Kur’an-ı Kerim’de yer alan hükümlerin anlaşılmasında sünnetin rolü nedir

Kuran’ı Kerim’de yer alan hükümlerin anlaşılmasından sünnetin önemli bir rolü vardır. Bu nedenle peygamber efendimizi sadece Kuran’ı bizlere ulaştıran bir postacı olarak görmemek gerekir.

Sünnet, Kuran’ın açıklayıcısıdır. Hz. Peygamber ayetlerin ifade ettiği manayı sözleri ile açıklamış, fiilleri ile de hükümlerin nasıl uygulanacağını göstermiştir. Örneğin; Kur’an, namaz kılmanın farz olduğunu bildirmiş, ancak namazın nasıl kılınacağını, hangi vakitlerde kaç rekat kılınacağını açıklamamıştır. Hz. Peygamber, “Beni nasıl namaz kılarken görüyorsanız, siz de öylece namaz kılınız.” buyurarak namaz emrinin ne şekilde yerine getirileceğini öğretmiştir.

Sözlükte ‘izlenen yol, yöntem, örnek alınan uygulama, örf ve gelenek’ mânâlarındaki sünnet; fıkıh, fıkıh usûlü, hadis ve kelâm ilimlerinde farklılıklar göstermekle berâber bunların hepsi Resûl-i Ekrem’le (sav) ilişkili olma veya onun yolunu izleme noktasında birleşirler. Sünneti terim olarak, ‘Hz. Peygamber’in (sav) söz, fiil ve onaylarının ortak adı, şer‘î delillerin ikincisi’ olarak tanımlamamız mümkündür. Hz. Peygamber (sav) İslâm’ı insanlara anlatan ve onu nasıl yaşamaları gerektiğini öğreten bir rehberdir. Tebliğ vazîfesini yerine getirirken tebliğ ettiği hakîkatleri bizzat kendisi de fiilî olarak hayâtında sergilemiş, insanlara bu ilâhî hakîkatlerin nasıl yerine getirilmesi gerektiğini göstermiştir.

Kur’ân’ın anlaşılmasında, Efendimiz (sav) son derece önemli bir konuma sâhiptir. Rabbimizin Kur’ân’daki mesajına tercümanlık yapmasıyla, İslâm’ın ne demek olduğunu bize anlatmasıyla açmış olduğu o hidâyet yolu, sünnet olarak tezâhür etmektedir. Dolayısıyla Kur’ân-ı Hakîm’i anlamak ve yaşamsal boyuta aktarmak Sünneti anlamaktan geçmektedir. Kur’ân ve Sünneti birbirinden ayırmak ya da birbirinden bağımsız olarak ele almak; hakîkat ile hayâtı, ruh ile bedeni birbirinden ayırmak gibi olacaktır. Sünnetin, İlâhî mesajı yaşam alanına bağlayan ana damar olduğu ise muhakkaktır. O damarın kesilmesi ya ilâhî mesajın anlaşılmamasına ya da ilâhî mesajı insanların kendi kafalarına göre yorumlayıp yeni dinler ortaya çıkarmalarına sebebiyet verebilir. Sünnetin önemine dikkat çekmesi açısından Kur’ân-ı Hakîm’de; "Allah sana Kitap ve hikmet indirmiş, sana bilmediğini öğretmiştir. Allâh’ın sana olan nimeti ne büyüktür." âyet-i kerimesindeki ‘hikmet’ kavramıyla sünnetin kastedildiği müfessirlerimiz tarafından dile getirilmiştir.