaşlarınızla paylaşınız.
Cevap: Forsa hikâyesinde esaret, vatan sevgisi ve özgürlük özlemi işlenir. İnsan hangi şartlarda olursa olsun vatanını unutmaz. Bu durum, milletimizin bağımsızlık ve özgürlüğe olan bağlılığını gösterir.

Ders Dışı Etkinlik

Etkinlik İsmi: Türk Kültüründeki İlginç Âdetler
Kazanım: Metinde millî, manevi ve evrensel değerleri belirleme.
Amacı: Türk kültüründeki âdetlerin arkasındaki sebepleri açıklama.
Yöntem-Teknik: Araştırma – İnceleme

Cevap: Türk kültüründe yabancılara ilginç gelebilecek birçok âdet vardır.

• Misafirperverlik: Tanımadık bile olsa misafire ikramda bulunmak.
• Bayramlarda el öpme: Saygı ve sevgi göstergesi.
• Nazar boncuğu: Kötü bakışlardan korunma inancı.
• Kına gecesi: Evlilik öncesi yapılan duygusal ve eğlenceli tören.
• Yağmur duası: Kuraklık zamanlarında topluca edilen dua.

Bu âdetler, Türk toplumunun inançlı, saygılı, dayanışmacı ve misafirperver yapısını ortaya koyar.

11. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Sayfa 63 – Sıra Sizde (Bulmaca Cevapları)

Yukarıdan Aşağıya

2. Tırnak işareti – Alıntı cümleleri göstermek için kullanılan noktalama işareti.
3. Yüklem – Cümlede olay, iş veya durumu bildiren öge.
4. Dolaylı tümleç – Cümlede yapılan işin yöneldiği, ayrıldığı, gerçekleştiği yeri ya da kişiyi gösteren öge.
6. Zarf tümleci – “Ne zaman?” sorusunun cevabını veren öge.
7. Nesne – Cümlede yapılan işten etkilenen varlığı bildiren öge.
9. Küçük Şeyler – Türk edebiyatında Batılı anlamda yazılmış ilk hikâye örneği.
11. Decameron – Dünya edebiyatında hikâye türünün ilk örneği.
12. Cümle – Bir duygu, düşünce ya da olayı anlatan, yargısı bulunan söz birliği.

Soldan Sağa

1. Memduh Şevket Esendal – Türk edebiyatında Çehov tarzı hikâyenin öncüsü.
5. Özne – Cümlede olay, iş veya durumu gerçekleştiren öge.
8. Ömer Seyfettin – Türk edebiyatında Maupassant tarzı hikâyenin önemli temsilcilerinden biri.
10. Ahmet Mithat Efendi – Türk edebiyatında ilk yerli hikâye yazarı.
13. Bireyin İç Dünyasını Esas Alan Hikâye – Bilinç akışı ve iç konuşma gibi tekniklerin kullanıldığı hikâye anlayışı.
14. Realizm – Toplumcu gerçekçi eserlerde en çok etkisi görülen edebî akım.
15. Öge – Sözcüklerin ya da sözcük gruplarının cümle içindeki görevi.