Osmanlı Devletinde Ramazan ayında dini konularda padişahı bilgilendirmeye yönelik ders sunumlarına ne ad verilirdi?

Kim Milyoner Olmak İster 16 Kasım Yarışma Sorusu; bu soru 25 Kasımda tekrarı yayınlandı.

Soru : Osmanlı Devletinde Ramazan ayında dini konularda padişahı bilgilendirmeye yönelik ders sunumlarına ne ad verilirdi?

A. Niyet dersleri

B. Sabır dersleri

C. Lütuf dersleri

D. Huzur dersleri

Doğru Cevap:  Huzur dersleri

Yarışmacı 125.000 TL'lik soruda cevap vermedi ve çekildi 60.000 TL kazandı. Soruya verdiği cevap doğru idi.

Ramazan ayının ilk gününden başlamak üzere ve toplam sekiz derste sona ermek üzere sarayda padişahın huzurunda "mukarrir" adı verilen zamanın tanınmış âlimleri tarafından verilen derslerin adıdır. Bunlara "Huzur-ı Hümayun Dersleri" de denirdi. Tümüyle tefsirden oluşan bu derslerin kökeninin Osman Gaziye kadar uzandığı ve Osmanlı Devletinin yıkılışına kadar sürdürüldüğü görülmektedir. Dersler saray salonlarından birinde öğle ile ikindi arasında gerçekleştirilirdi. Huzur dersleri son dönemlerde sekiz dersten oluşuyordu ve Ramazanın ilk on gününde tamamlanıyordu. Her ders bir mukarrir ve on beş muhataptan oluşurdu. Dersler genellikle iki saat kadar sürerdi. Mukarrirlerin cüppeleri siyah, muhatapların mavi renkte olurdu. Mukarrir dersini bitirdikten sonra muhataplardan rütbesi en yüksek olandan başlamak üzere kendisine sorular sorulurdu. Bu sorular, konuşulan konuya ilişkin olur ve mukarriri zor duruma düşürecek cinsten, konu dışı sorular olmazdı. Daha sonra mukarririn duâsıyla derslere son verilirdi. Dersler bittikten sonra mukarrirlere bir miktar atiyye (hediye, bahşiş) ile birer bohça verilirdi. Bohçalar mukarrirlerin rütbelerine göre olmayıp, herkese aynı ölçüde verilirdi. Muhataplara ise yalnızca bir miktar atiyye verilirdi. Huzur dersleri padişah huzurunda yapılması sebebiyle "huzur" adını almıştır. Fakat aynı zamanda ikinci anlamı da huzur vermesidir.

Mehmet Zeki Pakalın
(Osmanlı Tarih ve Terimleri Sözlüğü,
Cilt I, sayfa 708-709.)