11. Sınıf Gezegen Edebiyat Sayfa 170-174 Cevapları

Hazırlık

1. Siz bir köşe yazarı olsaydınız yazılarınızda en çok hangi konuları işlemeyi tercih ederdiniz?
Cevap: Ben daha çok halkın yaşadığı acıları sorunları toplumdaki eşitsizliği, fakirliği, düşünce özgürlüğünün kısıtlanmasını konu edinirdim. Çünkü içinde yaşadığım toplumun mutluluğu huzuru benim için her şeyden önde gelmektedir.

2. Güncel konuların işlendiği yazıların yaygın bir okur kitlesine sahip olmasının nedeni nedir?
Cevap: Çünkü güncellik her dönemde okurun ilgisini çeker. Okur gündelik yaşamda kendisini de ilgilendiren konularda elbette daha çok duyarlılık sahibidir. Bu tür metinleri daha çok takip etmesi doğaldır.

3. Vakıf, dernek vb. kuruluşların toplumsal hayattaki işlevleri hakkında neler düşünüyorsunuz?
Cevap: STK’lar siyasi otoritenin baskısından uzak kamusal alanda etkili kuruluşlardır. Gönüllülük temeline dayan STK’lar çoğulcu demokrasiden katılımcı demokrasiye geçişi sağlar. Yani; katılımcı demokraside birey kendine yeni yaşam kalıplarını birey olarak değil STK’lar sayesinde siyasi partilere girmeden de sağlayabiliyor.

Metni Anlama ve Çözümleme

1. Metinde geçen “teşmil etmek”, “global”, “pulluk”, “erezyon”, “ekosistem” ve “radikal” ifadelerinin anlamlarını metnin bağlamından hareketle tahmin ediniz. Tahminlerinizi Türkçe Sözlük’ten kontrol ediniz.

teşmil etmek: Kapsamını genişletmek, kapsamına almak.
global: Dünya ölçüsünde geniş bir bakış açısıyla benimsenen, global, küresel.
erezyon: Yer kabuğunu oluşturan kayaçların, başta akarsular olmak üzere türlü dış etmenlerle yıpratılıp yerinden koparılarak eritilmeleri veya bir yerden başka bir yere taşınması olayı, aşınma, aşınım, itikâl
ekosistem: Belirli bir alanda bulunan canlılar ile bunları saran çevrenin karşılıklı ilişkileri ile meydana gelen ve süreklilik gösteren ekolojik sistem.
radikal: Dini, siyası veya toplumsal aşırılık.

2. Metinde Toprak Dede olarak anılan Hayrettin Karaca’nın tarımla ilgili düşünceleri nelerdir?
Cevap: Hayrettin Karaca, bir uzun zamandan beri ülkemiz toprağını korumaya adadı kendini. Erozyona dikkat çekti, ağaç dikimine yöneldi, bilhassa dağlara taşlara meşe tohumu ekerek bu uzun ömürlü ağacın ülkemiz için ne kadar kıymetli olduğunu söyledi. Biz Konya’da toprağı sürmeden tarım yapmaya başladık. Köylümüz ancak gördüğüne inanır. Bu usulle iyi verim alınınca ben gidip çiftçilerle konuştum. Orada artık toprağı olduğu gibi koruyoruz. Tarım Bakanlığımız da 81 ilde toprağı sürmeden tarım yapılmasını
destekliyor görüşlerini de ortaya koymaktadır.

3. Yazar hangi konularda Toprak Dede ile aynı düşüncededir?
Cevap: Global ekonomi konusunda, ihtiyacından fazlasını tüketmeme konusunda, kanaat ekonomisi adını verdikleri ihtiyaca göre tüketim ve üretim yapma gibi konularında aynı düşüncededir.

4. Yazarın gündelik dili kullanılmasının nedeni sizce nedir? Açıklayınız.
Cevap: Çünkü bu metin sıradan herkese hitap eden gazetede yer alabilecek her türden okura açıklayıcı bir bilgi vermek amacıyla kaleme alınmış bir metindir. Bundan dolayı da dili gündelik halk dilidir.

