Okuduğunu anlamanın somut göstergesi özet çıkarabilmektir. Özetleme, bir bakıma metni kısaltma işlemidir. Ancak bu kısaltma metindeki temel hedefi, ana düşünceyi ve önemli bilgileri içerecek şekilde olmalıdır. Özetleme, öğrencinin ne öğrendiğini düşünmesine, mantıksal ve anlaşılabilir tarzda yazmasına ve kendi kelimeleriyle ne öğrendiğini açıklamasına yardım eder.
Okuduğunuz metnin veya kitabın iyi bir özetini çıkarmak, kuşkusuz bazı şeylere dikkat etmenizle mümkündür. Özet çıkarma, her ne kadar ilkokul öğrencilerine bile verilen bir ödev / görev olsa da, aslında beynin analiz ve sentez yeteneğini kullanmayı gerektiren önemli bir iştir. Bunun için özet çıkarmada sorun yaşayan veya daha iyi bir özet çıkarmak için tavsiyelere ihtiyacı olan arkadaşlarımıza böyle bir yazı hazırlama ihtiyacı duyduk.
Özet kelimesi, “Bir yazı veya sözün anlamını daha kısa ve özlü biçimde veren yazı veya söz, hülasa, fezleke, ekspoze” şeklinde tanımlanır. Bu kelimenin etimolojik yapısına bakacak olursak, “öz” kelimesinden geldiğini söyleyebiliriz. Yani özlü yazı, yazının en öz hâli biçiminde düşünebiliriz. Bunun için özetler kısa, anlaşılır ve özlü olmalıdır. 150 sayfalık bir romanı, bazen bir paragrafta bazen ise üç sayfada özetlenmeniz istenebilir. Böyle bir durumda, özeti ana hatlarıyla özetlemek marifet gerektirdiği kadar, bazı ilkelere dikkat edildiği sürece hiç de zor değildir.