Fizik derslerinde içbükey ve dışbükey ön adlarıyla anlatılanlar hangileri olur

Soru : Fizik derslerinde içbükey ve dışbükey ön adlarıyla anlatılanlar hangileri olur 

Doğru Cevap: Aynalar

Tümsek Ayna (Dışbükey Ayna)

Yansıtıcı yüzeyleri tümsek şeklinde olan aynalara tümsek ya da dışbükey ayna denmektedir. Tümsek aynalar yansıyan ışığı tek noktadan çıkıyormuş gibi dağıtır. Yansıyan ışık uzantılarının aynanın arka kısmında kesiştiği nokta odak noktasıdır. Tümsek aynalardaki görüntü cisimden daha küçük görünür ve düzdür. Cisimlerin görüntüsü aynanın arka kısmında oluşmaktadır.

Genellikle geniş alanları göstermek için kullanılan aynalardır. Görüntü cisim ile aynı boyda olmadığı için, görüntü simetrik değildir ve sanaldır. Cisim aynaya ne kadar yaklaşırsa görüntü de o kadar büyür. Ancak görüntünün boyu daima küçüktür. Tümsek aynalar ışığı tek noktadan dağıtır.

Tümsek aynaların kullanım alanları:

• Mağaza ve dükkanlarda güvenlik aynası olarak kullanılmaktadır.
• Araç kullanırken arka tarafın geniş bir şekilde görünebilmesi için dikiz aynası olarak kullanılmaktadır.
• Kaşığın dış yüzeyi de tümsek aynalara örnek olarak gösterilebilir.
• Araçları yıkarken alt kısmında bir şey olup olmadığını kontrol edebilmek amacıyla araç altını arama aynası olarak kullanılmaktadır.
• Ana yolda önü kapalı keskin virajlar varsa karşıdan gelen bir araç var mı diye kontrol etmek için kullanılır.
• Alışveriş merkezlerinde otoparklarda da kullanılmaktadır.

Çukur Ayna (İçbükey Ayna)

 Yansıyan yüzeyi çukur şeklinde olan aynalara çukur ya da içbükey ayna denmektedir. Bu aynanın odak noktası F harfi ile gösterilmektedir. Odak noktası ışığın toplandığı noktadır. Çukur aynanın odak noktası, merkezi nokta ile ayna arasındaki uzaklığın yarısına eşittir yani ortasına denk gelmektedir. Aynaya gelen ışık odak noktasında toplanır. Sonrasında yönünü ve doğrultusunu bozmadan yayılmaya devam eder.

 Aynada oluşan görüntü cismin aynaya mesafesine göre ters büyük, ters küçük veya düz büyük şekillerde olabilmektedir. Cisim aynadan uzaklaştıkça görüntü tersleşir. Cisim aynaya yaklaştıkça görüntü düzleşmeye ve büyümeye başlar. Bu sebeple dev aynası olarak da bilinmektedir. Çukur aynaların en önemli kullanım amacı yapılacak işlerde görüntünün olduğundan büyük görünmesini sağlamaktır. Çukur aynalar ışığı tek noktada toplar.

Çukur aynanın kullanım alanları:

• El feneri
• Deniz feneri
• Teleskop
• Makyaj aynası
• Tıraş aynası
• Otomobil farları
• Diş hekimlerinin ağzı muayene ederken kullandıkları aletler
• Işıldak
• Güneş ocağı vb