Türkiye İktisat Kongresi ve Misak-ı İktisadi

Ülkemiz Mustafa Kemal’in millî ekonominin kurulması hedefini gerçekleştirme yolundaki ilk adımını 17 Şubat 1923’te İzmir’de toplanan Türkiye İktisat Kongresi’nde attı. Başkanlığını Kâzım Karabekir’in yaptığı ve Mustafa Kemal’in de hazır bulunduğu bu kongreye tüccar, sanayici, esnaf, çiftçi ve işçileri temsilen 1.135 delege katıldı.

Mustafa Kemal, Türkiye İktisat Kongresi’nin açılışında yaptığı konuşmada “Siyasi, askerî zaferler ne kadar büyük olursa olsunlar ekonomik zaferler ile taçlandırılmazlarsa elde edilen zaferler kalıcı olamaz.”(2) diyerek millî bir ekonomi kurmanın gerekliliğine dikkat çekti.
4 Mart 1923’te sona eren Türkiye İktisat Kongresi’nde millî ekonomi anlayışı doğrultusunda önemli kararlar alındı. Bu kararların başlıcaları şunlardır:

• Ham maddesi yurt içinde bulunan sanayi dalları kurulmalıdır.
• Türk vatandaşları yerli malı kullanımına teşvik edilmelidir.
• Özel sektörün teşvik edilmesi için millî bankalar kurulmalıdır.
• Çiftçiden alınan aşar vergisi kaldırılmalıdır.
• Ormanlar korunmalı ve çoğaltılmalıdır. Hayvancılık geliştirilmelidir.
• Tarımda makineleşmeye geçilmeli ve tarım makinelerinin Türkiye’de üretilmesi sağlanmalıdır.
• Demir yolu yapımına ağırlık verilmelidir.
• Madenler ülkenin millî çıkarları doğrultusunda işletilmelidir.
• Türkiye’deki limanlardan Türk denizcileri yararlanmalıdır.