Liderlik Tarzları

Günümüzde artık yöneticilik ve liderliğin farkları konuşulmakta. Yönetici kimdir diye araştırdığımızda “Ortak amaçlar için tanımlanmış işlerin, başkaları tarafından en etkin biçimde yapılmasını sağlayan, takip eden ve kontrol eden kişidir. Bu görevini yerine getirebilmek için gerekirse sıkı disiplin uygular.” şeklinde bir tanımla karşılaşıyoruz. Bu tanımdan da anlaşılacağı üzere yöneticiler inisiyatiflerini genelde otorite kurmak için kullanmaktadırlar. Bu durum da yöneticileri itici yapmaktadır.

Durumun farkına varılması ile gelişen işletmelerde yöneticilerin yerini liderler almaktadır. Lider genel anlamda bir grubu istenilen örgüt ya da grup amaçlarına ulaşabilmesi için etkileyen kişidir. Yöneticinin aksine lider sürecin içinde aktif rol alır ve çalışanlarıyla hareket eder. İnsanların birbirinden ayrılması ve özel olmasını sağlayan kişilik özellikleri farklı liderlik tarzlarının da oluşmasını sağlar.

1.Toplam Kalite Liderlik: Kurumda kalitenin iyileştirilmesi için sürekli çaba gösteren ve Toplam Kalite felsefesini benimsemiş bir liderlik anlayışı. Kalite taviz verilemeyecek bir ilkedir ve sürekli daha iyiye giden sonsuz bir yolculuktur. Japonların “kaizen” (sürekli geliştirme, iyileştirme) tekniğini kullanan; kurumda en üstten en alta kadar herkesin yaptığı işin önemine inanması, en iyisini özenle yapmaya çalışması ve sıfır hata hedefini yakalaması için uğraşan liderlik anlayışı.

2. Hizmetkar Liderlik: Grup üyeleriyle iyi ilişkiler kuran, herkesin anlaşılması ve tatmin edilmesi için empati kuran, takım elemanlarının ihtiyaçlarını karşılayarak onları motive eden liderlik anlayışı. “Önce insan” felsefesiyle “hizmet odaklılık” felsefesini birleştiren, kişiselleştirilmiş hizmet ve birebir iletişim yoluyla kalp kazanmayı hedefleyen liderlik tarzı. Herkese özel ilgi gösterme, kutlama, hediye alma, yakınlık atmosferi oluşturma, kişisel problemleri çözme, koçluk yapma bu tarzın vazgeçilmezleridir.

3. Vizyoner Liderlik: Yeniyi ve değişimi memnuniyetle kabul eden radikal değişimin ajanı gibi davranan, orijinal iş fikirleri ve düşünme modelleri oluşturmasına öncülük eder. Mevcut sistemi, kuralları ve statükoyu sorgulamayı, entelektüel uyarım yoluyla ilham vermeyi esas alan liderlik anlayışı. Bu anlayışta gelecekle ilgili bakış açısı ve yenilikçilik ile projeler başlatma teşvik edilir. Vizyoner Liderliğin iki boyutu; stratejik değişimi üstlenmek ve proaktif vizyon oluşturmaktır.

4. Karizmatik Liderlik: Değişime, inisiyatif almaya, girişimciliğe, aksiyona, sonuç odaklılığa, kendine güvene, güçlü etkiye dayalı liderlik anlayışı. Karizma, göreceli ve kontekse bağlı bir kavramdır ve lideri takip edenlerin psikolojik haritasında liderin sahip olduğu saygın konumu, çekiciliği, bir arada tutma ve etkileme gücünü ifade eder.

5. Sorgulayıcı Liderlik: Riskleri görmeye, risk analizine, sıkı kontrollere, güç dengelerine, ayrıntılı planlamaya, yapılandırmaya, yoğun bilgi akışına, otoriteye ve istihbarata dayalı klasik yönetim ilkelerini vurgulayan liderlik tarzı. Sorgulayıcı Liderlik, özellikle kriz dönemlerinde kullanılması gerekli olan bir yöntemler bütünüdür.

6. Etkin Liderlik: Başarıya ve doğru hedeflere kilitlenen, takımı bu hedef doğrultusunda motive eden ve harekete geçiren, pratik ve hızlı yöntemleri tercih eden, işe yoğunlaşan, sonuç odaklı liderlik anlayışı. Kısa dönemli verimlilik hedefleri (efficiency) ile uzun dönemli stratejik hedefleri (effectiveness) dengeleyen bir tarzdır. Çok çalışma, model olma, kişisel gelişim, profesyonel görünüm, rekabetçilik, yüksek motivasyon, esneklik, deneme yanılma, inisiyatif alma bu liderlik stilinin yapı taşlarını oluşturuyor.

7. Katılımcı Liderlik: Herkese söz hakkı vermeyi, farklılıklara saygı duyarak bunları zenginliğe dönüştürmeyi, aktif ve koşulsuz dinlemeyi, konsensus ile karar vermeyi esas alan liderlik anlayışı. Katılımcı Liderlik anlayışında ikna yöntemi ve diplomasi yoğun olarak kullanılır; alınan kararda tüm partilerin ve paydaşların memnun edilmesi için uğraşılır.

8. Yaratıcı Liderlik: İş yaşamında tasarımcı bakış açısını, farklılığı, sıra dışı yaklaşımları, anlam yönetimini, estetik duyarlılığı, sezgisel karar vermeyi, kurum kimliğini vurgulayan özgün liderlik anlayışı. Yaratıcılık sürecinde yer alan paradigmanın dışına çıkabilmek, gizli varsayımların farkına varmak, serbest duygusal çağrışımlar, derin anlam yüklü ilhamlar gibi esaslar bu liderlik tarzında önemli yer tutar.

9. Uzman Liderlik: Veri toplamaya, gözlem gücüne, araştırmaya, bilgileri organize edip saklamaya, sonuçları yorumlamaya, planlamaya, data analizine, bilginin stratejik olarak kullanımına, teknik derinliğe, yüksek teknolojiye dayalı liderlik tarzı. Yeni ekonominin temel taşı olan bilgi yönetimini esas alan yönetim anlayışına sahiptirler. Veriler ve rakamlarla hareket etmeyi severler.

Bireylerin, özellikle yöneticilik ve liderlik pozisyonunda yer alan veya alacak bireylerin, kendi kişilik özelliklerini ve liderlik tarzlarını bilerek buna uygun gelişimlerini takip etmeleri yaptıkları işlerde kalite ve verimi artıracaktır.