Sıfatlarda pekiştirme nedir

Anlatımı çekici hâle getirmek, sıfatların anlamlarını güçlendirmek, kuvvetlendirmek amacıyla sıfatlarda pekiştirme yapılır. Bu tür sıfatlara pekiştirilmiş sıfat denir. Sıfatlarda pekiştirme çeşitli yollarla yapılır.

1. Bir sıfatın ilk iki sesine “m, p, r, s” ünsüzlerinden biri eklenip, oluşan hecenin o sıfatın başına getirilmesiyle oluşur. Ünlüyle başlayan sıfatlarda ilk ünlüye “m, p, r, s” ünsüzlerinden biri eklenir: beyaz>bembeyaz, temiz>tertemiz…

Uyarı: Bazı pekiştirme sıfatları bu kurala uymaz: sapasağlam, yapayalnız, çırılçıplak, çepeçevre…

2. Tekrar yoluyla da anlam kuvvetlendirilebilir. Tekrar edilen kelimeler arasına “mi” soru eki de konabilir: yüce yüce dağlar, büyük büyük evler, yalan yanlış haberler, güzel mi güzel manzara…

Çözümlü örnek soru

Aşağıdakilerin hangisinde pekiştirilmiş sıfat yanlış yapılandırılmıştır?
A) Tatlı mı tatlı bir gülüşü vardı.
B) Bu aralar yapyalnız bir adam oldu.
C) Saatler sonra eğri büğrü bir yola çıktık.
D) Koca koca adamlar pamuk şekeri yiyordu.
Çözüm: B seçeneğinde kullanılan “yapyalnız” pekiştirilmiş sıfatı “yapayalnız” şeklinde yapılandırılmalıydı. Cevap: B

Pekiştirme cümlesi, anlatımı kuvvetlendirme, anlamı derinleştirme amacıyla ikilemelerden ve özel pekiştirme yapısındaki kelimelerden istifade edilerek kurulan cümlelerdir. Pekiştirme cümlesi, pekiştirme kelimesiyle bağlantılı olarak anlatımı ve aktarımı kuvvetlendirmek, güçlendirmek, kolaylaştırmak, sağlamlaştırmak amacıyla kurulur.

Pekiştirme cümlesi örnekleri şu şekildedir:

• Bembeyaz bir elbise giymişti.
• Avuç avuç para saydığını gördük.
• Buram buram gül kokuyordu.
• Sapsarı bir yüzü vardı.
• Koyu yeşil elbisesi için saçlarını da yemyeşil yapmıştı.
• Güzel mi güzel bir ev aldık.
• Onun arabası var, şoförü de var özel mi özeldir.
• Onun arabası, bastı mı gaza, gider mi giderdir.
• Pespembe hayalleri olan birinin hayalleri suya düştü.
• Islak ıslak bakan birine hayatta dayanamam hemen yardım ederim.
• Perdeler bembeyaz olmuştu.
• Yaptığı işten avuç avuç para kazandı.
• Yeni aldığı parfüm üzerinde buram buram kokuyordu.
• Hastalığı sebebiyle yüzü sapsarı kesilmişti.
• Yemyeşil kırlar içerisinde saatlerce koştum.
• Güzel mi güzel bir telefon almıştı kendine.
• Bu yemekten sonra kendimi özel mi özel hissettim.
• Ona pespembe bir gül koparıp verdim.
• Ayakkabılarını sımsıkı bağladım.
• Dopdolu bir gün geçirdik.