Suudi Arabistan’da hilal göründü mü, yarın bayram mı

Bugün (Ramazan’ın 29. gecesi), Şevval hilali için İslam Ülkeleri gözlem çağrısında bulundu.
Dünyanın dört bir yanındaki Müslümanlar, Ramazan bayramının ilk gününün hangi gün olacağı konusunda meraklı.

Suudi Arabistan, Birleşik Arap Emirlikleri (BAE), Katar, Filistin, Irak, Yemen ve Kuveyt’te Ramazan Bayramı’nın ilk günü Cuma, Umman, İran, Fas ve Pakistan’da bayramın ilk günü cumartesi olarak belirlendi. Kutsal Ramazan ayının sona ermesi ile İslam aleminde Ramazan Bayramı’nın ilk günü belli oldu. Şevval hilalinin göründüğü Suudi Arabistan, Birleşik Arap Emirlikleri (BAE), Katar, Filistin, Irak, Yemen ve Kuveyt’te Ramazan Bayramı’n ilk günün yarın olduğu açıklandı. Şevval hilalinin görünmediği Umman, İran, Fas ve Pakistan’da ise bayramın ilk gününün cumartesi olduğu duyuruldu.

Hilal ile ilgili olarak Hz. Peygamber (s.a.v)'den bize intikal etmiş hadisler bir hayli çoktur.

Ebu Hureyre (r.a), Peygamber Efendimiz (s.a.v)'in şöyle buyurduğunu söyler: "Ramazan orucunuzu hilali gördüğünüzde tutun. Hilali gördüğünüzde açın. Şayet hava kapalı olursa (ay'ın tespitine engel olursa) otuza tamamlayınız" (Buhari, Savm, II; Müslim, Siyam, 19, H. No: 1081; Nesâî, Siyam, 9; Darimi, Sivam, 2; Ahmed b. Hanbel, II, 422).

Bu hadis ilk bakışta hilali çıplak gözle görmedikçe oruca başlanmayacağı ve bayram edilmeyeceği fikrini uyandırmaktadır. Konu ile ilgili diğer rivayetler değerlendirildiğinde, bu hadislerin amacının günün şartları içinde en uygun uygulamanın öğretilmesi olduğu anlaşılmaktadır. Nitekim bir rivayette Hz. Peygamber (s.a.s.), “Biz ümmî bir toplumuz; hesap ve okuma yazma bilmeyiz. Şunu biliriz ki ay, ya 29 ya 30 gündür.” (Buhârî, Savm, 13; Müslim, Sıyâm, 15; Ebû Dâvûd, Savm, 4) buyurarak, kamerî aybaşlarının belirlenmesinde hesap yöntemine de başvurulabileceğine işaret etmiş olmaktadır.

Çıplak gözle görülsün ya da görülemesin, ay mutat hareketlerine devam etmektedir. Kur’an-ı Kerim’de güneş ve ayın bir hesaba göre hareket ettiği (Rahmân, 55/5), bunların, diğer fonksiyonlarının yanında aynı zamanda birer hesap ölçüsü kılındığı (En›âm, 6/96), yılların sayısını ve hesabı bilmemiz için aya menziller tayin edildiği (Yûnus, 10/5), gökler ve yer yaratıldığı zaman on iki ay meydana gelecek şekilde bir nizam konduğu (Tevbe, 9/36), ayın yeryüzünden hilal şeklinde başlayıp kademe kademe farklı şekillerde görülmesinin insanlar ve hac için vakit ölçüleri olduğu (Bakara, 2/189) ifade edilmektedir.

1) Abdullah ibni Ömer (Radiyallahu Anhuma) şöyle dedi:
“Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem):
‘Ramazan hilalini gördüğünüz vakit oruca başlayın, Şevval hilalini gördüğünüz vakit de iftar edip bayram edin. Eğer size hava bulutlu olup kapalı kalırsa Ramazan hilalini otuza takdir edin’ buyurdu.”
(Buhari 1773, Müslim 1080/8, Nesei 2119, İbni Mace 1654, İbni Hibban 3441, İbni Huzeyme 1905, Darekutni 2/161, Begavi 1713, Beyhaki 3/204, Tayalisi 1810, Ahmed 2/145, Albânî İrva 4/10)

2) Ebu Hureyre (Radiyallahu Anh) şöyle dedi:
“Nebi (Sallallahu Aleyhi ve Sellem):
‘Hilali gördüğünüz vakit, oruç tutunuz; hilali gördüğünüz vakit, iftar ediniz. Eğer hilal, hava kapalılığı sebebiyle gizlenirse, Şaban ayının sayısını otuza ikmal ediniz’ buyurdu.”
(Buhari 1779, Müslim 1081/19, Nesei 2118, Darimi 2/3, Darekutni 2/160, Beyhaki 4/205, 206, Tayalisi 3481, Tabarani 1/60, İbnu’l-Carud 376, Ahmed 2/415, 430, Albânî İrva 902)