Efsane nedir, bölgenize ait bir efsane

Efsane diğer adıyla söylenceler sözlü halk edebiyatının bir ürünüdür. kuşaktan kuşağa anlatılagelmiş hikayelerdir. Çoğunlukla yaşanmış olaylara dayansa da doğa üstü ögeler barındırabilir.

Yıllarca gerçekten olmuş gibi kuşaktan kuşağa aktarılan hayali öykülere efsane denir. Efsanede anlatılan olaylar bazen hayali olabilir. Ama efsaneler çoğunlukla gerçek olaylara ve gerçekten yaşamış kişilere dayanır.

Hısn-ı Mansur Kalesi efsanesi

Efsaneye göre, Adıyaman kalesinin ortasında mil üzerinde dönen bir köşk bulunuyor. Köşkte savaşı seyreden Arap komutanın kızı, kaleyi kuşatan Türk kumandanına aşık oluyor. Türk kumandana haber gönderen Arap kızı, kendisini almayı kabul ettiği takdirde kale anahtarını vereceğini söylüyor. Bir gece gizlice Türklerin tarafına kaçan Arap kızı, Türk komutanla görüşüyor. Elbiseleri çıkarıldığında kuru bir yaprağın vücudunu tahriş ettiği görülüyor. Bu duruma sinirlenen Türk komutan, "Baban seni kuru bir yapraktan dahi sakınır yetiştirdiği halde kendisine ihanet ettin. Kim bilir bana ne türlü ihanetler yaparsın." diyerek kızı öldürtüyor. Kale ve şehri yaptığı hücumlarla ele geçiriyor.

Komutanın Emevi komutanlarından Mansur Bin Cavene olduğu, o dönemde şehir merkezindeki kaleye 'Mansur'un Kalesi' anlamına gelen Hısn-ı Mansur adının verildiği belirtilirken, şehrin kaleden isim bulduğu ve 1926 yılına kadar Hısn-ı Mansur'un resmi ad olarak kayıtlara geçtiği görülüyor.

İç Anadolu Bölgesi ile ilgili bir efsane yazalım. Yazacağımız efsane Sivas'a ait ve Kız Oğlan Mezarı adını almakta.

Kız Oğlan Mezarı Efsanesi

Bu efsane Şarkışla'da geçmekte. Efsaneye göre çok eskiden Şarkışla'da varlıklı bir aile yaşıyormuş. Bu ailenin çok güzel bir kızı varmış. Kızın adı Bedir imiş. Güzelliğiyle ünlü bu kızı bir genç delikanlı ailesinden istemiş. Bu gence kızın annesi Gürcü Hanım'ın cevabı hayır olmuş.

Kızı isteyen genç delikanlı, Bedir'in annesi müsaade etmese de kızla görüşmek istemiş. Bedir de bu genci çok sevmiş. Ancak onların görüştüğü duyulur diye gencin bu isteğini yanıtsız bırakmış.

Aradan zaman geçmiş. Genç delikanlı Bedir'i unutmamış. Bir gün Bedir'i çeşmeye giderken yakalamış ve onu atının üstüne alarak kaçırmış. Bunu duyan Bedir'İn akrabaları hemen onların ardına düşmüş. Bedir ve genç delikanlı ekin yığınlarının arasına saklanmışlar. Bedir'in akrabaları onları her yerde aramışlar fakat bulamamışlar. Bunun üzerine gördükleri ekin yığınlarını yakmışlar. Ancak bu olayın sonu ölümle bitmiş. Bedir ve genç delikanlı saklandıkları yerden çıkamamışlar ve orada ölmüşler.

Bedir'in babası kızının cesediyle karşılaşınca vicdan azabı duymuş ve yaptıklarına pişman olmuş. Kızının ve genç delikanlının öldüğü yere bir mezar yaptırmış. Bu mezara Kız Oğlan Mezarı adını vermişler.

Yedi Kardeşler Burcu Efsanesi (Diyarbakır)

Diyarbakır surları üzerinde 78 burç vardır. Bunlardan biri de Yedi Kardeşler Burcu‘dur. Burcun bu adı alışı şu efsaneyle açıklanır:

Bu dönemde düşman Diyarbakır surlarını kuşatır. Günlerce süren kanlı çarpışmalardan sonra kale düşer. Ancak, yedi kardeşin savunduğu, şimdiki Yedi Kardeşler Burcu bir türlü teslim olmamaktadır. Düşman tüm gücüyle yüklenir, sonuç alamaz. Uzlaşmak üzere elçi gönderir. Yedi Kardeşlerin elçiye cevabı şöyle olur:

Biz bir şartla teslim oluruz. O da canımızın bağışlanması. Burayı yalnız kralınıza ve komutanlarınıza teslim ederiz. Gelip burca girsinler ve kaleyi teslim alsınlar, sonra da canımızı bağışlasınlar. Kral bu şartı kabul eder. Komutanlarıyla birlikte burca girer. Girer girmez büyük bir patlama olur. Yedi Kardeşler barut mahzenini ateşlemiştir. Kale havaya uçar. Kral, komutanlar ve yedi kardeş ölür. Düşman ordusu dağılır. Bu olaydan sonra bu burcun adı Yedi Kardeşler Burcu olur.