5. Metinde geçen “Bu traktörler toprağı çok derin sürüyordu ve toprağın verimli kısmım alta getiriyordu. Bundan dolayı gübreye ve ilaca ihtiyaç duyuluyordu. O günlerde biz toprağı yırtıyorduk. Oysa ki dünyada artık derin sürüm yok. Ama ülkemizde hâlâ var. Şurası anlaşıldı ki toprağı sürmeden de ürün alabiliriz. Biz Konya’da toprağı sürmeden tarım yapmaya başladık. Köylümüz ancak gördüğüne inanır. Bu usulle iyi verim alınınca ben gidip çiftçilerle konuştum. Orada artık toprağı olduğu gibi koruyoruz. Tarım Bakanlığımız da 81 ilde toprağı sürmeden tarım yapılmasını destekliyor.” paragrafında hangi anlatım biçimleri ve düşünceyi geliştirme yollarından yararlanılmıştır? Bunların metindeki işlevi nedir?

Cevap: Karşılaştırma, sayısal verilerden yararlanma ve açıklama gibi biçim ve tekniklerden metni daha güvenilir kılmak ve okuru inandırmak için kullanılmışlardır.

6. Metinde bir değer olarak öne çıkarılan toprağı koruma niçin önemlidir? Açıklayınız.
Cevap: Doğal çevremizi oluşturan temel yapı taşlarından biri topraktır. Tarlalar, bağlar ve bahçeler toprak verimine bağlı olarak mahsul verir. Tarlalardan elde edilen ürünler insanların temel besin kaynaklarını oluşturur. Bu kaynakların büyük kısmı tamamen organiktir. Organik gıdalar hem çocukların hem de yetişkinlerin çok daha sağlıklı bir şekilde beslenmesini sağlar. Aynı zamanda toprakta binlerce çeşit böcek yaşamaktadır. Günümüzde birçok böcek türünün neslinin tükenmesi ekolojik dengenin bozulmasına neden olmuştur.

7. Metnin anlam özelliklerini etkileyen kültürel, toplumsal ve doğal unsurları belirleyerek metnin ait olduğu dönemle ilişkisini açıklayınız.
Cevap: Metin doğal gerçeklik bakımından kültürel ve toplumsal olarak hepimizi etkileyen toprağın önemi ve akıllı tarımın gerekliliği gerçekliğini ortaya koymaktadır. Metin yazıldığı dönemden günümüze değişmeyen tarım ve toprağın önemi gerçekliğini vurgulamaktadır.

8. İncelediğiniz metni verilen bilgiler, düşünceler arasındaki uyum ve konu akışının bütünlüğü açısından değerlendiriniz.
Cevap: Metin kendi içinde tutarlıdır. Özellikle savunulan düşüncelerin ortaya konması yönünden verilen örnekler yapılan açıklamalar gayet yerindedir. Bu bakımdan konu akışı bakımından da başarılıdır.

9. Hayrettin Karaca’nın çabaları ve metin yazarının ortaya koyduğu düşüncelerle ilgili görüşlerinizi açıklayınız.
Cevap: Bence her iki kesimin çaba ve fikirleri de değerlidir. Çünkü bu çaba ve fikirler toplumumuz açısından kritik öneme sahip olan erozyon ve akıllı tarım gibi alanlardaki sorunları çözecektir.

10. a. Okuduğunuz metni aynı türde olan “Kaybettim” adlı metinle yazılış amacı, hedef kitle, estetik kaygı, dil ve anlatım bakımlarından karşılaştırınız.
Cevap: Kaybettim metni yazarının kişisel düşüncelerini de içerir. Bu bakımdan daha bireysel fikirlere sahip bir metindir. Estetik kaygı bu metinde daha fazladır. Hedef kitle açısından ise çok bir fark yoktur. İki metinde herkesin okuyabilmesi amacıyla kaleme alınmıştır.

b. Metinler arasında benzerlikler bulunup bulunmadığını belirleyiniz.
Cevap: Metinlerin düzyazı ile kurulması, sade gündelik halk dilinin kullanılması, açıklama ve betimleme gibi anlatım biçimlerinden sıklıkla yararlanılması gibi konular bakımından benzerlikler taşımaktadırlar.

Cümlenin Öğeleri

1. Etkinlik

Aşağıda verilen metinlerdeki cümlelerin öğelerini bulunuz.

