Türk Edebiyatındaki ilk gezi yazısı örneği hangisidir

A- Memleketlerin aynası

B- Seyahatname

C- Hind

D- Afakı Irak

Yaygın olarak seyahatname diye bilinen Evliya Çelebi Seyahatnamesi 1635`de kaleme alınırken, ilk seyahatname olan Mir`at-ül Memalik 1554`lü yıllarda yazmıştır.

Prof. Dr. Jean-Louis Bacque Grammond Mir`at-ül Memalik`in Fransızca çevirisini yayınlamış ve çok beğendiğini söylemiştir.

“Özbek dili ve edebiyatı” konulu bir radyo programına katılan Grammond`a Mir`at-ül Memalik`i ve yazarı Seydi Ali Reis sorulduğunda. “Kitabı çok beğendiğini, Fransızca çevirisini yaptığını ve Seydi Ali Reis rastladığı padişaha göre Çağatayca*, Farsça veya başka dillerde şiirler yazıyordu. Bu kitabın konularına paralel bir kitaptan bahsedebiliriz, bu da Grek edebiyatından Anabasis demiştir.

16. yüzyılın denizcilerinden Seydi Ali Reis`in yazdığı Atlas`ı (Muhit) pek değerlidir. Piri Reis`ten sonra Süveyş Kaptanı olan Galatalı Seydi Ali Reis (öl.970/1562) Umman ve Hint denizlerindeki seferleri sonucunda baş tarafı kozmografya (Astronomi) ve bunun temellerinden, diğer kısımları da Kızıldeniz, Aden ve Basra Körfezleri ile Umman denizinin durumlarından bahseden bir eser (Mir`at-ül Memalik) yazmıştır. Bu eser Hammer tarafından Almanca`ya çevrilmiştir.

Edebiyatımızda belli konularda “ilk” olma özelliği bulunan, daha önce örneği bulunmayan eserler, aşağıda sıralanmıştır. Ayrıca dünya edebiyatındaki ilkler de Türk edebiyatındaki ilklerden sonra verilmiştir.

– İlk şiir çevirisini yapan: Şinasi

– İlk makaleyi yazan: Şinasi

– İlk fıkra yazarı: Ahmet Rasim

– İlk siyasetname: Kutadgu Bilig

– İlk yarı gazete: Ceride-i Havadis

– Batılı tekniği uygun ilk roman: Halit Ziya Uşaklıgil/Aşk-ı memnu

– İlk çeviri roman: Yusuf Kamil Paşa/ Fenelon’dan Telemak /1859

– İlk yerli tiyatro eseri: Şinasi / Şair Evlenmesi /1859

– İlk köy romanı: Nabizade Nazım / Karabibik

– İlk psikolojik roman: Mehmet Rauf / Eylül

– İlk realist roman: Recaizade Mahmut Ekrem / Araba Sevdası

– İlk hamse yazarı: Ali Şir Nevai- İlk yerli roman: Şemsettin Sami / Taaşşuk-ı Talat ve Fıtnat

– İlk resmi Türkçe gazete: Takvim-i Vakayi

– İlk tezkire: Ali Şir Nevai /Mecalisün Nefais

– İlk antolojisi: Ziya paşa /Harabat

– İlk atasözleri kitabı: Şinasi /Durub-i Emsal-ı Osmaniye

– İlk tarihi roman: Namık Kemal / Cezmi , A. Mithat / Yeniçeri

– İlk özel gazete: Tercüman-ı Ahval / Şinasi ile Agah Efendi

– İlk pastoral şiir: A.Hamit Tarhan /Sahra

– Noktalama işaretlerini ilk kez kullanan ilk Türk gazeteci: Şinasi

– Aruzla ilk manzum tiyatro eseri yazan: A.Hamit /Eşber veya Sardanapal

– Heceyle yazılan ilk manzum tiyatro eseri: A.Hamit/Nesteren

– İlk bibliyografya: Keşfü’z Zünun /Katip Çelebi

– İlk hatıra kitabı: Babürşah /Babürname

– İlk mizah dergisi: Diyojen /Teodor Kasap

– İlk hikaye kitabı: A: Mithat /Letaif-i Rivayet

– İlk Türkçe yazılan ilk kitap: Kutadgu Bilig

– İlk mensur şiir örneklerini veren: Halit Ziya