Kauçuk hangisinden elde edilir

Yarışmacı Latife ACAR 64 yaşında, Konya Akşehir'den katılıyor.

Soru :Kauçuk hangisinden elde edilir 

A- Petrol

B- Kum

C- Ağaç

D- Yün

Doğru Cevap: Ağaç

Kauçuk nasıl bir malzemedir, Kauçuğun özellikleri ve kullanım alanları nelerdir, Kauçuk nasıl elde edilir?

Amerika, Asya ve Afrikada yetişen bazı ağaçlardan, özellikle kauçuk ağacından elde edilen dayanıklı, esnek bir maddedir. Çağımızdan yüzlerce yıl önce, Brezilya’daki Amazon bölgesinde yaşayanlar, kabuğu baltayla kesilince içinden beyaz, yapışkan bir sıvı damlayan bir ağaç bulmuşlardı. Yerliler, gözyaşına benzettikleri bu damlalardan dolayı ağaca, Kızılderililer’in dilinde “ağlayan ağaç” anlamına gelen “kauçi” adını verdiler. Daha sonra, bu ağacın damlalarından faydalanmayı da öğrendiler. Bunları kurutarak çocuklarına oyuncak toplar yaptılar.

 

Kristof Kolomb, Amerika’ya yaptığı ikinci yolculukta, buradaki Kızılderili çocukların çok iyi zıplayan bir top oyuncakları olduğunu görünce şaşırmıştı. Kolomb’dan sonra buraya gelen başka seyyahlar da aynı şekilde hayret ettiler. Hatta o zamanların bir tarihçisi, bu toplar için, “o kadar zıplıyorlardı ki, insan birden bire canlı olduklarını sanıyordu,” demiştir. Aradan 300 yıla yakın bir zaman geçtikten sonra bu maddeyi Avrupalılar da kullanmaya başladılar. Böylece gerek ağaç, gerekse kabuğundan çıkarılan esnek madde “kauçuk” adını aldı.

 

Kauçuğun dünya piyasasında gördüğü büyük ilgi üzerine, ingilizler, Holândalılar 1876′ da bu bitkiyi, Brezilya’nın koymuş olduğu ihraç yasağına rağmen, o zamanki sömürgelerine fide halinde götürdüler, oralarda yetiştirip ürettiler.

 

Kauçuk, aynı zamanda “saf lâstik” diye de tanınır, çünkü kauçuk ağacından elde edilen lâstik, % 90 saftır. Kauçuk ağacı, dünyada kullanılan doğal lâstiğin % 99’unu sağlar.

 

Kauçuk Nasıl Elde Edilir

 

Bitkinin kauçuk bulunan özsuyuna “lateks” denir. Lateks ağaç kabuğunun iç kısmında bulunduğu için kabuk yarılarak akıtılır. Lateks kendi haline bırakılırsa süt gibi ekşir, kauçuk taneleri pıhtılaşır, fena bir koku yapar. Bu sıvıyı lateks halinde saklayabilmek için içine amonyak, formaldehit, sodyum fosfat katılır.

 

Şimdi sıra, kauçuğun ayrılmasına gelmiştir. Bu iş için bazı yerlerde bol duman veren ateşler yakılır. Uzun bir sopa takılan tahta levhalar latekse batırılarak dumana tutulur. Levhadaki kauçuk 20 – 30 gr. kadar olunca kesilerek levhadan çıkarılır, bir süre havada kurutulur. Böylece ayrılan kauçuk çeşitli hızda dönen demir silindirler arasından geçirilerek suyla yıkanır. Yassı ve yüzeyi pürüzlü “krep kauçuğu” elde edilir. Bazı yerlerde lateks içindeki kauçuğu çökertmek için daha İlkel usuller kullanılır. Ekşimiş Hindistan cevizi sütü, yabani limon suyu, idrar, Sumatra yerlilerinin kullandıkları şap bunlar arasındadır.