İmam Maturidi ve Maturidilik mezhebi

Maturidilik akaid konusunda Ebû Mansûr Muhammed b. Muhammed b. Mahmûd el-Mâtürîdî'nin görüşlerini benimseyenlerin oluşturduğu Ehl-i sünnet mezhebinin adıdır. İmam Mâtürîdî yaklaşık 238 (852) yılında Türkistan'da Semerkant şehrinin bir köyü olan Mâtürîd'de doğmuştur. Türk olması kuvvetle muhtemeldir. Hayatı hakkında fazla bilgi bulunmayan İmam Mâtürîdî'nin eserleri incelendiğinde, onun kelâm, mezhepler tarihi, fıkıh usulü ve tefsir alanlarında otorite olduğu görülür. Eserlerinde Ehl-i sünnet'in temel prensiplerini hem âyet ve hadislerle hem de aklî delillerle savunmuş, özellikle Mu‘tezile ve Şîa'nın görüşlerini tenkit etmiştir. 333 (944) yılında Semerkant'ta vefat etmiştir.

Mâtûridîlik, ünlü Türk din bilgini imam Matüridî tarafından temelleri atılan bir mezheptir.

• Maturidilik, tamamen aklı esas alan Mutezile ile tamamen nakli öne çıkaran Selifilik arasında orta bir yerde bulunmaktadır.
• Matüridîye göre iman; “kalp ile tasdik dil ile ikrar (söyleme)”dır. Diliyle ikrar ettiği halde kalbiyle tasdik etmeyen kimse mümin değildir.
• Matüridî iman ile ameli birbirinden ayırır. Amelin imandan bir parça olması ve imanın artıp eksilmesi konusunda Ebu Hanife’ye uyar.
• Maturidiye göre Allah insanlara temyiz kabiliyeti denilen iyiyi kötüden, hayrı şerden ayırt etme ve aklını kullanabilme gücünü yani irade vermiştir, insan bu yönüyle yapmış olduğu eylemlerden sorumludur.
• Allah, aklı olanları dinî yönden mükellef kılmış olup aklı olmayanlar “İlâhî emrin sorumluluğu dışındadırlar.”
• Akıl sahipleri akıllarını kullanmak suretiyle yaratıcı ve tek olan Allah’ı bulmak ve bilmek zorundadırlar.
• Ancak, insanlar ibadetlerin ne şekilde yapılacaklarını akıllarıyla belirleyemezler. Bunları da peygamberler vasıtası ile öğrenebilirler. Maturidilik Türkiye, Afganistan, Pakistan, Hindistan ve Orta Asya, Ortadoğu ve Balkan ülkelerinde yaygındır.

Mevlana’nın eserleri