İnsanın iradesi ve sorumluluğu ile kader arasındaki ilişki nedir

Ödev cevabı kısaca,
Kader, Allah'ın geçmişte, şimdi ve gelecekte olacak her şeyi bilmesi anlamına gelir. İslam'a göre insan özgür iradeye sahiptir ve akıl ve düşünme yeteneği ile donatılmıştır. İnsanın eylemleri, bazı zorunlu ve bazı seçimlere dayalı olabilir. Ancak kişinin eylemleriyle ilgili olarak kaderi suçlamak doğru değildir. Her insanın, eylemlerinden tam sorumluluğu vardır ve Allah'a olan inanç, kişinin kendi seçimleriyle uyumlu olmalıdır.

Kaderin esas anlamı Allah'ın, olmuş olacak her şeyi bilmesi demektir. Dikkat edersek insan iradesini yok saymıyor. Bilmek ayrı yapmak ayrıdır. Bilen Allah'tır, yapan kuldur.

Bizim kaderimiz geçmişte yazılıdır. Buradaki ince nokta, Allah öyle yazdığı için yapmıyoruz; biz yapacağımız için Allah biliyor. Zaten Allah'ın geleceği bilmemesi düşünülemez. Bilmese veya bilemese yaratıcı olamaz.

İslam dinine göre insan; düşünce, söz ve davranışlarında özgür bir varlıktır. Yüce Allah, insana akıl ve düşünme yeteneği vererek iyiyi ve kötüyü, doğruyu ve yanlışı birbirinden ayırt edebilecek özellikte yaratmıştır.

İnsanın eylemleri, zorunlu ve seçime dayalı eylemler olmak üzere iki kısımdır. Kalbimizin çalışması, nefes alıp vermemiz, sindirim sistemimizin çalışması bizim irademiz dışında gerçekleşir. Ne zaman, hangi anne ve babadan dünyaya geleceğimiz, cinsiyetimizin ne olacağı, nerede ve ne zaman öleceğimiz gibi konular bizim tercihimize bırakılmamıştır.

Kişinin, özgür iradesiyle yapıp ettiklerini kadere bağlaması doğru değildir. Örneğin alkollü bir kişinin yaptığı kazadan, kaderini ve Allah'ı sorumlu göstermesi yanlıştır. Çünkü böyle yapan kişi, Allah'ın kendisine verdiği aklı, düşünme gücünü ve seçme özgürlüğünü yok saymaktadır. Sorumluluğu kendisinde değil, başka yerlerde aramaktadır.