Bohr atom modeli ve varsayımları

Işık bir ortamda yol alırken doğrusal yayılır ancak ortam yoğunluğu değiştiğinde kırılır. Havadan suya geçen veya bir prizmadan geçen ışık kırınıma uğrar. Farklı renkteki ışıkların farklı dalga boyları vardır. Işığın kırınıma uğrama şiddeti dalga boyu ile ilgilidir. Dalga boyu küçük olan ışık demeti çok kırılırken, dalga boyu büyük olan ışık demeti daha az kırılır. Beyaz ışık (Güneş ışığı) bir prizmadan geçirildiğinde yapısındaki farklı dalga boyundaki ışıklara (renklere) ayrılır. Bu şekilde kırmızıdan mor renge kadar değişen kesintisiz bir spektrum oluşur. Bu tür spektrumlara sürekli spektrum denir.

Gaz hâlindeki maddenin atomları yüksek sıcaklıklara getirildiğinde veya elektrik akımı verildiğinde elektronlar kararsız hâle gelirler. Bu yüksek sıcaklıktaki maddenin atomları yüksek enerjiden kurtulmak için ışıma yaparlar. Her element atomunun yaptığı ışıma farklıdır. Bu ışımalar bir prizmadan geçirilirse farklı dalga boylarına ayrılarak bir spektrum oluştururlar. Bu tür spektrumlara atomun ışıma (yayınma) çizgi spektrumu denir. Bu spektrum kesiklidir.

Soğuk bir maddenin yapısındaki atomlar ise üzerine gelen beyaz ışıktaki bazı ışınları absorblar. Absorblanan ışınlar, ışıma spektrumunda yayılan ışınlardır. Bunun sonucunda beyaz ışığın sürekli spektrumunda siyah çizgiler oluşur. Bu şekilde elde edilen atom spektrumlarına soğurma (absorbsiyon) çizgi spektrumu denir.

Bohr geliştirdiği atom modeli için aşağıdaki varsayımları ortaya atmıştır: 

• Elektron, çekirdeğin etrafındaki dairesel yörüngelerde hareket eder. Enerji düzeyi olarak tanımlanan her yörüngenin belirli bir enerjisi vardır. Enerji düzeyleri harflerle (K, L, M, N, O, P, Q) veya rakamlarla (n = 1, n = 2 ... n = 7) gösterilir. Şekil 2.7’de yörüngeli atom modeli olarak bilinen Bohr atom modelinde elektronların bulunabileceği yörüngeler görülmektedir.
• Hidrojen atomunda bulunan bir elektron en düşük enerji düzeyinde (n = 1) bulunmak ister. Enerjisi en düşük olan bu durum temel hâldir. Ancak atoma dışarıdan enerji verildiğinde elektron, üst enerji düzeylerine çıkarılabilir. Bu durumdaki atom uyarılmış hâldedir. Atoma yeterli enerji verildiğinde elektronu koparılabilir. Bu durum iyon hâldir.
• Bir elektron, üst enerji düzeylerine çıkarken enerji alır ve kararsız hâle gelir. Tekrar alt enerji düzeylerine inerken de aldığı enerjiyi dışarıya verir. Bu durumda ışıma yapar. Bu ışıma da bir prizmadan geçirilerek atom spektrumu elde edilir.