Nötr bir atom elektron vererek katyon oluşturduğunda ve elektron alarak anyon oluşturduğunda iyon hacmi nasıl değişir

Periyodik tablo üzerinde bulunan atomların hacmi yani atom çapı birbirinden farklıdır. Atom çapı bazı kriterlere göre artış veya azalış gösterebilir. Tablo üzerinden atom çapı şunlara göre değerlendirilir:

• Periyot sayısı fazla olan elementin atom çapı daha büyüktür. (Periyodik tablo üzerinde yukarıdan aşağı doğru gidildikçe periyot sayısı arttığından atom çapı da büyür.)
• Atom hacmi ile grup numarası arasında ters bir oran vardır. Grup sayısı arttıkça atomun sahip olduğu çap küçülmektedir. Bunun en önemli nedeni ise yörünge sayısı sabit olmasına rağmen çekirdekte bulunan proton sayısının artmasıdır. (Periyodik cetvelde soldan sağa doğru gidildikçe grup numarası arttığından atom çapı küçülür.)
• Bir iyon ya da atom dışarıdan elektron aldığında çapı büyürken elektron verdiğinde ise çapı aynı oranda azalır.

Nötr halde bulunan bir atom elektron alışverişi yaparak iyon haline gelir. Elektron alarak negatif yük ile yüklenen iyonlara anyon, elektron vererek pozitif hale gelen atomlara katyon adı verilir. İyonlaşma sırasında çekirdekte bulunan proton ve nötronlar sabit hale kalırken yörüngede serbest halde bulunan elektronlar hareket ederek, yer değiştirir. Aynı elementin atom ve iyon halinin proton sayısı aynı kalırken yalnızca elektron sayısı değişiklik gösterir. Çekirdekte yer alan taneciklerin sayısı değişmediğinden kütle numarası da sabit kalır.

Bir atom elektron aldığında atom çapı artarken elektron verdiğinde ise atom çapı azalır. Çekirdek tarafından yörüngelere uygulanan kuvvet sabit kaldığından elektron sayısı arttığında çekme kuvveti dış yörüngede kalan elektronlar tarafından daha az hissedilir. Bu da atom çapının artmasına sebep olur. Elektron verdiğinde ise elektronlara daha fazla çekim kuvveti uygulanacağından atom çapı azalır.