Didaktik şiir nedir, özellikleri nelerdir

Didaktik şiir bir konuda öğüt vermek ve bilgi vermek için sanatın güzel yönlerini öğreten ve ahlak bakımından okurlara dersler veren şiirlerdir. Diğer bir adı ile öğretici şiir denmektedir. Didaktik şiirlerde amaç öğütler vermektedir. Şairin bir düşüncesinin veya bilgisini öğütler vererek aktarmasıdır. Bu sebeple didaktik şiirler duygusal şiirler değildir. Kuru bir anlatımı olan şiir türüdür.

Didaktik şiirlerde bilgi ve felsefi yönü daha ağırlıklıdır. Düz yazı gibi yazılır ve okurlara aktarılır. Şairler de kafiye ölçüsü bakımından daha fazla akılda kalması sebebiyle, bilgileri şiir yolu ile bu şekilde vermektedir.

Çok eski yıllarda Hesiodos düşüncelerini kolay bir şekilde ve akılda kalması amacıyla didaktik şiirin olanaklarından faydalanmıştır. Aynı zamanda Türk Edebiyatında da didaktik şiir türünde şiir yazmış pek çok şairle karşılaşmak mümkündür.

Edebiyatımızda ''ta'limi'' terimi bulunmaktadır. Bu terim didaktik şiir yerine kullanılmıştır. Edebiyatımızda bulunan manzum hikayeler ve fabllar da bu tür içerisinde yer almaktadır.

Didaktik şiir özellikler nelerdir

Didaktik şiirleri diğer şiir türlerinden ayıran belirli özellikleri bulunmaktadır. Didaktik şiir özellikleri şunlardır:

• Şiirde duygu ikinci plandadır.
• Bu şiirler sanatsallıktan uzaktır.
• Türk edebiyatında dini ve ahlaki şekilde yazılan şiirler de bulunmaktadır.
• Didaktik şiirler, eğitici ve öğretici nitelik taşımaktadırlar.
• Yapısal olarak şiire benzese de işlediği konu bakımından şiirle benzerlik göstermemektedir.
• Türün ilk örneklerine Yunan Edebiyatında rastlanmaktadır.
• Öğretici niteliğin ön planda olduğu eserlerde sanatsal kaygı yoktur.
• Didaktik şiirler, Türk edebiyatında genellikle ahlaki ve dini konularda kaleme alınmaktadır.

Örnekler ile didaktik şiirler

Didaktik şiirler belirli bir düşünceyi ve konuyu vurgulayıp bilgi, öğüt ve ahlaki ders vermeyi amaçlayan şiir türüdür. Didaktik kelimesinin kökeni Yunanca Didaktikos kelimesinden gelmektedir. Bu şiirler daha çok düşünce üzerine yazılmış şiirlerdir.

Türk Edebiyatında didaktik şiirlere ve şairlere pek çok örnek verebiliriz. Türk Edebiyatında didaktik şiir yazan şairlere en büyük örnek Ziya Gökalp ve Tevfik Fikret'tir. Ayrıca Ziya Paşa, Nabi, Yunus Emre gibi sanatçılar didaktik şiir yazan sanatçılar arasındadır. Ziya Gökalp'in didaktik şiir örneğini aşağıda sizlere açıkladık;

Güzel dil, Türkçe bize,
Başka dil gece bize,
İstanbul konuşması
En saf en ince bize

Karga İle Tilki
Bay karga konmuş bir dala
Koca bir peynir ağzında.
Tilki kokuyu almış gelmiş:
— Günaydın, Sayın Karga demiş;
Bu ne güzellik böyle:
Bakmaya doyamıyorum size.
Şu tüylere bakın, pırıl pırıl;
Sesiniz bilmiyorum nasıl;
O da renginiz kadar güzelse
Ne yalan söyleyeyim
Bu ormanda güzel yoktur üstünüze,
Karga bu sözlere bitmiş:
— Şuna bir gak diyeyim de ses görsün, demiş;
Gak der demez peynir düşmüş, tilki yutmuş,
— Kara bayım, demiş kargaya;
Şu sözümü hiç unutma,
Kaptırdığın peynire değer;
Her dalkavuk çıkarı için över,
Yüzüne güler, peynirini yer.
Karganın aklı gelmiş başına,
İş işten geçtikten sonra.
La Fontaine, Masallar çev.: Sabahattin Eyüboğlu