Kayseri yüz ölçümü, iklimi, yeryüzü şekilleri ve ekonomisi

Kayseri
Nüfusu : 1.441.523 (2022)
Yüz ölçümü : 6.970 km²
İklimi : Kayseri ilinde kışları soğuk ve kar yağışlı, yazları ise sıcak ve kurak karasal nitelikli Orta Anadolu iklimi egemendir.
Yeryüzü şekilleri : Orta Anadolu’nun yukarı Kızılırmak bölümünde yer alan Kayseri il toprakları, Kuzeydoğu güneybatı doğrultulu kırıklı-kıvrımlı yapıda ve birbirine koşut üç dağ sırası ile bunların arasındaki platolar ve çöküntü havzalarıyla biçimlenmiştir.
Ekonomisi : Kayseri ili, elverişli ulaşım ve enerji olanaklarının yanı sıra zengin yeraltı kaynaklarıyla birlikte önemli ölçüde gelişmiş sanayisi ile önde gelen iller arasında yer almaktadır. Halkın önemli bir bölümü geçimini tarımdan sağlar. Kayseri’de hayvancılığa bağlı olarak yapılan pastırma üretimi önemlidir.

Kayseri konumu nedir

Kayseri ili 370 45’ ve 380 18’ kuzey enlemleri ve 340 56’ ve 360 59’ doğu boylamları arasında yer almaktadır. Ankara’ya karayoluyla 316 km uzaklıktadır. İl alanı Kuzeybatı ve Kuzeyden Yozgat’ın Çayıralan ve Boğazlıyan; kuzey ve kuzeydoğudan Sivas’ın Gemerek, Şarkışla, Kangal ve Gürün; doğudan Kahramanmaraş’ın Afşin ve Göksun; güneyden Adana’nın Tufanbeyli, Saimbeyli, Feke ve Karaisalı; güneybatıdan Niğde’nin Merkez ve Çamardı; batıdan ise Nevşehir’in Derinkuyu, Ürgüp ve Avanos ilçeleriyle çevrilidir. Kayseri ili 16.917 km²’lik yüzölçümü ile ülke topraklarının %2.2’lik bir bölümünü kaplamaktadır. İl yüzölçümünün yaklaşık %40'ını tarım arazisi oluşturmaktadır. En düşük arazi oranı ise orman ve fundalık alandır. Ortalama yüksekliği 1054 metredir. Merkez ilçe ile birlikte 16 ilçesi bulunmaktadır. Bu ilçeler; İl merkezinde Kocasinan ve Melikgazi ilçeleri, Akkışla, Bünyan, Develi, Felahiye, Hacılar, İncesu, Özvatan, Pınarbaşı, Talas, Sarıoğlan, Sarız, Tomarza, Yahyalı, Yeşilhisar’dır.

Kayseri dağları

İl alanını engebelendiren dağlar üç sıra halindedir. Bunlardan ikisi yer kabuğu hareketleriyle kırılma ve kıvrılmalara uğrayarak yükselmiş dağlardır. Diğer grup ise Orta Torosların Orta Anadolu’ya kıvrılan bölümünün uzantılarıdır. Bu sıradağlar üzerinde Akkışla ilçesinde Hınzır Dağı (2.500 m.), Pınarbaşı ilçesinde Dumanlı (3.024 m.) ve Bey Dağı (2.054 m), Sarız ilçesinde de Binboğa (2.856 m.), Tahtalı (2.100 m.), Soğanlı (2.100m.) ve Rostan (2.100 m.) dağları bulunmaktadır. Diğer önemli dağlar İncesu sınırı içinde Aladağ ve Hodul dağları, Bünyan sınırı içinde Koramaz, Aygörmez ve Kızılviran dağları, Develi sınırı içinde Bakır Dağı ile Merkez ve Develi’deki 3917 m yüksekliği ilin en yüksek dağı olan Erciyes’tir.

