11. Sınıf Ata Edebiyat Ders Kitabı Sayfa 57-63 Cevapları

11. Sınıf Edebiyat Ders Kitabı Sayfa 57 Cevapları (Ata Yayıncılık)

Soru 1: Size çocukluğunuzu hatırlatan bir koku, eşya ya da mekân var mı? Söyleyiniz.

Cevap: Evet, çocukluğumu en çok taze ekmek kokusu ve babaannemin bahçesi hatırlatır. O koku ve mekân bana huzuru, güveni ve geçmişin sıcaklığını anımsatır.

Soru 2: Küçük bir çocuktan anne babanızdan uzak kalmak zorunda olsaydınız neler hissederdiniz?

Cevap: Anne ve babadan uzak kalmak çok zor olurdu. Kendimi yalnız, güvensiz ve eksik hissederdim. Onların sevgisi ve desteği olmadan hayat anlamsızlaşırdı.

11. Sınıf Edebiyat Ders Kitabı Sayfa 59 Cevapları (Ata Yayıncılık)

Soru 1: “Temmuz” adlı metnin konusunu ve temasını belirleyiniz.

• Konu: Çocukluk anılarının yıllar sonra zihinde yeniden canlanması.
• Tema: Bellek, korkular, bireyin iç dünyası, yalnızlık ve çocukluk özlemi.

Soru 2: Metinde kahramanın ruh hâli ile zaman ve mekân arasındaki ilişkiyi belirleyiniz.

Cevap: Kahramanın ruh hâli; yalnızlık, korku ve geçmişe özlemle doludur. Zaman geçmiş ve şimdiki an arasında gidip gelir. Mekânlar (merdiven, ev, pastane) kahramanın ruhsal durumunu derinleştirir.

Soru 3: Metindeki temel çatışmayı ve bu çatışma etrafında ima edilen diğer çatışmaları belirleyiniz.

• Temel çatışma: Çocukluk korkuları ile yetişkinliğin gerçekleri arasındaki çatışma.
• Diğer çatışmalar: Bireyin yalnızlığı ile aileye duyduğu ihtiyaç; çocukluğun masumiyeti ile yetişkinliğin sorumlulukları.

Soru 4: Metinle ilgili beğeni, tespit ve eleştirilerinizi gerekçelendirerek ifade ediniz.

• Beğeni: Çocukluk anıları canlı ve duygusal bir yoğunlukla verilmiştir.
• Tespit: Modernist tekniklerle bireyin iç dünyası öne çıkarılmıştır.
• Eleştiri: Olay örgüsü parçalıdır, bu da bazı okurlarda takip zorluğu yaratabilir.

Soru 5: Metnin üslup özelliklerini belirtiniz.

Cevap: Metin şiirsel, çağrışıma dayalı ve içtenliklidir. Uzun cümleler, yarım kalan ifadeler ve duygu yoğunluğu ön plandadır.

Soru 6: Okuduğunuz hikâyede bilinç akışı tekniğine örnek veriniz. Hikâyedeki diğer anlatım tekniklerini de belirterek işlevlerini açıklayınız.

• Bilinç akışı: “Korkmazsın. Korkmazsın. Mazsın. Mazsın. Değil mi? Mi? Ha? Ha? Ha? Ha..”
• İç konuşma: Kahramanın kendi korkularını dile getirmesi.
• Geriye dönüş: Çocukluk anılarının hatırlanması.
• Betimleme: Ev, merdiven ve deniz sahneleri.
• İşlev: Kahramanın psikolojisini açığa çıkarır, geçmiş ile şimdiyi iç içe geçirir.

Soru 7: Modernist hikâye anlayışının metne yansımalarını örneklerle açıklayınız.

• Olaydan çok bireyin iç dünyası işlenmiştir.
• Bilinç akışı ve iç konuşma teknikleri kullanılmıştır.
• Çocukluk korkuları, yalnızlık ve belirsizlik temaları öne çıkmıştır.
• Olay örgüsü parçalı yapıdadır, çağrışımlarla ilerler.

