11. Sınıf Tarih Ders Kitabı Sayfa 233-234-235-236-237 Cevapları Dersdestek Yayınları

5. Ünite Değerlendirme Soruları ve Cevapları

Sayfa 233 Cevapları

A. Kavramların Açıklamaları

1. Rüsum-u Sitte İdaresi: Osmanlı Devleti’nin dış borçlarını ödemek için belirli vergi gelirlerini yabancı devletlerin yönetimine bıraktığı mali kurumdur.
2. Karaborsa: Piyasada mal arzının azalması veya yasaklanması nedeniyle ürünlerin fahiş fiyatlarla yasa dışı satılmasıdır.
3. Moratoryum: Bir devletin mali yükümlülüklerini yerine getiremeyeceğini ilan ederek borç ödemelerini askıya almasıdır.
4. Yed-i Vahid Sistemi: Osmanlı’da belirli mal veya ürünlerin tek bir kişi veya kurumun tekelinde olduğu ekonomik sistemdir.

B. Boşluk Doldurma Soruları

1. Osmanlı Devleti, XIX. yüzyılda esham-ı cedide adıyla iç borçlanma senetleri çıkarmıştır.
2. Fransız düşünür Montaigne, kamuoyu kavramını "halkın görüşü" olarak tanımlamıştır.
3. Osmanlı Devleti, XIX. yüzyılda salgın hastalıkların yayılmasını önlemek için karantina uygulaması yapmıştır.
4. Kırım ve Kafkasya’daki Müslümanlar, Koca Bozgun denilen 93 Harbi sonrasında Anadolu’ya göç etmiştir.
5. Osmanlı Devleti, yerli üreticinin rekabet gücünü artırmak için 1860’ta Islah-ı Sanayi Komisyonu adıyla bir kurul oluşturmuştur.
6. Osmanlı Devleti’nin Galata bankerlerine olan borçlarını ödemek için 1879'da Rüsum-u Sitte İdaresi kurulmuştur.

Sayfa 234 Cevapları

C. Doğru-Yanlış Soruları

1. (Y) Osmanlı Devleti’nin geleneksel ekonomi anlayışında temel amaç kârlılıktır.
2. (Y) Osmanlı Devleti’nin sanayileşme sürecinde demir-çelik sektörü öne çıkmıştır.
3. (D) Balta Limanı Antlaşması sonrası Osmanlı’da dokuma tezgâhlarının sayısı azalmıştır.
4. (D) Osmanlı Devleti, iç piyasadaki mal arzını artırmak için ihracatı kısıtlamıştır.
5. (D) İttihat ve Terakki yönetimi, ekonomi alanında millî burjuvaziyi oluşturmaya çalışmıştır.
6. (Y) Tarımda makineleşme arttıkça toprakla uğraşan nüfus da artmıştır.
7. (D) Osmanlı’nın son döneminde yaşanan göç hareketleri Millî Mücadele’yi olumlu etkilemiştir.

Ç. Açık Uçlu Sorular

1. Osmanlı Devleti neden 1876 yılında moratoryum ilan etmek zorunda kaldı?

• Osmanlı Devleti, savaşlar ve gereksiz harcamalar nedeniyle bütçe açıkları vermiştir.
• Alınan dış borçların büyük bölümü, önceki borçları kapatmaya harcandığı için ekonomik kriz yaşanmıştır.
• Gelirlerin büyük bir kısmı borç ödemelerine ayrıldığından devlet, moratoryum ilan etmek zorunda kalmıştır.

2. Coğrafi Keşifler ve köle ticareti arasındaki ilişki nedir?

• Avrupa’nın Amerika ve Afrika’yı keşfetmesiyle birlikte köle ticareti yaygınlaşmıştır.
• Afrika’dan zorla götürülen milyonlarca insan, Amerika’daki tarlalarda ve madenlerde çalıştırılmıştır.
• Bu süreç, Avrupa ekonomisini güçlendirmiş ve sömürgecilik faaliyetlerini artırmıştır.

3. Osmanlı Devleti’nin Balta Limanı Antlaşması’nı imzalamasının siyasi nedeni nedir?

• Osmanlı, Mısır Valisi Kavalalı Mehmet Ali Paşa’ya karşı İngiltere’nin desteğini almak istemiştir.
• Bu nedenle 1838’de İngiltere ile Balta Limanı Antlaşması imzalanmıştır.
• Antlaşma, İngiliz tüccarlara ekonomik ayrıcalıklar sağlarken Osmanlı yerli üreticisini zor durumda bırakmıştır.

4. Atölye tipi üretim yapan zanaatkâr ile fabrika işçisi arasındaki farklar nelerdir?

• Zanaatkârlar bireysel üretim yaparken fabrika işçileri makinelerle çalışır.
• Zanaatkârlar bağımsızken fabrika işçileri belirli bir ücret karşılığında çalışır.
• Fabrika üretimi, seri üretime olanak sağlarken atölye üretimi daha sınırlıdır.

5. Sanayi Devrimi öncesinde Osmanlı ekonomisinin dayandığı temel ilkeler nelerdi?

• Tarıma dayalı bir ekonomi anlayışı hâkimdi.
• Lonca sistemi ile esnaf ve zanaatkârlar üretimi kontrol ediyordu.
• Devlet, ekonomiyi doğrudan denetleyerek fiyatları belirliyordu.
• Dış ticaret, kapitülasyonlar nedeniyle yabancıların lehine gelişmişti.

Sayfa 235-237 Çoktan Seçmeli Soruların Cevapları

1. Osmanlı Devleti’nin nüfus hareketleriyle ilişkili gelişmeler hangileridir? → B) Yalnız II
2. Osmanlı, Coğrafi Keşiflerden nasıl etkilendi? → C) Yelkenli ticaret gemilerinin yaygınlaşması
3. Osmanlı’da göç hareketleri hangi alanları etkiledi? → B) II, III ve IV
4. Kamuoyu oluşumuna katkı sağlayan gelişmeler? → D) I, II ve III
5. Osmanlı’nın Tanzimat Dönemi'nde üretimi artırmak için kurduğu kurum? → E) Islah-ı Sanayi
6. Osmanlı Devleti’nin moratoryum ilan etme nedenleri? → A) Girdiği savaşlardan yenik çıkmıştır.
7. Osmanlı'nın sanayileşmede başarısız olmasının nedeni? → D) Kapitülasyonlar nedeniyle gümrük vergilerinin düşürülmesi
8. Ziya Gökalp’in sözleriyle ilgili Osmanlı politikası? → B) Yabancı ülkelere vergi muafiyetlerinin kaldırılması
9. Balta Limanı Antlaşması sonrası yaşanan ekonomik sonuçlar? → D) I ve III
10. Tanzimat sonrası Osmanlı’da modernleşme hangi yollarla ilerlemiştir? → C) II ve III
11. Ekonomik kalkınma için alınan kararlar hangi döneme aittir? → E) İttihat ve Terakki Dönemi