Kayseri vadileri

Kızılırmak vadisi : İl sınırlarına Ebülbayır Köyünün güneydoğusunda gire Kızılırmak vadisi, özellikle Küpeli’nin güneyinden başlayarak oldukça dar ve derin bir boğaz oluşturur. Vadi, Obruk Köyüne kadar bu durumunu korur. Obruk’un kuzeyinde biraz genişleyen Kızılırmak vadisi, Mollahacı Köyü yakınında yine dar ve derin bir boğaz biçimini alır. Tabanı, Kuşçu Kasabası’ndan sonra genişleyen vadinin il içindeki uzantısı, Bahçeköy’ün güneybatısında sona erer.
Zamantı vadisi: Uzunyayla’dan doğan Zamantı Irmağı’nın oluşturduğu bu vadi, özellikle Pınarbaşı ilçesi’nden başlayarak derin bir boğaz biçimini alır. Kuzeydoğu-güneybatı doğrultusunda uzanan Zamantı Vadisi’nin tabanı Sıradan Köyü yakınlarında genişler ve il sınırlarını terkedene kadar bu biçimde sürer.
Bu sayılan vadilerin dışında Sarmısaklı suyu ve diğer küçük derelerin oluşturduğu vadiler de vardır. Bu küçük vadilerin tabanlarının birleşmesiyle yer yer tarım alanları oluşmaktadır.

Kayseri ovaları

Kayseri Ovası : İl topraklarının kuzeybatısında, Erciyes Dağı’nın kuzeyini kaplayan Kayseri Ovası, yaklaşık 890 km² ‘lik yüzölçümüyle, ilin ve Yukarı Kızılırmak bölgesinin en geniş ovalarından birini oluşturmaktadır. Kayseri Ovası’nın uzunluğu Erkilet yakınlarından doğuda Gömeç Köyü’ne kadar 40 kilometreyi bulur. Doğusunda Karahöyük ( Kültepe ) ve Engir Gölü sazlığı, batısında ise Karasazlık gibi geniş bölümleri kurutulmuş bataklıklar yer alan ovanın batı kesimi, Anbar ovası adıyla anılmaktadır. Kayseri Ovası’ndan geçen başlıca akarsu Sarmısaklı Çayı’dır. Ova yer altı suları bakımından da zengindir.
Develi Ovası : İl’in ve Erciyes Dağı’nın güneybatısında yer alan Develi Ovası yaklaşık 1000 km²’lik yüzölçümüyle, Kayseri’nin olduğu bibi Yukarı Kızılırmak bölgesinin de en geniş ovalarından biridir. Develi-Yeşilhisar ilçeleri arasında uzanan ovanın doğu-batı uzunluğu 30 kilometreyi bulur. Ovada, çevredeki dağlardan ( Erciyes Dağı’nın güneyi ve Toroslar’ın kuzey yamaçları ) inen akarsular ve kar sularının oluşturduğu taşkınlar sonucu ortaya çıkan Sultansazlığı, Kurbağa, Deve ve Yay Gölleri gibi bataklık ve gölcükler de vardır.

Kayseri platolar ve yaylaları

Kayseri İl alanının % 49 gibi önemli bir bölümü, plato biçimindaki yüksek düzlüklerle kaplıdır. Bu tür düzlüklerin bir bölümü Kayseri ve Develi Ovalarının çevresinde yer almıştır.
Uzunyayla ve Zamantı teknesi ise, akarsularla derin biçimde yarılmış ve bu durumlarıyla plato görünümü almış havzalardır. Bunlardan Uzunyayla, dağlarla çevrili ve yüksekliği 1500-1600 m. arasında değişen çok geniş bir havzadır. Üç ırmağın başlangıç yeri olan Uzunyayla, sularını Zamantı Irmağı yoluyla Seyhan’a, Tohma Çayı ile Fırat’a, kuzeydeki küçük derelerle de Kızılırmak’a gönderir. Uzunyayla özellikle Zamantı Irmağı’nın ilk kaynaklarını aldığı yer olması bakımından da önemlidir. Uzunyayla’da sınırlı olarak buğday ve arpa tarımı yapılmaktadır.

Kayseri akarsuları

Kızılırmak: Toplam uzunluğu 1182 km olup, Kayseri içerisindeki uzunluğu 128 km'dir.
Sarmısaklı Suyu: Kayseri ilinin önemli akarsularından biri de Sarmısaklı suyudur. Kaynağını Bünyan’ın doğusundan alan Sarmısaklı suyu, bir boğazdan geçtikten sonra Bünyan ilçe merkezi yakınlarında bol sulu bir dere halini alır ve akışını sürdürerek Kayseri ovasına iner. Sarmısaklı suyu daha sonra, Kayseri ovasının batı ucunda yer alan Boğazköy yakınlarında Kızılırmak’a dökülür. Uzunluğu yaklaşık 55 km. ve yıllık ortalama akımı 4988 m3/sn olan Sarmısaklı suyunun maksimum debisi 20.6m3/sn. dir.
Zamantı Irmağı: Kaynağını Kayseri’den alan en önemli akarsudur. Seyhan Irmağı’nın iki büyük kolundan biri olan ve il topraklarındaki uzunluğu 230 km. olan bu ırmak, Tomarza ve Yahyalı ilçesinin güneyinden geçerek il sınırı dışına çıkar. Irmağın en yüksek debisi 970 m3/sn, en düşük debisi 29 m3/sn dir.