11. Sınıf Edebiyat Ders Kitabı Sayfa 60 Cevapları (Ata Yayıncılık)

Soru 8: Metinden hareketle başkahramanın ruh hâli ile zaman ve mekân arasındaki ilişkiyi belirleyiniz.

Cevap: Kahramanın ruh hâli, çocukluk korkuları ve yalnızlık duygusuyla şekillenir. Geçmiş ile şimdiki zaman arasında gidip gelen bellek, mekânlarla (merdiven, ev, pastane) birleşerek kahramanın içsel sıkıntılarını ve hatıralarını derinleştirir.

Soru 9: Yazarın biyografisinden de yararlanarak yazar ile metin arasındaki ilişkiyi değerlendiriniz.

Cevap: Tomris Uyar, modernist hikâyeciliğin önde gelen isimlerindendir. Eserlerinde bireyin iç dünyasına yönelir, bilinç akışı ve iç konuşma tekniklerini kullanır. Çocukluk anılarına ve bireyin içsel yolculuğuna verdiği önem bu metinde de görülür. Dolayısıyla yazarın edebî kişiliği ile metin arasında güçlü bir paralellik vardır.

Etkinlik: “Temmuz” adlı hikâye ile “Keçi” adlı hikâyeyi tabloda verilen ölçütlere göre karşılaştırınız.

“Temmuz”

• Tür: Modernist hikâye
• Biçim: Bireyin iç dünyasına yönelim
• İçerik: Çocukluk anıları, yalnızlık, korkular
• Üslup: Şiirsel, çağrışıma açık
• Anlatım teknikleri: Bilinç akışı, iç konuşma, geriye dönüş

“Keçi”

• Tür: Toplumcu gerçekçi hikâye
• Biçim: Olay merkezli, toplumsal sorun odaklı
• İçerik: Yoksulluk, göç, açlık, çaresizlik
• Üslup: Sade, gerçekçi, gözleme dayalı
• Anlatım teknikleri: Öyküleme, betimleme, diyalog

11. Sınıf Edebiyat Ders Kitabı Sayfa 61 Cevapları (Ata Yayıncılık)

1. Etkinlik

Soru: Sabahattin Ali’nin “Ayran” adlı hikâyesinden alınan cümlelerin öğelerini bulunuz.

1- Kocaman ve altı çivili kunduralarını çıplak ayaklarına geçirmiş olan küçük Hasan, sağ koluna aldığı güğümü, ara sıra dinlenerek sürüklemeye çalışmaktaydı.

• Özne: (kunduralarını… geçirmiş olan) küçük Hasan
• Nesne: sağ koluna aldığı güğümü
• Zarf tümleci: ara sıra dinlenerek
• Yüklem: sürüklemeye çalışmaktaydı

2- İstasyon binasıyla raylar arasında kalan dört beş adım genişliğindeki yerde, heybelerinin üstünde oturan iki köylü ile, kaputunun içinde büzülmüş gibi duvara dayanan bir jandarmadan başka kimse yoktu.

• Zarf tümleci (yer): İstasyon binasıyla raylar arasında… yerde
• Edat/Zarf tümleci (sınırlama): …iki köylü ile… bir jandarmadan başka
• Özne: kimse
• Yüklem: yoktu

3- Her gün yüzlerce adamı bilmediği bir yerden alıp bilmediği bir yere götüren bu upuzun ve sonu olmayan demirlerin arasında, gelip geçen lokomotiflerin bıraktığı siyah yağ lekeleri görülüyordu.

• Zarf tümleci (yer): …bu upuzun… demirlerin arasında
• Özne: (gelip geçen lokomotiflerin bıraktığı) siyah yağ lekeleri
• Yüklem: görülüyordu

2. Etkinlik

Soru: “Keçi” ve “Oğlumuz” adlı hikâyelerden alınan parçalarda günümüz yazım ve noktalama kurallarına uymayan kullanımları belirleyiniz.

