İsraf nedir

İsraf, herhangi bir işte normal olan sınırı aşmak, aşırı davranmak, ihtiyaçtan fazla tüketmek, gereksiz yere harcama yapmak, savurganlık yapmak, harcamalarda orta yoldan sapmak, ölçüyü aşma ve aşırılık yapmak suretiyle sahip olduğu nimetleri gereksiz yere tüketmek gibi anlamlara gelir.

İsraf genel olarak inanç, söz ve davranışta dinin, akıl veya örfün uygun gördüğü ölçülerin dışına çıkmayı özellikle mal veya imkânları meşru olmayan amaçlar için saçıp savurmaktır. Bir kısım ayetlerde ise kişinin kendine ait veya sorumluluğu altındaki mal ve imkânları gereksiz yere harcamasını ifade etmektedir. (bk. Nisâ suresi, 6; Furkân suresi, 67. ayetler)

İsrafçı kişiye müsrif denir. Allah (c.c.), dünya nimetlerini insanlar ve canlılar için yaratmıştır. Bunları yemek, içmek veya kullanmak insanın hem hakkıdır hem de şükreden bir kul olmanın gereğidir. İnsanın Allah’ın (c.c.) lütfettiği nimetleri kullanması, güzel giyinmesi, güzel yaşaması günah değil, helaldir.

Malın doğru olmayan yerde harcanması savurganlık ve israftır. Bu sahibini dünyada yüceltir, ama ahirette alçaltır; insanlar arasında onurlandırır ama Allah katında küçültür. Hz. Ali (r.a.)

Mülkün tamamı, aslında Allah’a (c.c.) aittir. İnsana emanet olarak ve imtihan için bir miktar mülk, nimet verilir. Malı ve geçimlikleri helal yoldan kazanıp helal yola harcayanlar, Allah (c.c.) yolunda infak edip hak sahiplerinin hakkını verenler, saçıp savur-mayanlar, mal konusundaki sınavı kazanırlar.

Nimetleri kullanmadaki serbestliği sınırlayan tek şey kibir ve israftır. Şu ayette bu ölçü güçlü bir şekilde vurgulanır: “Ey Âdemoğulları! Her namaz kılacağınızda güzelce giyinin, yiyin için fakat israf etmeyin. Çünkü Allah israf edenleri sevmez.” (A’râf suresi, 31. ayet).

Peygamberimiz (s.a.v.) de “Kibre düşmeden ve israfa kaçmadan (dilediğinizce) yiyin, sadaka verin ve giyinin!” (Nesâi, “Zekât”, 66; İbn Hanbel, II, 181.) diyerek bunun önemine dikkat çeker.

Kişinin öncelikle nimeti vereni bilip şükretmesi ve onları kullanırken ölçüyü kaçırıp savurgan olmaması gerekir çünkü israf hem nimeti gerektiği yerde, gerektiği ölçüde kullanmamak hem de Rezzâk (çokça rızık verici) olan Allah’ın (c.c.) nimetine karşı saygısızlıktır. Bu yüzden: “O (Allah) israf edenleri sevmez.” (En’âm suresi, 141. ayet.)