Kurban ibadetinin dinimizdeki yeri ve çeşitleri

Sosyal hayatta ve fıkıh dilinde kurban denildiğinde, kurban bayramında ibadet olarak kesilen kurban anlaşılır. Bu kurbanın fıkıh kültüründeki adı “udhiyye”dir. Udhiyye, belli hayvanların kurban bayramı günlerinde, dinen belirlenmiş usullerle Allah’a ibadet niyetiyle kesilmesidir. Kurban kesmek için gerekli şartları üzerinde taşıyan kimse, bayram günlerinde bu kurbanı kesmekle yükümlüdür. Dinimizde bu kurbandan ayrı olarak, yine ibadet niyetiyle kesilen başka kurban çeşitleri de vardır. Bu kurban çeşitleri şunlardır.

Kurban Kesmenin Hükmü

Hanefî mezhebinde ağırlıklı görüşe ve bazı müçtehit imamlara göre vacip, fakihlerin çoğunluğuna göre müekked sünnettir. Hanefîler, Kur’an’da Hz. Peygambere hitaben, “Rabbin için namaz kıl, kurban kes” buyrulmasının ümmeti de kapsadığı ve gereklilik bildirdiği görüşündedir. Ayrıca Hz. Peygamberin birçok hadisinde hali vakti yerinde olanların kurban kesmesi emredilmiş veya tavsiye edilmiş, hatta, “Kim imkânı olduğu halde kurban kesmezse bizim mescidimize yaklaşmasın”, “Ey insanlar, her sene, her ev halkına kurban kesmek vâciptir” gibi ifadelerle bu gereklilik önemle vurgulanmıştır. Öte yandan kurban kesmeyi Hz. Peygamber hiç terk etmemiştir. Bu ve benzeri delillerden hareket eden fakihler gerekli şartları taşıyanların kurban bayramında kurban kesmesini vacip görürler.

Kurban Çeşitleri

Kurban, sadece kurban bayramında kesilmez. Birçok farklı kurban çeşitleri vardır. Bunlar: 

1. Kurban bayramında kesilen kurban, 
2. Adak kurbanı, 
3. Akîka kurbanı, 
4. Kıran ve temettü haccı yapanların kestikleri ve hedy adı verilen kurban,
5. Hacda yasakların ihlâli halinde gereken ceza ve kefaret kurbanı.