Geçmişten günümüze atomun yapısı hakkındaki görüşler

Atom hakkında bugün bilinen bilgilerin tеmеli çоk eskіlere daуanmaktadır. Geçmişte ortaуa kоnulan ve bazı yönlerі ile hаtаlı оlan bіrçok görüşün doğruyu bulmada bize yol gösterdiği vе rehberlik ettiği unutulmamalıdır. Atomların görülebіlmesі ya da hissеdilеbilmеsi mümkün değildir.

Bu nedenle atomun kеşfi ve yapısının aуdınlatılabilmesi uzun bir sürece daуanır. Bu süreç boyunсa bilim insanları, önemlі sonuçlara ulaşmış vе günümüzdeki “Modern Atоm Teorіsі” gelіştіrіlmіştіr.

• Atom fіkrіnіn ortaya çıkışı
• Dalton Atоm Modeli
• Thomson Atоm Modеli
• Ruthеrford Atоm Mоdeli
• Bоhr Atоm Modelі
• Modern Atom Teoriѕi

Geçmişten günümüze kadar birçok bilim insanı atomun yapısı hakkında deneyler yapmışlar ve bu deneyler sonucunda elde ettikleri bilgileri bilimsel modellerle ortaya koymuşlardır. Günümüzde atomun yapısı, geçmişte çalışma yapan bilim insanlarının çalışmaları ışığında ortaya çıkmıştır. Kim bilir belki gelecekte de bugünkü model değişecektir.

Atom hakkında birçok bilim adamı ve filozofun çalıştığını belirtmiştim. Peki atom hakkında çalışma yapan bilim adamları kimler? Democritus, Platon (Eflatun), Aristotales, Dalton, Becquerel, Marie Curie, Thomson, Rutford, Bohr, Chadwick ve De Broglie. Şimdi bunlar neler demişler birlikte bakalım.

Democritus (M.Ö 400)
Atom hakkındaki ilk görüşün sahibidir. Democritus’a göre:
1. Maddeler gözle görülemeyen küçük taneciklerden oluşur. Bunlara da atom denir.
2. Maddeler parçalara ayrıldığında en son bir tane parçalayamayacağımız bir tanecik vardır. Buna atom denir. Çünkü atom gözle görülemez.
3. Bütün maddeleri oluşturan atomlar aynı türdendir.
4. Maddeleri farklı yapan, sahip oldukları atomların sayısı, diziliş biçimi ve hareketlerinin farklılığıdır.
Democritus sadece ilk görüşü doğrudur. Diğerleri geçerliğini kaybetmiştir.

John Dalton (1766 - 1844)
Atom hakkındaki ilk bilimsel görüşün sahibidir. Dalton’a göre:
1. Maddenin en küçük birimi atomdur.
2. Maddeleri; çok küçük, bölünemeyen ve yok edilemeyen içi dolu tanecikler oluşturur.
3. Bütün maddeler farklı atom türlerinden oluşur.
4. Maddeleri farklı yapan, sahip oldukları atomların farklı özelikte olmasıdır.
5. Bir maddeyi meydana getiren atomların hepsi aynı özelliklere sahiptir.

Dalton’un 3. ve 4. görüşü doğrudur. Diğerleri yanlıştır.
Becquerel - Maria Curie
1869 yılında ilk kez Becquerel ve Maria Curie tarafından atomun kendisinden daha küçük parçalara ayrılabileceği fikri ortaya atılmıştır. Bu fikir sonrası ise büyük bir değişim yaşanmıştır.

John Joseph Thomson (1856 - 1940)
1897 yılında Thomson atomun yapısı hakkında ilk modeli ortaya koymuştur. Modeli de üzümlü keke benzemektedir. Thomsan’a göre:
1. Atom küre şeklindedir.
2. Atomu oluşturan daha küçük parçacıklar vardır.
3. Atomda (+) ve (-) yüklü tanecikler vardır ve bunların sayıları eşittir.
4. Protonlar (+), elektronlar (-) yüklüdür.
5. Atomun dışının tamamı pozitif yüklüdür. Elektronlar ise negatif yüklü olup, üzümlerin kek içerisindeki bulunduğu şekildeki gibi onlarda kürede gömülüdürler.
6. Atomların daha küçük tanecikleri olduğu için parçalanabilirler.
7. Elektronların kütlesi protonların kütlesine oranla çok küçüktür.
Thomson’un sadece 5. görüşü yanlıştır.

Ernest Rutherford (1871 - 1937)
Atomun çekirdeği Rutherford tarafından keşfedilmiştir. Çekirdekle ilgili olan bir çok özelliği keşfetmiştir. Rutherford’a göre:
1. Atomun kütlesinin büyük bir kısmı merkezde toplanmıştır ve bu merkeze çekirdek denir. Çekirdekteki pozitif yüklerin kütlesi atomun kütlesinin yaklaşık olarak yarısına eşittir.
2. Elektronlar çekirdekte dairesel yörüngelerde dolanırlar. Çekirdekle elektronlar arasında çekim kuvveti vardır ve elektronlar çekirdeğe düşmemek için sürekli dolanmak zorundadırlar.
3. Elektronların bulunduğu hacim çekirdeğin kendi hacminden çok büyüktür.
4. Çekirdekteki protonların sayısı aynı maddenin bütün atomlarında aynı iken farklı maddenin atomlarında farklıdır.
5. Çekirdekteki proton sayısı elektron sayısına eşittir.
Rutherford’un 3.görüşü yanlıştır.

Niels David Bohr (1875 - 1962), Elektronların hareketleri ve dolandığı yörüngeleri inceleyen çalışmalar yapmıştır. Bohr’a göre:
1. Elektronlar rastgele dolanmazlar ve çekirdek çevresinde belirli uzaklıklarda bulunan katmanlarda dönerler.

James Chadwick (1891 - 1974), Rutherford ve Bohr atom modellerini geliştirmiştir. Atomun çekirdeğinde sadece (+) yüklü protonların dışında başka birşeylerin olduğunuda bulmuş ve nötronların keşfini yapmıştır.

Modern Atom Teorisi
Günümüzdeki atom modeli bu teori sonucu ortaya çıkmıştır. Modern Atom Teorisine göre:
1. Elektronlar çok hızlı hareket ederler bu yüzden belirli bir yerleri yoktur.
2. Elektronların bulunma ihtimalinin olduğu bölgeler elektron bulutu (orbital) denir.
3. Çekirdekte protonlar ve nötronlar bulunur.