• “Dünyada kitaptan güzel ne vardır ki? İşte önünüzde iki yüz, üç yüz sahifelik bir kitap… Ne olduğunu, neden bahsettiğini bilmiyorsunuz. Yalnız ismini görüyorsunuz. Muharririni de tanımıyorsunuz. Sadece biliyorsunuz ki bir romandır. Hiç durmadan açın, belki içinde elemleri, sevinçleri, muhabbetleri veya nefretleri sizi alakadar edecek bir veya birkaç insanla tanışacaksınız.”

• “Toprak Dede benim bir süredir savunduğum ‘Kanaat Ekonomisi’ni dile getiriyor. Burada buluştuğumuza sevindim doğrusu. Aklın yolu bir. Toprak Dede ayrıca toprağın kullanımı konusunda ilginç görüşler ileri sürüyor. En beğendiğim tarafı şu: Sadece görüş belirtmekle kalmıyor, bu görüşlerini hayata geçiriyor. Mesela toprağı işlerken kullandığımız traktörler ve çeşit çeşit pulluklar bize ne getiriyor:” İmla ve Noktalama

2. Etkinlik

Sıfat ve zarf görevindeki pekiştirilmiş sözler bitişik yazılır. Aşağıdaki metinde yer alan pekiştirilmiş sözleri bulunuz. Bunların hangi yolla pekiştirildiğini açıklayınız.

bambaşka ( bmp pekiştirme ünsüzlerinden m ile kurulmuş bir kelimedir. )

pırıl pırıl: kelime tekrarı ile oluşturulmuş bir pekiştirme kalıbıdır.

Metindeki birleşik kelimeleri belirleyiniz. Bunların bitişik ya da ayrı yazılma sebeplerini söyleyiniz.

Binaenaleyh aşçılığın ilmi, medeni ehemmiyeti vardır. Bu noktai nazardan aşçılar adeta bir nevi ilim ve medeniyet pişvaları, birtakım profesörler ve mütefenninler demektir; mesleklerinde gösterdikleri her yeni terakki, milletlerinin bu münasebetle de bütün beşeriyetin yeni bir itilası demek de olur…Mesela bir tavukgöğsü, etin tatlı haline gelişi ne demektir? Bundaki inceliğe ve maharete şaşılmaz mı? Bir tabak kefal pilakisi hatırlayalım: O patates parçaları, havuç kesmeleri ve kereviz yaprakları ona niçin, nasıl bir tecrübeden sonra ve nasıl bir zevki selim ile ilave edilmiştir, kaç nesil, asırlardan beri uğraşarak kefal balığını bu tarza sokmuş, bu terakkiye mazhar etmiş ve ona bu kemali buldurmuştur?

Keten örtüleri pırıl pırıl ve gümüş takımları parıl parıl bir aydınlık yemek masası tasavvur edelim, üzerine de kemal numunesi olarak tatlılardan bir keşkülü fukara, yahut da yemeklerden zeytinyağlı bir enginar koyalım ve diyelim ki: Bu keşkül denen tatlı kaç türlü süzgeçten ve kaç kat tülbentten süzülerek ne itina ile yapılır, nasıl dikkatle kaynatılır, kıvamı ne merakla beklenir bilir misiniz? Hele bakınız, ağızda nasıl eriyor, ne hafif, fakat, ne leziz yeniyor ve bütün öteki sütlü tatlılardan ne derece farklı ne bambaşka oluyor… Bu unu bu hale getirmek için büyük bir neslin zekâsı, yani esaslı bir medeniyetin vücudu şarttır. (…)

Cevap: birtakım: bitişik yazılmalıdır. tavukgöğsü: benzetme yoluyla yapılmış bitişik yazılması gereken bir kelimedir.

3. Etkinlik

Aşağıdaki metinde kullanılan noktalama işaretlerinin işlevlerini açıklayınız.