Kayseri iklim ve bitki örtüsü

Kayseri iklimi:
Harita Referansı : - 38.79°K 35.50°D. Denizden yükseklik : 1052m Kayseri İç Anadolu bölgesinin en soğuk illerindendir. Kış ayları dondurucu soğuk, yaz ayları sıcak ve kuraktır. Yaz mevsimi kısa sürelidir. Kış ve yaz mevsimleri arasında sıcaklık farkı büyük olduğu gibi gece ve gündüz arasındaki sıcaklık farkı da büyüktür. Yazın 39.8 0C ‘ye kadar çıkabilen sıcaklıkların, kışın –32.50C’ye kadar düştüğü görülür. Kıta iklimi karakterinde olan Kayseri’de yağışlar kış, ilkbahar ve sonbahar aylarına rastlar. Son yirmi yılın yıllık 416 mm. yağış ortalamasının %22’si sonbahar, %36’sı ilkbahar %32’si kış ve %10’u da yaz mevsimlerinde görülür. Kış mevsimi uzun sürer ve yağışlar genellikle kar halindedir. En fazla yağış alan bölgeler sırasıyla II,III. alt bölge ve en az yağış alan I. alt bölgedir. Nisan ve Mayıs aylarında yağış maximum düzeye ulaşmaktadır. En düşük yağış ise Temmuz ayında düşmektedir. Eylül ayına kadar bu durum sürmekte Ekim-Kasım aylarında sonbahar yağışları düşmektedir.

Kayseri bitki örtüsü

Kayseri’ de bitki örtüsü olarak çoğunlukla bozkır bitki topluluğu hakimdir. İlin Tahtalı Dağları eteklerinde zengin karaçam ve göknar ormanları mevcuttur. İl Arazisinin Niteliklerine Göre Dağılımı Kayseri’nin toplam yüzölçümü 1.686.573 ha olup, bunun 670.584 ha ‘ ı tarım arazisi, 691.028 ha çayır mera arazisi, 135.817 ha orman arazisi ve 189.144 diğer araziler olarak dağılım göstermektedir. Kayseri’de çayır mera alanlarının oranı yüksek(%41), tarım arazisi oranı mer’a alanına yakın (%40), orman alanlarının oranı ise düşüktür (%8). Türkiye genelinde ise mera alanlarının oranı ile orman alanlarının oranı birbirine eşit olup %26 dır. Kayseri ilinde çayır mera ve tarım arazisi alanının fazlalığı hayvancılık ve tarım için bir potansiyel olmakta, ancak orman alanlarının azlığı yağış için kısıt teşkil etmekte ve erozyona neden olmaktadır. Kayseri ilinde çayır mera ve tarım arazisi alanının fazlalığı hayvancılık ve tarım için bir potansiyel olmakta, ancak orman alanlarının azlığı yağış için kısıt teşkil etmekte ve erozyona neden olmaktadır.

Kayseri toprak yapısı

İlde görülen iklim ve jeolojik yapı farklılıkları ile vejetasyondaki çeşitlilik değişik özelliklere sahip toprakların oluşumuna neden olmuştur. Kayseri’de I-IV. sınıf tarım arazileri 546.221 ha olup, genelde tarım bu araziler üzerinde yapılmaktadır. 1.136.101 ha’ dan fazla alanı olan V-VIII. sınıf arazilerde de işlemeli tarım yapıldığı görülmektedir. Ancak, bu araziler işlemeli tarıma uygun değildir. Tarım alanlarından sonra ikinci sırayı alan mer’a alanları ve orman alanları VII. sınıf araziler üzerinde yoğunlaşmaktadır. Kullanma kabiliyet sınıfları sekiz adet olup, toprak zarar ve sınırlandırmaları I. sınıftan VIII. sınıfa doğru giderek artmaktadır.