Metin: “Tohum çürüdüyse, Allahtandır,” dedi. “Ben Çukurovaya giderim,” dedi. “Ne kadar para kazanırım bir gör!” Ta yüreğinden, yüreği sökülürcesine bir “Aaaah!” çekti.
Ona, ışıl ışıl, kâinat gibi mânalı bir kelime bulmak istiyordum. Sonunda Ömer dedik. Bu da ona yakışmıştı. Onu, tarihe girmiş bütün Ömer’lerin başarı ve üstünlüklerine lâyık görüyordum.

• Allahtandır → Allah’tandır (özel ada gelen ek kesmeyle ayrılır).
• Çukurovaya → Çukurova’ya (özel ada gelen yönelme eki, kesme).
• Ömer’lerin → Ömerlerin (çoğul ekinde kesme olmaz).
• kâinat, mânalı, lâyık → kainat, manalı, layık (güncel yazımda şapka çoğunlukla kullanılmaz).

• “Aaaah!” → “Aaah!”/“Ah!” (abartısız yazım tercih edilir).

3. Etkinlik

Soru: “Ayran” ve “Bir İlkbahar Hikâyesi” adlı metinlerden alınan aşağıdaki parçalarda yay ayraçla gösterilen yerlere uygun noktalama işaretlerini koyunuz.

• Şimdi de bu korkuyla avazı çıktığı kadar bağırdı (.)
• “Ayran… Ayran!..”
• Ver bakalım bir tane (!) diye seslendi.
• Bütün kış hastalıktan başım kalkmamıştı (.)

11. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Cevapları Ata Yayınları Sayfa 63

Soru: 4) Metni düzeltme ve geliştirme aşamasında hangi unsurlara dikkat edilmelidir?

Cevap: Metinde anlatım bozukluğu, yazım ve noktalama, paragraf düzeni, başlık uyumu, olay örgüsü ve kurgu gözden geçirilmelidir. Ayrıca açıklık, akıcılık, yalınlık, duruluk gibi anlatım özelliklerine dikkat edilmelidir.

Soru: 5) Yazılan metni paylaşmanın yolları nelerdir?

Cevap: Yüksek sesle okuma, panoda sergileme, kitap/dergi/gazetelerde yayımlama, elektronik ortamlarda paylaşma, yarışmalara katılma gibi yollarla paylaşılabilir.

Kısa Plan

• Konu: Yağmurlu bir akşam metro çıkışında verilen karar.
• Tema: Sorumluluk, empati, büyüme.
• Kişiler: Anlatıcı (11. sınıf), küçük çocuk, baba.
• Mekân/Zaman: Üsküdar metro çıkışı, akşam.
• Anlatıcı/Bakış: Birinci kişi.
• Çatışma: Eve yetişme zorunluluğu ↔ yardıma ihtiyacı olan çocuk.

Metin – "Yağmurda Son Durak" soruda doğru şekilde yazılmıştır.

B. Uygulama – Kendi Hikâyem

Karanlıkta Adımlar
Gece karanlığında yürüyordum. Sokak lambasının titrek ışığı altında adımlarımı sayıyor, içimde büyüyen boşluğu dinliyordum. Dersler, ailemin sözleri, kendi korkularım… Hepsi bir anda üstüme çöktü. Birden kendi kendime sordum: “Ben kimim?” O an anladım ki yalnızlığım, aslında içimde saklı cevaplara ulaşmam için bir yoldu.

(Bireyin iç dünyasını esas alan hikâye özelliği taşıyor.)

Dinleme Uygulaması

Cevap: Dinlediğim hikâyede bir öğrencinin şehirde kaybolması anlatılıyordu. Ana düşünce, zorluklar karşısında sabırlı olmak gerektiğiydi. Açık ileti sabır, örtük ileti ise umudunu kaybetmemekti. Hikâye düzenli, akıcı ve anlamlıydı. Özetle: Zor durumda kalan bir gencin sabırla yolunu bulması ve sonunda güvenliğe ulaşması işlendi.