“Okumayı sever misiniz?
Böyle bir sual olur mu? Elbette seversiniz; sevmeseydiniz bu gazeteyi almaz, bu satırları da okumazdınız. Her kim olursa olsun bir muharririn hitap ettiği kimseler, muhakkak okumayı seven kimselerdir. Ama kimisi çok kimisi az okur. ”

Nokta işareti: Biten cümlelerin sonuna konulmuştur.
Soru işareti: Soru anlamı taşıyan cümlelerin sonuna konulmuştur.
Tırnak işareti: Özel olarak vurgulanmak istenen ifadeleri belirtmek için kullanılmıştır.
Noktalı virgül: Benzer görevdeki yan cümlecikleri ayırmak için kullanılmıştır.
Virgül işareti: Benzer görevdeki kelimeleri birbirinden ayırmak için kullanılmıştır.

a. Yazma Tür ve Tekniklerini Tanıma

Fıkra Yazma

Gazete ya da dergilerde yayımlanan ve güncel, siyasal, toplumsal sorunları kişisel görüşle ele alıp işleyen yazılara fıkra denir. Fıkrada anlatım yalın ve yoğundur. Bu tür yazılarda okurun ilgisini kaybetmemek esas amaçtır. Bu amaçla bu tür yazılarda terim, kavram, deyim, atasözü ve ağız özelliklerine yer verilir.

b. Uygulama

Aşağıdaki aşamaları takip ederek güncel bir konuda fıkra yazınız.

• Konu ve ana düşünceyi belirleyiniz.
• Metninizde kullanacağınız bilgi, düşünce, anekdot, mizah, anı, gözlem gibi unsurları belirleyiniz.
• Metninizde kullanacağınız unsurlarla gündem arasında ilişki kurunuz.
• Metnin temel bölümlerini ve bu bölümlerde değinilecek bilgi ve düşünceleri sıralayınız.
• Metninizi açık, akıcı, duru ve yalın bir dille yazınız.
• Metindeki dil bilgisi, yazım ve noktalama hatalarını düzeltiniz.
• Metninizde anlattıklarınızın hukuki ve ahlaki sorumluluğunun size ait olduğunu unutmayınız.

Cevap: POKEMON GO ÇILGINLIĞI

Sizler de farkındasınızdır, bugünlerde neredeyse tüm gündem Pokemon Go oyunu üzerinde yoğunlaşmış. 90’lı yılların vazgeçilmez çizgi filmi, şimdilerde bir oyun olarak geri döndü. Hem de tüm dünyayı bir anda yerinden sarsarak.

Daha kısa bir süre içinde bu oyun dünya çapında yayıldı ve Twitter gibi dev sosyal medya unsurunu geçecek hale geldi. İnsanlar, adeta bu oyunun bağımlısı haline geldi. Peki, Pokemon Go’yu bu seviyeye getiren etken neydi? Elbette ki kendinden öncekilerden tamamen farklı olmasıydı. Biliyorsunuz, şimdiye kadar çıkan tüm oyun ve uygulamalara evdeki bilgisayardan veya akıllı cihazlardan girilirdi; oysa Pokemon Go’da böyle bir zorunluluk söz konusu değil. İnsanlar pokemon avlamak için aynı zamanda dışarı çıkmalı ve insan kalabalıklarının arasına girmeli. Yani bir tür sanal gerçekçilik durumu söz konusu…

Görülen o ki, Pokemon Go uygulaması/oyunu sayesinde insanlar dört duvar arasına sıkışmaktan bir nebze de olsa kurtulacak ve sokaklara dökülecek. Bana sorarsanız, bu bile sosyalleşme yönünde bir gelişme sayılır. Ne diyeyim, pokemon avlarınız bol olsun, rast gele.

a. Sözlü İletişim Tür ve Tekniklerini Tanıma

Sohbet Gerçekleştirme

Sohbet, topluluk hâlinde yaşayan ve iletişim içerisinde bulunan insanların günlük yaşamının bir gereğidir. Türk halkının toplumsal yaşamında sohbetin önemli bir yeri vardır. Bunun yansıması olarak aile bireyleri, komşular, akraba ve yakınlar, dost ve arkadaşlar arasında; seyahatlerde, bayram ziyaretlerinde, sosyal etkinliklerde daima bir sohbet ortamı oluşur. Yine toplum yaşamının bir parçası olan kıraathaneler, camiler, dernekler, okullar, köy odaları vb. yerler de sohbet kültürünün canlı bir şekilde yaşadığı mekânlardır. “Gönül ne çay ister ne çayhane, gönül sohbet ister, çay bahane.” sözü sohbet kültürünün toplu- mumuz için ne denli önemli olduğunun güzel bir anlatımıdır.

b. Uygulama

Sınıfınızda “dostluk” konulu bir sohbet gerçekleştiriniz.
Cevap: Sınıf içi yapılması gereken bir etkinlik.